مُک صفحو
چونڊ مضمون
_Indus_Fish_symbol_.png)
سنڌو ماٿريءَ جي تھذيب(انگريزي: Indus Valley Civilization) سن 3300 کان 1700 قبل مسيح تائين قائم رھڻ واري انسان جي چند شروعاتي تھذيبن مان هڪ آهي. هي سنڌو ماٿريء جي ميدان ۾ سنڌو درياھ ۽ ان ۾ ڪرندڙ دريائن جي ڪنارن تي شروع ٿي. موهن جو دڙو ۽ ھڙپه هن جا اهم مرڪز هيا. هن تھذيب جا ماڻھو گھر پڪين سرن سان ٺاهيندا هيا. انھن وٽ ڏاند گاڏيون هيون، هو چرخي ۽ کڏي تي ڪپڙا ٺاهيندا هيا، مٽي جي ٿانون ٺاهڻ جا ماهر ھيا. هاري، لوھار، ڪنڀر ۽ مستري سنڌو ماٿري جي تھذيب جا اڏيندڙ هيا.
سنڌ جي وادي جو ميدان:سنڌ جي وادي مان مراد سنڌوندي ۽ انجي معاون درياهن جهلم درياھ، چناب، راوي، ستلج ۽ ڪابل درياھ جي آس پاس جي ميداني علاقن کي عرف عام ۾ "سنڌ جي وادي" چيو ويندو آهي۔ سنڌ جي وادي سلسلو ڪوھ هماليہ، سلسلو ڪوھ قراقرم ۽ سلسلو ڪوھ هندوڪش جي پهاڙي سلسلن کان نڪرڻ وارن درياهن سان سيراب ٿئي ٿي ۽ ان پهاڙي سلسلن جي ڏکڻ ۾ واقع آهي۔ تقريباََ پورو پاڪستان سنڌ جي وادي تي مشتمل آهي۔ زرخيز زمين، مناسب پاڻي ۽ موزون گرمي پد جي وجھ سان سنڌ جي وادي زراعت ۽ انسانر رهائش جي لاءَ موزون آهي۔ ان ئي وجھ سان انسان جون ابتدائي وستيون سنڌ جي وادي ۾ آباد ٿيون جيڪي بالآخر سنڌ جي تهذيب (انگريزي: Indus valley civilization) چورايون۔
سوٽي ڪپڙو جنھن کي انگريزي ۾ ڪاٽن چوندا آهن اهو به هنن جي ايجاد هئي. کنڊ ۽ شطرنج دنيا جي لاء هن تھذيب جا انمول تحفا آهن. سنڌو ماٿريء جي تھذيب جي دولت هزارن سالن کان ماڻھن کي پنھنجي طرف ڇڪيو آهي. گمان ڪيو ويندو آهي ته هندستان ۾ تمدن جو بنياد آرين 1500 قبل مسيح ۾ وڌو هيو. ان کان پهرين هتان جا رهاڪو جھنگلي ۽ تھذيب کان نا واقف ھيا. پر بعد جي تحقيقن هن نظريي کي تبديل ڪري ڇڏيو ۽ هن ملڪ جي تاريخ کي ڏيڍ ھزار سال پوئتي ڪري ڇڏيو. موهن جي دڙي ۽ هڙپه جي آثارن جي دريافت ٿيڻ کان پوء خبر پئي ته هتان جا رهاڪو آرين جي اچڻ کان ڪافي اڳ تھذيب ۽ تمدن جا مالڪ هيا.
بهترين مضمون
آذربائيجان(انگريزي: Azerbaijan) جنھن جو سرڪاري نالو ريپبلڪ آف آذربائيجان آھي جيڪو يوريشيا جي ڪوھ قاف جبلن جي علائقي وارو ھڪ خودمختيار ملڪ آھي جيڪو اوڀر يورپ ۽ اولھ ايشيا جي سنگم تي واقع آهي ۽ ھڪ وحداني نيم صدارتي ريپبلڪ آهي. ان جي اوڀر ۾ ڪيسپئن سمنڊ، اتر ۾ داغستان جي روسي ريپلڪ، اتر اولھ ۾جارجيا، اولھ ۾ آرمينيا ۽ ترڪي ۽ ڏکڻ ۾ ايران واقع آھن. ھن ملڪ 1918ع ۾ روسي ايمپائر کان آزادي ماڻي مسلم اڪثريت واري ھڪ پھرين سيڪيولر، ڊيموڪريٽڪ ريپبلڪ ٿيو. 1920ع ۾ ھي ملڪ سوويت يونين ۾ آذربائيجان سوويت سوشلسٽ ريپبلڪ طور شامل ڪيو ويو. موجوده آذربائيجان واري ريپبلڪ سويت يونين جي ٽٽڻ سان 30 آگسٽ 1990ع ۾ سوويت يونين کان آزاد ٿي وجود ۾ آئيسيپٽمبر 1991 ۾ ان ملڪ جي آرمينيائي نسل جي ماڻھن جي اڪثريت واري علائقي نگورنو ڪاراباخ علحدہ ٿي ارتسخ ريپبلڪ طور علحده ٿي آذربائيجان ۽ آرمينيا وچ ۾ ھڪ تڪراري علائقو بڻجي ويو. جنھن سان ٻنھي ملڪن وچ ۾ نگورنو ڪاراباخ جنگ جو آغاز ٿيو جيڪا 1994ع ۾ جنگ بندي ذريعي ختم ٿي.ببين الاقوامي برادري طرفان نگورنو ڪاراباخ جو علائقو آذربائيجان جو حصو قرار ڏنل آھي پر ٻنھي ملڪن کي ڳالھين ٻولھيون وسيلي تڪرار جي نبيري لاءِ زور ڏنو ويو آهي. آذربائيجان ھڪ وحداني، نيم صدارتي ريپبلڪ آهي. اھا دنيا جي ڇھن ترڪ رياستن (ترڪي ، آذربائيجان، قزاقستان، ڪرغزستان، ازبڪستان ۽ ترڪمانستان ) مان ھڪ آھي ۽ ترڪ ڪائونسل ۽ترڪسوئي جو فعال رڪن آهي. ھن ملڪ جا دنيا جي 182 ملڪن سان سفارتي لاڳاپا ۽ دنيا جي 38 بين الاقوامي تنظيمن جي رڪنيت حاصل آھي آهن جن ۾ گڏيل قومن جو ادارو (جنھن جو 1992ع ۾ رڪن ٿيو) ۽ ڪائونسل آف يورپ، غيرجانبدار تحريڪ، يورپ جي سلامتي ۽ سھڪار واري تنظيم (او ايس سي اِي)، نيٽو، پارٽنرشپ فار پيس پروگرام پڻ شامل آهن. ھي ملڪ گئام، خودمختيار رياستن جي دولت مشترڪه جو ۽ ڪيميائي ھٿيارن جي روڪ واري تنظيم جق باني رڪن آهي. ھن ملڪ کي ورلڊ ٽريڊ آرگنائيزيشن ۾ مبصر جو درجو پڻ رکي ٿو. ملڪ جي 97 سيڪڙو آبادي مسلمان آهي ان ھوندي بہ ملڪ جي آئين ۾ اسلام کي سرڪاري مذھب جي حيثيت ناھي مليل ۽ ھي ھڪ سيڪيولر ملڪ آھي. دنيا ۾ ھي ترقي پذير ملڪ آھي جنھن جي انساني ترقي جو اشاريو درجي ۾ 87 نمبر تي شمار ٿئي ٿو ھن ملڪ جي معاشي ترقي ۽ تعليمي تناسب جي شرح مٿاھين آھي.
هاڻوڪا واقعا
ڪورونا وائرس جي وبا – بيماري – وقت پٽي (ٽائم لائن) – علائقي جي لحاظ کان – موت ۽ردعمل – ڪوششون - وڪي منصوبو ڪووڊ-19
_at_Ben_Gurion_Airport.jpg)
- اسلامي انقلابي گارڊ ڪور ۽ القدس فورس جو سپاهه سالار ايراني جنرل قاسم سوليماني (سامهون تصوير ۾:سوليماني) 3 جنوري 2020، بغداد ويجهو بغداد انٽرنيشنل ايئرپورٽ تي ٿيل آمريڪي ڊرون حملي ۾ مارجي ويو.
وڪيپيڊيا جو حصو ٿيو!
وڪيپيڊيا هڪ کليل ۽ گھڻ لساني ڄاڻ چيڪلو آهي، جنهن تي اسان سڀ گڏجي لکندا ۽ سنواريندا آهيون. وڪيپيڊيا جي شروعات جنوري 2001ع ۾ ٿي، جڏهن ته سنڌي وڪيپيڊيا جو اجراع 2006ع تي عمل ۾ آيو. هن وقت سنڌي وڪيپيڊيا تي ١٣٬٨٧٧ مضمون موجود آهن.
اڄ جو لفظ
{{اڄ جو لفظ/اظھاري چُڪَ: غير متوقع < عامل.}}
اڄ جو قول
ڇا توھان ڄاڻو ٿا
ڇا توھان کي خبر آهي...
نومبر 2020
- 00:00,November 2020 (UTC)
• … جهنگ ۾ نر ببر شينهن ڪنهن مهل رڳو ڏهہ کان چوڏهن سال جيئرو رهي سگهندو آهي ڇو تہ مخالف نر شينهنَ سان سندس مقابلو ٿيندو رهندو آهي، تنهنڪري گهايل ٿيڻ سان سندس عمر جي گنجائش گهٽ ئي رهندي آهي.
• … قرآن ڪريم جي سنڌي تشريح ڪندڙ مخدوم محمد هاشم ٺٺوي، شاهه جو رسالو جي سنڌي صوفي شاعر شاھ عبداللطيف ڀٽائي ۽ تحفۃ الڪرام جو ليکڪ علي شير قانع ٺٺوي ساڳئي زماني جا ماڻهو هيا.
• … اڄ کان لڳ ڀڳ 3 ارب 80 ڪروڙ ورهيا اڳ، مريخ جي فضا گهڻي گدلي ۽ گرميءَ جو درجو گهڻي بُلند هئي جنهن سبب سطح تي پاڻي جي وسيع مقدار موجود هئي.
• … مالاڪنڊ گهيرو ونسٽن چرچل جي زندگي جي پهرئين اصلي لڙائي هئي، ان واقعي کي هن روزاني ٽيلي گراف جي مختلف ڇاپن ۾ سلسليوار بيان ڪيو، جنهن تي کيس هر مضمون لاءِ 5 پائونڊ اسٽرلنگ ملندا هيا ؛ انهن مضمونن کي پوءِ سهيڙي هڪ ڪتاب مالاڪنڊ جي زميني فوج جي ڪهاڻي واري شڪل ۾ ڇاپيو ويو ۽ انهيءَ سان چرچل جي سياسي ۽ ادبي زندگي جي شروعات ٿي.
اڄ جي تصوير
ڇا توهان به لکڻ چاهيو ٿا؟
سنڌي وڪيپيڊيا تي هن وقت ١٣٬٨٧٧ مضمون موجود آهن، جيڪڏهن اوهان ڪنهن به موضوع تي لکڻ چاهيو ٿا ته پهرين هن ڳولا صفحي تي وڃي عنوان لکو، ممڪن آهي جيڪو مضمون اوهان لکڻ چاهيو ٿا اهو اڳ موجود هجي، جيڪڏهن مضمون ڳولا ۾ نه اچي ته پوءِ نئون مضمون تحرير ڪيو.
”سانئِيَمِ! سَدائِين ڪَرِين، مَٿي سِنڌُ سُڪارَ،
دوسَت! مِٺا دِلدارَ، عالَمُ سَڀِ آبادِ ڪَرِين.“
(ياد رهي تہ هي سنڌي وڪيپيڊيا سٿ جو اَڻ دفتري (اَن اوفيشل) سٿ ۽ واپرائيندڙ جي پنهنجي ڪوشش آهي)
ٻين تائين پهچايو:
|
 |
مدد کپي؟ اسان سان رابطو ڪريو. |
سنڌي وڪيپيڊيا ۾ ڀلي ڪري آيا!
، 
، 
،
،
۽
۾ گڏجو.
اسان سان سماجي رابطن واري ويب سائيٽ: