گڏيل قومون انساني حَقَ ڪائونسل

کليل ڄاڻ چيڪلي، وڪيپيڊيا مان
گڏيل قومون انساني حَقَ ڪائونسل
Emblem of the United Nations.svg
United Nations Human Rights Council Logo.svg
مختصر UNHRC
CDH
تشڪيل 15 مارچ 2006؛ 17 سال اَڳُ (2006-03-15)
نوعيت Subsidiary organ
قانوني حيثيت
فعال
صدر دفتر جنيوا، سوئيٽزرلينڊ
سربراھ
صدر
Coly Seck
بنيادي تنظيم
گڏيل قومون جنرل اسيمبلي
ويب سائٽ www.ohchr.org
United Nations Human Rights Council Membership.svg
  آفريڪي ملڪ (13)

  ايشيائي ملڪ (13)

  اوڀرندو يورپي ملڪ (6)

  لاطيني آمريڪي ۽ ڪيريبيائي ملڪ (8)

  پوربي يورپي ۽ ٻيا ملڪ (7)

باب بين الاقوامي لاڳاپا


گڏيل قومن جي انساني حقن جي ڪائونسل , گڏيل قومون انساني حَقَ ڪائونسل (انگريزي ٻولي: United Nations Human Rights Council)[1] گڏيل قومن جو هڪ ادارو آهي، جنهن جو مقصد عالمي سطح تي انساني حقن جو تحفظ ۽ ان جي پرچار ڪرڻ آهي.[2] ڪائونسل جا 47 رڪن آهن، جيڪي ٽي سال جي لاءِ علائقائي گروپن جي بنياد تي چُونڊيا ويندا آهن.[3] اداري جو صدر دفتر جنيوا، سويٽزرلينڊ ۾ آهي.

يو اين ايڇ آر سي گڏيل قومن جي رڪن مُلڪن اندر انساني حَقَن جي ڀڃڪڙين جي الزامن لاءِ جانچ ڪندي آهي، ۽ انساني حَقن جي اهم موضوعن جهڙوڪ سنگت ۽ گڏجاڻي جي آزادي،[4] اظهار راءِ جي آزادي،[5] عقيدو ۽ مذهب جي آزادي،[6] عورتن جا حق،[7] ليسبيئن گي ۽ بائسيڪشيوئل رائٽس (ايل جي بي ٽي حق)،[8] ۽ لساني حق ۽ نسلي اقليتن جي حقن تي ڌيان ڏيندي آهي.{{efn|جنگي ڏوهن لاءِ، ڏسو "UN Adopts Resolution on Sri Lanka War Crimes Probe". حاصل ڪيل 2 June 2012. 

گڏيل قومن جي جنرل اسيمبلي وسيلي گڏيل قومن جي ڪميشن (يواين سي ايڇ آر،هن ۾ سي ايڇ ايڇ) جي جڳهہ وٺڻ لاءِ (قراداد A/RES/60/251 وسيلي) گڏيل قومن جي انساني حَقن جي ڪائونسل (يواين ايڇ آر سي) کي 15 مارچ 2006 تي قائم ڪيو ويو، جنهن ۾ انساني حقن جو اڻپورو رڪارڊ رکندڙ ملڪن کي ميمبر بڻجڻ لاءِ اجازت ڏني وڃڻ تي سخت تنقيد ڪئي وئي هُئي.[9] گڏيل قومن جي سيڪريٽري جنرل ڪوفي عنان ۽ بان ڪي مون، ڪائونسل جي اڳوڻي صدر ڊورو ڪوسٽيا، يورپي يونين، ڪينيڊا، ۽ آمريڪا  گڏيل قومن جي انساني حقن جي ڪميشن تي اسرائيلي–فلسطين تڪرار تي اڻ برابري وارو ڌيان ڏيڻ جو الزام لڳايو، ۽ ڪيترن ئي ماڻهن اسرائيل-مخالف تعصب هئڻ جي دعويٰ ڪئي،  ڪائونسل اسرائيل جي مذمت ڪندي باقي دنيا جي گڏيل ملڪن جي مقابلي ۾ وڌيڪ قراردادون حل ڪيون.[10][11][12][13] انساني حقن جي ڪائونسل انساني حقن جي هاءِ ڪمشنر دفتر (اوايڇ سي ايڇ آر) سان گڏجي ڪم ڪري ٿي ۽ گڏيل قومن جي خاص طريقيڪارَ ۾ مشغول آهي.

مهم ۽ عالمي حمايت سان رڪنيت سازي

آڪٽوبر 2016 ۾ گڏيل قومون انساني حَقَ ڪائونل جي رڪنيتي چُونڊون جنوري 2017 کان ڊسمبر2019 ۾ برطانيا سوڀارو ٿيو. ان لاءِ هِن مُلڪ کي يارنهن مهينا ڊگهي مهم هلائڻي پئي، جنهنڪري هن کي ڪيترن ئي ملڪن پاران تائيد ووٽ حاصل ٿيا.[14]


گهڙت

گڏيل قومن جي جنرل اسيمبلي جا ميمبَر  يو اين ايڇ آر سي جي 47 سيٽون ولاريندڙ ميمبرن جي چُونڊ ڪندا آهن. هر سيٽ جي  عرصو ٽي سال هوندو آهي، ۽ ڪوبہ رڪن لاڳاتار ٻہ ڀيرا کان وڌيڪ مُدت تائين ڪنهن نشست تي قبضو نٿو ڪري سگهي. سيٽن کي گڏيل قومن جي علائقائي گروپن ۾ هيٺئين ريت ورهايو ويو آهي: آفريڪا لاءِ 13، ايشيا لاءِ 13، اوڀر يورپ جي لاءِ ڇھ، لاطيني امريڪا ۽ ڪيريبين (GRULAC) جي لاءِ اَٺ، ۽ اولهندي يورپي ۽ ٻين گروپَ (ڊبليو اي او جي) جي لاءِ سَتَ سيٽون ورڇيل آهن. يون اين ايڇ سي آر کان اڳ ان جي جاءِ تي ماضي واري سي ايڇ آر (CHR) ۾ اقتصادي ۽ سماجي ڪائونسل (ECOSOC) جي ذريعي چُونڊ ۽ ووٽنگ ڪندڙن جي اڪثريت جي ذريعي 53 جي رڪنيت حاصل هُئي.جنرل اسيمبلي ڪائونسل جي ڪنهن بہ ميمبر جي حقن ۽ مراعتن کي معطل ڪري سگهي ٿي جيڪا فيصلو ڪندي آهي تہ ان ميمبر پنهنجي رڪنيت جي مدت دوران انساني حقن جي لاڳاتار وڏي ڀڃڪڙي تہ نہ ڪئي آهي. معطلي جي عمل ۾ جنرل اسيمبلي جي ذريعي ٻہ اڌ اڪثريت سان ووٽ گهربل هوندا آهن.[15] يو اين ايڇ آر سي جي قيام جي قرارداد ۾ چيل آهي تہ "جڏهن ڪائونسل جي ميمبرن جي چُونڊ ڪرڻ مهل، ميمبر ملڪَ اميدوارن جي انساني حقن جي واڌاري ۽ ان جي رضاڪاراڻي وعدن ۽ وعدن ۾ جيڪي ڀاڱيداري ڪن ٿا، تِن کي مدنظر رکندي"، ۽ هي تہ "ميمبرَ چُونڊجڻ کانپوءِ ڪائونسل انساني حقن جي واڌاري ۽ بچاءَ (تحفظ) جي اعليٰ معيار کي قائم رکندا".


اجلاس

گڏيل قومون دفتر (يون اين ايڊيفس)، جنيورا ۾

يو اين ايڇ آر سي سال اندر مارچ، جون ۽ سيپٽمبر ۾ ٽي ڀيرا باقاعدي گڏجاڻوين (سيشنز) ڪندي آهي.[16]

يو اين ايڇ آر سي ڪنهن به مهل رڪن مُلڪن طرفان درخواست ڪرڻ تي هڪ اڌ (ون ٿرڊ) اڪثريت سان، انساني حقن جي ڀڃڪڙين ۽ هنگامي صورتحال سان مُنهن ڏيڻ لاءِ خصوصي گڏجاڻيون منعقد ڪرڻ جو فيصلو ڪري سگهي ٿي. اَڄ تائين 28 خصوصي سيشن ٿي چُڪا آهن.

ميمبَر

هي ڪائونسل 47 ميمبرن تي جُڙيل آهي، جيڪي جنرل اسيمبلي جي وسيلي ٽي سال جي عرصي لاءِ هر سال چُونڊيا ويندا آهن. گڏيل قومن جي علائقائي گروپ بندي جي نظام کي برابري جي حساب سان جاگرافيائي وارو وٽي جي بنياد تي ميمبرن جي  چُونڊَ ڪئي ويندي آهي. ميمبرَ هڪ وَاڌارُو عرصو جي لاءِ ٻيهر چُونڊجڻ جي لائق آهن، جنهن کانپوءِ کين پنهنجي ڪُرسي (سيٽَ)  ڇڏي ڏيڻي پوندي.[17]

ڪُرسين (سيٽُن) کي هيٺئين ريت ورڇيو ويو آهي:

  • آفريڪي گروپ جي لاءِ 13
  • ايشيا پيسيفڪ گروپ جي لاءِ 13
  • اوڀر يورپي گروپ جي لاءِ 6
  • لاطيني آمريڪن ۽ ڪيريبين گروپ جي لاءِ 8
  • اولهندي يورپي ۽ ٻين گروپَ جي لاءِ 7

هاڻوڪا

مُدو آفريڪن رياستون (13) ايشيا-پيسفڪ رياستون (13) پُوربي يورپي
رياستون
(6)
لاطيني آمريڪن ۽
ڪيريبين رياستون
(8)
اولهندو يورپي ۽
ٻيون رياستون
(7)
2020–2022
[18]
 لبيا
 موريتانيا
 سوڊان
 نميبيا
 انڊونيشيا
 جاپان
 مارشل ٻيٽ
 ڏکڻ ڪوريا
 آرمينيا
 پولينڊ
 برازيل
 وينزويلا
 جرمني
 نيدرلينڊز
2019–2021
[19]
 برڪينا فاسو
 ڪيمرون
 اريٽيريا
 صوماليا
 ٽوگو
 بحرين
 بنگلا ديش
 فجي
 ڀارت
 فلپائن
 بلغاريه
 چيڪ جمهوريا
 ارجنٽائن
 بهاماس
 يوروگائي
 آسٽريا
 ڊينمارڪ
 اٽلي
2018–2020
[20]
 انگولا
 عوامي جمهوريا ڪانگو
 نائجيريا
 سينيگال
 افغانستان
 نيپال
 قطر
 پاڪستان
 سلوواڪيا
 يوڪرين
 چلي
 ميڪسيڪو
 پيرو
 آسٽريليا
 اسپين

اڳوڻا

مُدو آفريڪن رياستون (13) ايشيا-پيسفڪ رياستون (13) پُوربي يورپي
رياستون
(6)
لاطيني آمريڪن ۽
ڪيريبين رياستون
(8)
اولهندو يورپي ۽
ٻيون رياستون
(7)
2017–2019
[21]
 مصر
 روانڊا
 ڏکڻ آفريقا
 تيونس
 چين
 عراق
 جاپان
 سعودي عرب
 ڪروشيا
 ھنگري
 برازيل
 ڪيوبا
 گڏيل بادشاھت
 گڏيل آمريڪي رياستون (left in June 2018)
 آئس لينڊ (from 13 July 2018)
2016–2018
[22]
سانچو:BDI
 Côte D'Ivoire
Flag of Ethiopia.svg ايٿوپيا
Flag of Kenya.svg ڪينيا
Flag of Togo.svg ٽوگو
Republic of Korea
سانچو:KGZ
سانچو:MGL
سانچو:PHI
سانچو:UAE
سانچو:GEO
سانچو:SLO
سانچو:ECU
Flag of Panama.svg پاناما
 Venezuela, Bolivarian Republic of
سانچو:BEL
سانچو:GER
سانچو:SWI
2015–2017
[23]
سانچو:BWA
 Congo
Flag of Ghana.svg گھانا
Flag of Nigeria.svg نائجيريا
سانچو:BGD
Flag of India.svg ڀارت
Flag of Indonesia.svg انڊونيشيا
سانچو:QAT
Flag of Albania.svg البانيا
سانچو:LVA
 Bolivia (Plurinational State of)
سانچو:SLV
سانچو:PRY
سانچو:NLD
سانچو:PRT
2014–2016
[24]
Flag of Algeria.svg الجزائر
سانچو:MAR
سانچو:NAM
سانچو:ZAF
Flag of the People's Republic of China.svg چين
Flag of Maldives.svg مالديپ
سانچو:SAU
 Viet Nam
 Former Yugoslav Republic of Macedonia [lower-alpha 1]
 Russian Federation
Flag of Cuba.svg ڪيوبا
Flag of Mexico.svg ميڪسيڪو
سانچو:FRA
 United Kingdom of Great Britain and Northern Ireland
2013–2015
[25]
Flag of Ethiopia.svg ايٿوپيا
 Côte D'Ivoire
سانچو:GAB
Flag of Kenya.svg ڪينيا
Flag of Sierra Leone.svg سيرا ليون
سانچو:JPN
Flag of Kazakhstan.svg قازقستان
Flag of Pakistan.svg پاڪستان
Republic of Korea
Flag of the United Arab Emirates.svg گڏيل عرب امارات
سانچو:EST
سانچو:MNE
Flag of Argentina.svg ارجنٽائن
Flag of Brazil.svg برازيل
 Venezuela, Bolivarian Republic of
سانچو:DEU
سانچو:IRL
 United States of America
2012–2014
[26]
Flag of Benin.svg بینن
سانچو:BOT
Flag of Burkina Faso.svg برڪينا فاسو
 Congo
Flag of India.svg ڀارت
Flag of Indonesia.svg انڊونيشيا
سانچو:KUW
سانچو:PHI
سانچو:ROM
سانچو:CZE
سانچو:CHI
Flag of Costa Rica.svg ڪوسٽاريڪا
سانچو:PER
سانچو:ITA
Flag of Austria.svg آسٽريا
2011–2013
[27]
Flag of Angola.svg انگولا
سانچو:LBY
Flag of Mauritania.svg موريتانيا
سانچو:UGA
سانچو:QAT
Flag of Malaysia.svg ملائيشيا
Flag of Maldives.svg مالديپ
سانچو:THA
سانچو:MDA
سانچو:POL
سانچو:ECU
Flag of Guatemala.svg گوئٽي مالا
سانچو:CHE
سانچو:ESP
2010–2012
[28]
سانچو:DJI
سانچو:CMR
سانچو:MUS
Flag of Nigeria.svg نائجيريا
Flag of Senegal.svg سينيگال
سانچو:BGD
Flag of the People's Republic of China.svg چين
سانچو:JOR
سانچو:KGZ
سانچو:SAU
 Russian Federation
سانچو:HUN
Flag of Cuba.svg ڪيوبا
Flag of Mexico.svg ميڪسيڪو
سانچو:URY
سانچو:BEL
سانچو:NOR
 United States of America
2009–2011
[29]
سانچو:BFA
سانچو:GAB
Flag of Ghana.svg گھانا
سانچو:ZAM
سانچو:BHR
سانچو:JPN
Flag of Pakistan.svg پاڪستان
Republic of Korea
سانچو:SVK
Flag of Ukraine.svg يوڪرين
Flag of Argentina.svg ارجنٽائن
Flag of Brazil.svg برازيل
Flag of Chile.svg چلي
سانچو:FRA
 United Kingdom of Great Britain and Northern Ireland
2008–2010
[30]
Flag of Egypt.svg مصر
Flag of Angola.svg انگولا
سانچو:MAD
سانچو:RSA
Flag of India.svg ڀارت
Flag of Indonesia.svg انڊونيشيا
سانچو:QAT
سانچو:PHI
سانچو:BIH
سانچو:SVN
 Bolivia (Plurinational State of)
Flag of Nicaragua.svg نڪاراگوا
سانچو:NLD
سانچو:ITA
2006–2009
[31]
سانچو:DJI
سانچو:CMR
سانچو:MRI
Flag of Nigeria.svg نائجيريا
Flag of Senegal.svg سينيگال
سانچو:BGD
Flag of the People's Republic of China.svg چين
سانچو:JOR
Flag of Malaysia.svg ملائيشيا
سانچو:KSA
Flag of Azerbaijan.svg آذربائيجان
 Russian Federation
Flag of Cuba.svg ڪيوبا
Flag of Mexico.svg ميڪسيڪو
سانچو:URU
سانچو:DEU
سانچو:CAN
سانچو:CHE
2006–2008
[31]
سانچو:GAB
Flag of Ghana.svg گھانا
Flag of Mali.svg مالي
سانچو:ZAM
سانچو:JPN
Flag of Pakistan.svg پاڪستان
Flag of Sri Lanka.svg سري لنڪا
Republic of Korea
سانچو:ROU
Flag of Ukraine.svg يوڪرين
Flag of Brazil.svg برازيل
Flag of Guatemala.svg گوئٽي مالا
سانچو:PER
سانچو:FRA
 United Kingdom of Great Britain and Northern Ireland
2006–2007
[31]
Flag of Algeria.svg الجزائر
سانچو:MAR
سانچو:RSA
سانچو:TUN
سانچو:BHR
Flag of India.svg ڀارت
Flag of Indonesia.svg انڊونيشيا
سانچو:PHI
سانچو:POL
سانچو:CZE
Flag of Argentina.svg ارجنٽائن
سانچو:ECU
سانچو:FIN
سانچو:NLD

صدَر

سانچو:ٿور اکري نالو ديس وقت
14 ايلزابيٿ ٽچي-فاسلبرگر Flag of Austria.svg آسٽريا 1 جنوري 2020 –کان هينئر تائين[32]
13 ڪولي سيڪ Flag of Senegal.svg سينيگال || جنوري 1، 2019 –کان 31 ڊسمبر 2019
12 وجوسلاو سيڪ Flag of Slovenia.svg سلووينیا || جنوري 1، 2018 –کان 31 ڊسمبر 2018
11 جوڪين اليڪزينڊر مازا مارٽيلي Flag of El Salvador.svg ايل سلواڊور || جنوري 1، 2017 –کان 31 ڊسمبر 2017
10 چوئي ڪيونگ-لم سانچو:ROK جنوري 1، 2016 –کان 31 ڊسمبر 2016[33]
9 جواچم روچر سانچو:DEU جنوري 1، 2015 –کان 31 ڊسمبر 2015
8 بائوديليئر اندانگ ايئلا  گيبون جنوري 1، 2014 –کان 31 ڊسمبر 2014
7 ريمگوسز هينزيل  پولينڊ جنوري 1، 2013 –کان ڊسمبر 31، 2013[34]
6 لورا دوپي لسيري سانچو:Country data URY جُون 19، 2011 –کان ڊسمبر 31، 2012
5 سيهاسڪ ڦوانگڪيتڪيوف  ٿائي لينڊ جُون 19، 2010 –کان جُون 18، 2011[35]
4 اليڪس وان مييووين  بيلجيئم جُون 19، 2009 –کان جُون 18، 2010[35]
3 مارٽن اهوئيگين اهومويڀي  نائجيريا جُون 19، 2008 –کان جُون 18، 2009
2 ڊورو روملس ڪوستيا سانچو:Country data ROU جُون 19، 2007 –کان جون 18، 2008
1 لوئس الفونسو ڊي البا  ميڪسيڪو جُون 19، 2006 –کان جُون 18، 2007

وڌيڪ ڏسو

نوٽس

  1. "Conseil des droits de l'homme". مارچ 9, 2019.  Check date values in: |date= (مدد)
  2. "About the Human Rights Council". Office of the High Commissioner for Human Rights. حاصل ڪيل 29 آڪٽوبر 2016.  Check date values in: |access-date= (مدد)
  3. "OHCHR | HRC Sessions". www.ohchr.org. حاصل ڪيل 2019-07-04. 
  4. "Special Rapporteur on the rights to freedom of peaceful assembly and of association". حاصل ڪيل 2 June 2012. 
  5. "HRC Freedom of Opinion and Expression Resolution". حاصل ڪيل 2 June 2012. 
  6. "USCIRF Welcomes Move Away from 'Defamation of Religions' concept". حاصل ڪيل 15 October 2013. 
  7. UNOG. "Human Rights Council Establishes Working Group On Discrimination Against Women In Law And Practise". وقت 15 October 2013 تي اصل کان آرڪائيو ٿيل. حاصل ڪيل 15 October 2013.  Unknown parameter |url-status= ignored (مدد)
  8. "Council establishes mandate on Côte d'Ivoire, adopts protocol to child rights treaty, requests study on discrimination and sexual orientation". وقت 24 June 2011 تي اصل کان آرڪائيو ٿيل. حاصل ڪيل 15 October 2013.  Unknown parameter |url-status= ignored (مدد) "UN publishes first global report and recommendations to tackle gay rights abuses". 
  9. "UN creates new human rights body". BBC. 15 March 2006. http://news.bbc.co.uk/2/hi/europe/4810538.stm. 
  10. حوالي جي چڪ: Invalid <ref> tag; no text was provided for refs named :0
  11. Secretary-General urges human rights activists to ‘fill leadership vacuum’, hold world leaders to account, in address to international day event, UN Department of Public Information 8 12 2008
  12. UN's Ban faults rights council over Israel, Reuters (reprinted in Ynet News) 21 06 2007
  13. Human Rights Council president wants reform, SwissInfo 29 09 2007
  14. "Special Rapporteur on the rights to freedom of peaceful assembly and of association". حاصل ڪيل 11 سيپٽمبر 2012.  Check date values in: |access-date= (مدد)
  15. حوالي جي چڪ: Invalid <ref> tag; no text was provided for refs named http
  16. "United Nations Human Rights Council, Sessions". حاصل ڪيل 2 June 2012. 
  17. "Membership of the Human Rights Council". United Nations Human Rights Council. United Nations. حاصل ڪيل 26 February 2019. 
  18. "اليڪشن آف دي هيومن رائٽس ڪائونسل (١٧ آڪٽوبر ٢٠١٩)". United Nations General Assembly. United Nations. 
  19. "Election of the Human Rights Council (12 October 2018)". United Nations General Assembly. United Nations. حاصل ڪيل 26 February 2019. 
  20. "Election of the Human Rights Council (16 October 2017)". United Nations General Assembly. United Nations. حاصل ڪيل 26 February 2019. 
  21. "Election of the Human Rights Council (28 October 2016)". United Nations General Assembly. United Nations. حاصل ڪيل 17 October 2019. 
  22. "Election of the Human Rights Council (28 October 2015)". United Nations General Assembly. United Nations. حاصل ڪيل 27 February 2019. 
  23. "Election of the Human Rights Council (21 October 2014)". United Nations General Assembly. United Nations. حاصل ڪيل 27 February 2019. 
  24. "Election of the Human Rights Council (12 November 2013)". United Nations General Assembly. United Nations. حاصل ڪيل 27 February 2019. 
  25. "Election of the Human Rights Council (12 November 2012)". United Nations General Assembly. United Nations. حاصل ڪيل 27 February 2019. 
  26. "Election of the Human Rights Council (20 May 2011)". United Nations General Assembly. United Nations. حاصل ڪيل 27 February 2019. 
  27. "Election of the Human Rights Council (13 May 2010)". United Nations General Assembly. United Nations. وقت 26 July 2010 تي اصل کان آرڪائيو ٿيل. حاصل ڪيل 27 February 2019.  Unknown parameter |url-status= ignored (مدد)
  28. "Election of the Human Rights Council (12 May 2009)". United Nations General Assembly. United Nations. حاصل ڪيل 27 February 2019. 
  29. "Election of the Human Rights Council (21 May 2008)". United Nations General Assembly. United Nations. وقت 14 November 2008 تي اصل کان آرڪائيو ٿيل. حاصل ڪيل 27 February 2019.  Unknown parameter |url-status= ignored (مدد)
  30. "Election of the Human Rights Council (17 May 2007)". United Nations General Assembly. United Nations. وقت 10 January 2019 تي اصل کان آرڪائيو ٿيل. حاصل ڪيل 27 February 2019.  Unknown parameter |url-status= ignored (مدد)
  31. 31.0 31.1 31.2 "General Assembly Elects 47 Members of New Human Rights Council; Marks ‘New Beginning’ for Human Rights Promotion, Protection". United Nations General Assembly. United Nations. حاصل ڪيل 26 February 2019. 
  32. "President of the 14th Cycle". حاصل ڪيل 2020-01-08. 
  33. The Human Rights Council elects Ambassador Ambassador Choi Kyong-lim of the Republic of Korea as its new President. Retrieved 4 January 2016.
  34. Section, United Nations News Service. "UN News - UN Human Rights Council: new President will help promote human rights equitably". UN News Service Section. 
  35. 35.0 35.1 "Human Rights Council – Membership of the Human Rights Council". .ohchr.org. وقت 18 February 2011 تي اصل کان آرڪائيو ٿيل. حاصل ڪيل 2011-02-26.  Unknown parameter |url-status= ignored (مدد)


حوالا


حوالي جي چڪ: "lower-alpha" نالي جي حوالن جي لاءِ ٽيگ <ref> آهن، پر لاڳاپيل ٽيگ <references group="lower-alpha"/> نہ مليو