پاڪستان جا انتظامي ايڪا

پاڪستان کي وفاقي گاديءَ جو ھنڌ، چار صوبن، قبائلي علائقا، آزاد ڪشمير اور گلگت ۽ بلتستان ۾ تقسيم ڪري سگھجي ٿو جيڪي ان جا وڏا وڏا علائقا آھن. سرڪاري طور تي پاڪستان جا چار صوبا ۽ ھڪ وفاقي گاديءَ جو ھنڌ آهي جبھن جي لاءِ توھان ڏسي سگھو ٿا: پاڪستان جون انتظامي ايڪائيون. پر ان کان علاوه ڪجهه علائقا آھن جيڪي اڃان باقاعده پاڪستان ۾ شامل نٿا ڪيا وڃن ۽ انھن جي آزاد حيثيت برقرار آهي جيئن آزاد ڪشمير، قبائلي علائقا ۽ گلگت ۽ بلتستان. پر ان جي باوجود ھي علائقا عملي طور تي پاڪستان جي زيرِ اختيار آهن جيتوڻيڪ انهن کي پاڪستان جو حصو چيو ويندو آھي.

پاڪستان جي صوبون کي ضلعن ۾ ورھايو ويندو آهي. آگسٽ 2000ع تائين صوبن کي ڊويزنن ۽ ڊويزنن کي ضلعن ۾ ورھايو ويندو ھو پر آگسٽ 2000ع ۾ ڊويزنون ختم ڪيون ويون ۽ ھاڻي صوبن کي ضلعن ۾ ورھايو ويندو آھي.^[1]

پاڪستان جي وزارتِ اطلاعات ۽ نشريات جي ويب سائٽ^[1] جي معلومات (120 مثلاً ضلعا) ۽ پاڪستان جي وفاقي ادارو براءِ شماريات جي ويب سائٽ^[2] تي 14 نومبر 2009ع تي ملندڙ معلومات (مثلاً ضلعن جي تعداد 113) ۾ فرق ھو ۽ ٻئي ۾ ضلعن جي تعداد اصل کان گھٽ ٻڌايل ھئي ڇو تہ نون ضلعن جي تشڪيل ٿي ھئي. اھڙي طرح وزارتِ اطلاعات جي ويب سائٽ تي گلگت ۽ بلتستان جو ذڪر نه ھيو جڏھن تہ گلگت ۽ بلتستان ۾ چونڊون بہ ٿي چڪيون آھن ۽ ان جي آرڊيننس جاري ٿي ھاڻي ڪيترائي مھينا ٿي چڪا آھن.

اھو ئي سبب آھي تہ ھيٺ ڏنل معلومات انھن ٻنھي ويب سائٽس جي مدد کان علاوه ٻين ذريعن بشمول انگريزي وڪيپيڊيا سان مرتب ڪئي وئي آھي.

پاڪستان جي ورھاست جو نظام

پاڪستان کي مختلف درجن ۾ تقسيم ڪيو ويو آهي. سڀ کان پهريون درجو وفاق هوندو آھي جيڪو پوري ملڪ تي اختيار رڪندو آھي. ٻيو درجو صوبي جو آھي جو ھڪ مخصوص صوبي ۾ مختار هوندو آهي ۽ ان کي وڌيڪ ڊويزن ۾ ورھايو ويندو آهي. ٽيون درجو ڊويزن جو ھوندو آهي جنھن کي وڌيڪ ضلعن ۾ ورھايو ويندو آھي. چوٿون درجو ضلعي جو آھي جنھن کي وڌيڪ تعلقن ۾ ورھايو ويندو آھي. پنجون درجو تعلقي جو هوندو آهي جنھن کي وڌيڪ يونين ڪائونسلن ۾ تقسيم ڪيو ويندو آھي. ڇھون درجو يونين ڪائونسل جو ھوندو آھي.

وفاق

صوبو (مثال خيبر پختونخوا)

ڊويزنون (مثال طور مالاڪنڊ ڊويزن)

ضلعو (مثال طور دير ھيٺين)

تعلقو (مثال طور لعل قلعو)

يونين ڪائونسل (مثا طور زيمداره)


سطحن
1	2	3	4
پنجاب	لاهور	لاهور
	ملتان	ملتان
	پتوهار (راولپندي)	راولپندي
		جهيلم
		تڪسيله
	بهاولپور	بهاولپور
	بهاولپور	بهاولنگار
	ديره غازي خان	ديره غازي خان
	فيصل آباد	فيصل آباد
	گجرانواله	گجرانواله
	سرگودھا	سرگودھا
	ساهیوال	ساهیوال
سنڌ	کراچي	کراچي
		ملير
		گلشن
	سکر	سکر
	سکر	خيرپور
	لاڙکانو	لاڙکانو	لاڙکانو
		لاڙکانو	رتوديرو
		جيکب آباد
	حيدرآباد	حيدرآباد
	ميرپور خاص	ميرپور خاص
		عمرکوت
		ثارپارکر
خايبر پختونخوا	ملڪند
خايبر پختونخوا
بلوچستان	کالات	کالات
		خزدار
		سوراب
		آواران
		حب
		لسٻيلو
		مستونگ
	مکران	گوادر
	مکران
	سيبي	سيبي
	زوب
	رخشان
	کوته	کوته
		چمن
		پشين
		قلعو عبداللہ
اسلام آباد
ازاد جمو ۽ کشمير	میرپور	میرپور
		کوتلي
		بهمبر
	مُظفّرآباد	مُظفّرآباد
		نيلم
		هتیان بالا
	پونچھ	پونچھ
		حویلي
		سدھنوتي
		باغ
گلگت بالتستان	گلگت	گلگت
	بالتستان	سکردو
		کھرمنگ
		شگر
		روندو
		گانچھي
	دیامر	دیامر

پاڪستان جا وڏا علائقا

وفاقي گاديءَ جو ھنڌ

اسلام آباد

صوبا

ٻيا علائقا


علائقا ۽ صوبا	ضلعن جي تعداد
بلوچستان صوبو	32
خيبر پختونخوا	26
پنجاب صوبو	36
سنڌ صوبو	24
اسلام آباد	1
قبائلي علائقا	7 قبائلي ايجنسيون ۽ 6 سرحدي علائقا
آزاد ڪشمير	10
گلگت بلتستان	9
پاڪستان	128 ضلعا، 7 قبائلي ايجنسيون، 6 لاڳاپيل قبائلي علائقا

پاڪستان جي انتظامي ورھاست جو نقشو

شمار	انتظامي ايڪائي	انگريزي نالو	گاديءَ جو ھنڌ	آبادي^[3]	ايراضي (ڪلوميٽر²)^[3]	آباديءَ جي گھاٽائي (فرد في ڪلوميٽر²)
1	بلوچستان	Balochistan	ڪوئيٽا	4.8%	39.3%	18.9
2	خيبر پختونخوا	Khyber Pakhtunkhwa	پشاور	12.9%	8.5%	238.1
3	پنجاب	Punjab	لاهور	53.7%	23.3%	358.5
4	سنڌ	Sindh	ڪراچي	22.2%	16.0%	216
5	وفاقي گاديءَ جو ھنڌ	Islamabad Capital Territory	اسلام آباد	0.6%	0.1%	888.8
6	قبائلي علائقا	Federally Administered Tribal Areas	پشاور	2.3%	3.1%	116.7
7	آزاد ڪشمير	Azad Kashmir	مظفر آباد	2.2%^[4]	1.5%^[4]	223.6
8	گلگت بلتستان	Gilgit–Baltistan	گلگت	1.3%	8.2%	24.8
	پاڪستان	Pakistan	اسلام آباد	182,000,000	881,889	226.6/چورس ڪلوميٽر

ھيٺين تصوير پاڪستاني حڪومت جي نظام جي ڇھن سطحن جو تعين ڪري ٿي.

وفاقي حڪومت

صوبو (مثال جي طور تي پنجاب)

ڊويزن (مثال جي طور تي لاهور ڊويزن)

ضلعو (مثال جي طور تي سيالڪوٽ ضلع)

تعلقو/ٽائون (مثال جي طور تي سيالڪوٽ تعلقو)

يونين ڪائونسل (مثال جي طور تي شاد باغ)

لاڳاپيل مضمون

پاڪستان جا ضلعا	پاڪستان جا تعلقا	پاڪستان جا واھڻ
پنجاب جا ضلعا	پنجاب جا تعلقا	پنجاب جا واھڻ
سنڌ جا ضلعا	سنڌ جا تعلقا	سنڌ جا واھڻ
خيبر پختونخوا کي ضلعا	خيبر پختونخوا جا تعلقا	خيبر پختونخوا جا واھڻ
بلوچستان جا ضلعا	بلوچستان جا تعلقا	بلوچستان جا واھڻ
گلگت بلتستان جا ضلعا	گلگت بلتستان جا تعلقا	گلگت بلتستان جا واھڻ
آزاد ڪشمير جا ضلعا	آزاد ڪشمير جا تعلقا	آزاد ڪشمير جا واھڻ
پاڪستان جو قبائلي ايجنسيون	پاڪستان جون ڊويزنون	پاڪستان جي انتظامي ايڪائين جا مخفف

خارجي ڳنڍڻا

حوالا

↑ ^1.0 ^1.1 پاڪستان جي وزارتِ اطلاعات ۽ نشريات, وقت 2009-11-16 تي اصل کان آرڪائيو ٿيل, حاصل ڪيل 2017-08-27
↑ وفاقي ادارو براءِ شماريات، پاڪستان
↑ ^3.0 ^3.1 "Area, Population, Density and Urban/Rural Proportion by Administrative Units". Population Census Organization, Government of Pakistan. وقت 5 January 2005 تي اصل کان آرڪائيو ٿيل. حاصل ڪيل 2010-03-31.
↑ ^4.0 ^4.1 "Population features". Government of Azad Kashmir. وقت 9 April 2010 کي اصل کان آرڪائيو ٿيل. حاصل ڪيل 2010-03-31.

سانچو:پاڪستان جي سياسي ورھاست سانچو:پاڪستان جي جاگرافي سانچو:ايشيائي ملڪن جي پھرين درجي جي انتظامي ورھاست

سانچو:ايشيا جا موضوع

[پاڪستان_جي_وزارتِ_اطلاعات_۽_نشريات-1] 1.0 ^1.1 پاڪستان جي وزارتِ اطلاعات ۽ نشريات, وقت 2009-11-16 تي اصل کان آرڪائيو ٿيل, حاصل ڪيل 2017-08-27

[2] وفاقي ادارو براءِ شماريات، پاڪستان

[statpak-3] 3.0 ^3.1 "Area, Population, Density and Urban/Rural Proportion by Administrative Units". Population Census Organization, Government of Pakistan. وقت 5 January 2005 تي اصل کان آرڪائيو ٿيل. حاصل ڪيل 2010-03-31.

[ak-4] 4.0 ^4.1 "Population features". Government of Azad Kashmir. وقت 9 April 2010 کي اصل کان آرڪائيو ٿيل. حاصل ڪيل 2010-03-31.

[1]

[2]

[3]

[4]