گليليئو گليليئي
گليليئو گليليئي (Galileo Galilei) سال 1564ع ۾ اٽليءَ جي شھر پيسا ۾ پيدا ٿيو ۽ بعد ۾ پنھنجي خاندان سان گڏ فلورنس لڏي آيو ھو. سال 1581ع ۾ ھي طب جي تعليم حاصل ڪرڻ لاءِ يونيورسٽي آف پيسا ۾ داخل ٿيو پر بعد ۾ ھن طب کي ڇڏي رياضي ۽ فطرت جي فلسفي جي تعليم اختيار ڪئي.
گليليئو گليليئي | |
---|---|
(اطالوي ۾: Galileo Galilei) | |
معلومات شخصيت | |
ڄم جو نالو | (اطالوي ۾: Galileo di Vincenzo Bonaiuti de' Galilei) |
ڄم | 15 فيبروري 1564 [1][2][3][4] |
موت | 8 جنوري 1642 (78 سال)[1][5][6][7][8][9][10][11][12][13][14][15][16][17][3][18][19] |
عملي زندگي | |
پيشو | فلسفي [20][3]،پولي ميٿ ،فلسفي [18] |
ڪم جي ٻولي | لاطيني ٻولي ،اطالوي ٻولي [21][22] |
دلچسپي | فلڪيات ،فزڪس ،ميڪانيات ،فلسفو ،رياضي [4] |
دستخط | |
ترميم |
گليلو رفتار، ڪشش ثقل ۽ آزاد زوال، رشتي جي اصول، جڙت، پروجيڪٽائيل موشن جو اڀياس ڪيو ۽ لاڳو ٿيل سائنس ۽ ٽيڪنالاجي ۾ پڻ ڪم ڪيو، پينڊولم جي خاصيتن ۽ "هائيڊرو اسٽيٽڪ بيلنس" جي وضاحت ڪئي. هو ٿرمو اسڪوپ جي شروعاتي ريناسنس ڊولپرز ۽ مختلف فوجي کمپاسز جو موجد هو. هن هڪ بهتر ٺاهيل دوربين جي مدد سان، ملڪي واٽ جي تارن جو مشاهدو ڪيو، وينس جي مرحلن، مشتري جا چار سڀ کان وڏو سيٽلائيٽ، زحل جي حلقن، قمري پٿر ۽ سج جا نشان. هن هڪ ابتدائي خوردبين پڻ ٺاهي.
گليلو جي ڪوپرنيڪن هيليو سينٽرزم جي چيمپيئننگ کي ڪيٿولڪ چرچ جي اندر ۽ ڪجهه فلڪيات جي ماهرن جي مخالفت سان ملاقات ڪئي وئي. 1615ع ۾ رومن انڪوائيزيشن (Roman Inquisition) ان معاملي تي تحقيق ڪئي، جنهن نتيجي تي پهتو ته سندس رايا بائبل جي مڃيل تشريحن جي تضاد ۾ هئا. گيليليو بعد ۾ ٻن مکيه عالمي نظامن (1632) بابت ڊائلاگ ۾ پنهنجي خيالن جو دفاع ڪيو، جيڪو ظاهر ٿيو ته پوپ اربن VIII تي حملو ڪيو ۽ اهڙي طرح ٻنهي پوپ ۽ جيسوٽس کي ڌار ڪري ڇڏيو، جن ٻنهي ان وقت تائين گليلو جي حمايت ڪئي هئي. هن کي انڪوائيزيشن پاران آزمائيو ويو، مليو "سخت طور تي بدعت جو شڪ" ۽ مجبور ڪيو ويو ته هو واپس.
باقي زندگي گهر ۾ نظربنديءَ ۾ گذاريائين. ان دوران هن، بنيادي طور ڪائنيميٽيڪس ۽ مواد جي طاقت بابت, ”ٻه نيون سائنسون“ (1638ع) لکيو.
ابتدائي زندگي ۽ خاندان
[سنواريو]ڪيريئر ۽ پهريون سائنسي تعاون
[سنواريو]ھن سائنس جي ڪيترن ئي شعبن ۾ ڪم ڪيو پر ھن جي مشھوري مشتريء جا چار چنڊ دريافت ڪرڻ جي ڪري ٿي. انھن کي اڄ تائين گليليئو جا چنڊ چوندا آهن. گليليئو جي مشاھدن سان خبر پئي تہ اسان جي شمسي نظام جو مرڪز زمين نہ پر سج آهي. ان دؤر ۾ گليليئو جي ان دعوا جي سخت مخالفت ٿي ڇو ته اھا رومن ڪئٿولڪ چرچ جي تعليم جي ابتڙ ھئي. جنھن ڪري سال 1633ع ۾ ان تي مقدمو ھلايو ويو ان کي مجبور ڪيو ويو تہ پنھنجي ان دعوا تان ھٿ کڻي. ان کي گھر ۾ نظر بند ڪرڻ جي سزا ڏني وئي جيڪا ان جي باقي زندگيءَ تائين جاري رھي.
موت
[سنواريو]پنھنجي نظربندي دوران ھن تحقيق جاري رکي ۽ علم حرڪيات (Kinematics) تي ھن پنھنجو ڪتاب لکيو ۽ سال 1642ع ۾ وفات ڪيائين.[23]
سائنسي تعاون
[سنواريو]ورثو
[سنواريو]لکڻيون
[سنواريو]ٻہ ھزار سالن تائين رڳو چند ماڻهن ارسطوءَ جي ان دعوا کي چيلينج ڪيو تہ
"ٻاھرين قوت شين کي حرڪت ڏيندي آهي."
۽ اھا ته
"ڳريون شيون ھلڪين شين جي ڀيٽ ۾ تيزيءَ سان ڪرنديون آهن."
سترھين صديءَ ۾ اٽليءَ جي ھن فلڪياتي ماهر ۽ رياضي دان ارسطوءَ جي انھن تصورن جي آزمائش جو ارادو ڪيو ۽ ان لاءِ تجربا ڪيا ۽ سمجھيو ته ڪيئن شيون حرڪت ڪن ٿيون ۽ پوءِ رڪجي وڃن ٿيون. ھي پھريون سائنسدان ھيو جنھن جمود جي اصول تي تحقيق ڪئي. ھن ٻڌايو ته شيون حرڪت دوران تبديليء جي مزاحمت ڪنديون آهن ۽ حرڪت ڪرڻ، رفتار وڌائڻ ۽ رفتار گھٽائڻ لاءِ انھن کي ڪنھن قوت جي ضرورت ھوندي آھي. ڪرندڙ شين جي باري ۾ گليليئو ٻڌايو ته
"ھيٺ ڪرڻ وقت سموريون شين جي رفتار ھڪجھڙي ھوندي آھي."
ھن اھو اندازو به ڪيو ته
"ھيٺ ڪرڻ جي رفتار ۾ ڪمي ۾ رڳڙ (Friction) ڪردار ادا ڪندي آهي."[23]
پڻ ڏسو
[سنواريو]خارجي لنڪس
[سنواريو]گليليئو گليليئي بابت وڌيڪ ڏسو وڪيپيڊيا جي ڀينر رٿائن ۾: | |
تصويرون ۽ وڊيو ڏسو وڪي ڪامنز تي | |
چَوِڻيون Quotations وڪي ڪوٽ تان | |
Source texts from Wikisource |
- سانچو:OL author
- سانچو:Gutenberg author
- سانچو:Librivox author
- سانچو:Internet Archive author
- Works in Galileo's Personal Library at LibraryThing
سانچو:Galileo Galilei سانچو:Philosophy of science سانچو:Scientists whose names are used as non SI units
حوالا
[سنواريو]- ↑ 1.0 1.1 اجازت نامو: Creative Commons CC0 License
- ↑ http://www-history.mcs.st-andrews.ac.uk/Biographies/Galileo.html
- ↑ 3.0 3.1 3.2 BeWeb person ID: https://www.beweb.chiesacattolica.it/persone/persona/1337/ — اخذ شدہ بتاریخ: 13 فيبروري 2021
- ↑ 4.0 4.1 PMC publication ID: https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC2564400 — https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC2564400
- ↑ مصنف: Arthur Berry — عنوان : A Short History of Astronomy — ناشر: John Murray
- ↑ Bibliothèque nationale de France ID: https://catalogue.bnf.fr/ark:/12148/cb11903931b — اخذ شدہ بتاریخ: 26 جُونِ 2020 — مصنف: Bibliothèque nationale de France — عنوان : اوپن ڈیٹا پلیٹ فارم — اجازت نامو: Open License
- ↑ Bibliothèque nationale de France ID: https://catalogue.bnf.fr/ark:/12148/cb11903931b — اخذ شدہ بتاریخ: 22 آگسٽ 2017 — خالق: John O'Connor ۽ Edmund Robertson
- ↑ SNAC ARK ID: https://snaccooperative.org/ark:/99166/w6833x7s — subject named as: Galileo Galilei — اخذ شدہ بتاریخ: 9 آڪٽوبر 2017
- ↑ Find a Grave memorial ID: https://www.findagrave.com/memorial/1899 — subject named as: Galileo Galilei — اخذ شدہ بتاریخ: 9 آڪٽوبر 2017
- ↑ Internet Speculative Fiction Database author ID: https://www.isfdb.org/cgi-bin/ea.cgi?157256 — subject named as: Galileo Galilei — اخذ شدہ بتاریخ: 9 آڪٽوبر 2017
- ↑ Babelio author ID: https://www.babelio.com/auteur/wd/94264 — subject named as: Galilée — اخذ شدہ بتاریخ: 9 آڪٽوبر 2017
- ↑ InPhO ID: https://www.inphoproject.org/thinker/3052 — subject named as: Galileo Galilei — اخذ شدہ بتاریخ: 9 آڪٽوبر 2017 — عنوان : Internet Philosophy Ontology project
- ↑ Discogs artist ID: https://www.discogs.com/artist/2765085 — subject named as: Galileo Galilei — اخذ شدہ بتاریخ: 9 آڪٽوبر 2017
- ↑ Brockhaus Enzyklopädie online ID: https://brockhaus.de/ecs/enzy/article/galilei-galileo — subject named as: Galileo Galilei — اخذ شدہ بتاریخ: 9 آڪٽوبر 2017
- ↑ Gran Enciclopèdia Catalana ID (former scheme): https://www.enciclopedia.cat/ec-gec-0028770.xml — subject named as: Galileu — عنوان : Gran Enciclopèdia Catalana — ناشر: Grup Enciclopèdia
- ↑ Diamond Catalog ID for persons and organisations: https://opac.diamond-ils.org/agent/35228 — subject named as: Galileo Galilei
- ↑ Proleksis enciklopedija ID: https://proleksis.lzmk.hr/22534 — subject named as: Galileo Galilei — عنوان : Proleksis enciklopedija
- ↑ 18.0 18.1 https://cs.isabart.org/person/64242 — اخذ شدہ بتاریخ: 1 اپريل 2021
- ↑ subject named as: Galileo Galilei — BIU Santé person ID: https://www.biusante.parisdescartes.fr/histoire/biographies/index.php?cle=6516 — ناشر: Bibliothèque interuniversitaire de Santé
- ↑ اجازت نامو: Creative Commons CC0 License
- ↑ Bibliothèque nationale de France ID: https://catalogue.bnf.fr/ark:/12148/cb11903931b — اخذ شدہ بتاریخ: 10 آڪٽوبر 2015 — مصنف: Bibliothèque nationale de France — عنوان : اوپن ڈیٹا پلیٹ فارم — اجازت نامو: Open License
- ↑ CONOR.SI ID: https://plus.cobiss.net/cobiss/si/sl/conor/18815587
- ↑ 23.0 23.1 ڪتاب:سائنس اور سائنسدان؛ ليکڪ:ايڊم ھارٽ،ڊيوس جان فرينڊن٬ ڊين گرين؛ ايڊيشن:،2018؛ تخليقات پبلشرز،لاھور
- وڪي ڊيٽا جي مواد جو استعمال ڪرڻ وارو صفحات
- مضمون جن ۾ انگريزي ٻولي جو متن شامل آھي
- مضمون جن ۾ ڪاتالان ٻولي جو متن شامل آھي
- مضمون جن ۾ ڪروشيائي ٻولي جو متن شامل آھي
- مضمون جن ۾ اطالوي ٻولي جو متن شامل آھي
- 1564ع جون پيدائشون
- 15 فيبروري جون پیدائشون
- صفحات مع وڪي ڊيٽا حوالو
- 1642ع جون وفاتون
- 8 جنوري جون پیدائشون
- ڪم جي ٻولي وڪي ڊيٽا کان ماخذ
- دلچسپي وڪي ڊيٽا مان اخذ ٿيل
- سان اي سي عنصر20
- VIAF سان سڃاڻپ ڪندڙ وڪيپيڊيا مضمون
- LCCN سان سڃاڻپ ڪندڙ وڪيپيڊيا مضمون
- ISNI سان سڃاڻپ ڪندڙ وڪيپيڊيا مضمون
- GND سان سڃاڻپ ڪندڙ وڪيپيڊيا مضمون
- SELIBR سان سڃاڻپ ڪندڙ وڪيپيڊيا مضمون
- BNF سان سڃاڻپ ڪندڙ وڪيپيڊيا مضمون
- BIBSYS سان سڃاڻپ ڪندڙ وڪيپيڊيا مضمون
- ULAN سان سڃاڻپ ڪندڙ وڪيپيڊيا مضمون
- MusicBrainz سان سڃاڻپ ڪندڙ وڪيپيڊيا مضمون
- NLA سان سڃاڻپ ڪندڙ وڪيپيڊيا مضمون
- Wikipedia articles with faulty authority control identifiers (SBN)
- Galileo Galilei
- 1564 births
- 1642 deaths
- 16th-century Italian astronomers
- 16th-century Italian inventors
- 16th-century Italian mathematicians
- 16th-century Italian writers
- 16th-century Italian male writers
- 16th-century Roman Catholics
- 17th-century Italian astronomers
- 17th-century Italian inventors
- 17th-century Italian mathematicians
- 17th-century Italian philosophers
- 17th-century Italian physicists
- 17th-century Italian writers
- 17th-century writers in Latin
- 17th-century male writers
- 17th-century Roman Catholics
- Academic staff of the University of Padua
- Academic staff of the University of Pisa
- Articles containing video clips
- Ballistics experts
- Burials at Basilica of Santa Croce, Florence
- Catholicism-related controversies
- Christian astrologers
- Copernican Revolution
- Discoverers of moons
- Experimental physicists
- Galileo affair
- Italian astrologers
- Italian blind people
- Italian Roman Catholics
- Italian scientific instrument makers
- Members of the Lincean Academy
- Natural philosophers
- Philosophers of science
- Scientists with disabilities
- Blind scholars and academics
- Italian theoretical physicists
- University of Pisa alumni
- Writers about religion and science
- سائنس