ريناسنس
نظر ھيٺ مضمون the European Renaissance of the 15th and 16th centuries تي آهي. the earlier European Renaissance جي لاءِ Renaissance of the 12th century ڏسو. ٻين استعمالن لاءِ other uses Renaissance (disambiguation) ڏسو.
رينائيسنس يا ٻيهر جنم (Renaissance؛ UK /rəˈneɪsəns/ rən-AY-sənss, US 
i/ˈrɛnəsɑːns/ ren-Ə-sahnss) [1] [2] تاريخ جو هڪ دور آهي ۽ هڪ يورپي ثقافتي تحريڪ آهي جيڪا 15هين ۽ 16هين صديءَ کي ڍڪي ٿي. اهو وچين دور کان جديديت ڏانهن منتقلي کي نشان بڻايو ويو ۽ ڪلاسيڪل آڳاٽي دور جي خيالن ۽ ڪاميابين کي بحال ڪرڻ جي ڪوشش سان منسوب ڪيو ويو. فن، فن تعمير، سياست، ادب، جستجو ۽ سائنس سميت اڪثر شعبن ۾ عظيم سماجي تبديليءَ سان وابسته، ريناسنس جو پهريون مرڪز فلورنس جي جمهوريا هو، پوءِ باقي اٽلي ۽ بعد ۾ سڄي يورپ ۾ هي لهر پکڙجي وئي. ريناسڪيتا ("ٻيهر جنم") اصطلاح پهريون ڀيرو جيورجيو ويسري جي لائيو آف دي آرٽسٽس (1550ع) ۾ ظاهر ٿي، جڏهن ته لاڳاپيل فرانسيسي لفظ ريناسنس انگريزيءَ ۾ 1830ع واري ڏهاڪي دوران هن دور جي اصطلاح طور استعمال ڪيو ويو.[3]
ريناسنس جي دانشورانه بنياد ان جي انسانيت جي نسخي ۾ قائم ڪئي وئي، رومن انسانيت جي تصور (Roman Humanitas) ۽ طبقاتي يوناني فلسفي جي ٻيهر دريافت مان نڪتل آهي، جهڙوڪ پروٽاگوراس، جنهن چيو هو ته "انسان سڀني شين جو ماپ آهي". جيتوڻيڪ دھات جي متحرڪ شيئن جي ايجاد بعد ۾ 15هين صدي عيسويء کان خيالن جي پکيڙ کي تيز ڪيو، ريناسنس جي تبديلين سڄي يورپ ۾ هڪ جهڙائي نه هئي: پهريون نشان اٽلي ۾ 13هين صدي جي آخر ۾ ظاهر ٿيو، خاص طور تي ڊانٽي (Dante) جي لکڻين ۽ جيوٽو (Giotto) جون تصويرون سان ٿيو.
هڪ ثقافتي تحريڪ جي طور تي، ريناسنس ادبي لاطيني جي جديد گلن ۽ مقامي ادب جي هڪ ڌماڪي کي شامل ڪيو، جنهن جي شروعات 14هين صديءَ جي ڪلاسيڪل ذريعن جي بنياد تي سکيا جي بحاليءَ سان ٿي، جنهن جو معاصر پيٽرارچ (Petrarch) کي ڪريڊٽ ڏنو ويو؛ لڪير واري نقطه نظر جي ترقي ۽ مصوري ۾ وڌيڪ قدرتي حقيقت پيش ڪرڻ جي ٻين ٽيڪنالاجي؛ ۽ تدريجي پر وسيع تعليمي سڌارا. هن ڪيترن ئي فنڪاراتي ترقيات ۽ اهڙن پولي ميٿس جهڙوڪ ليونارڊو دا ونسي ۽ مائيڪل اينجلو جي تعاون کي ڏٺو، جن کي "ريناسنس جو ماڻهو" (Renaissance man) جي اصطلاح کي متاثر ڪيو. [4][5] سياست ۾، ريناسنس سفارتڪاري جي رسمن ۽ ڪنوينشنن جي ترقيءَ ۾ ۽ سائنس ۾ مشاهدي ۽ مبهم استدلال تي ڀروسو وڌائڻ ۾ مدد ڪئي. ان دور ۾ ٻين علمي ۽ سماجي سائنسي ڪمن ۾ پڻ انقلاب آيو، گڏوگڏ جديد بئنڪنگ ۽ اڪائونٽنگ جي شعبي جو تعارف ٿيو.[6]
حوالا
[سنواريو]- ↑ "renaissance". Cambridge Dictionary. حاصل ڪيل 4 April 2024.
- ↑ Wells, John (2008). Longman Pronunciation Dictionary (3rd ed.). Pearson Longman. ISBN 978-1405881180.
- ↑ Brotton, Jerry (2006). The Renaissance: a very short introduction (1. publ ed.). Oxford: Oxford Univ. Press. pp. 9. ISBN 978-0-19-280163-0.
- ↑ BBC Science and Nature, Leonardo da Vinci Retrieved 12 May 2007
- ↑ BBC History, Michelangelo Retrieved 12 May 2007
- ↑ حوالي جي چڪ: Invalid
<ref>tag; no text was provided for refs namedjkdiwan
- حوالن ۾ چُڪَ وارا صفحا
- مضمون with short description
- Short description is different from Wikidata
- Articles with Respell capitalisation issues (uppercase input)
- Articles with Respell capitalisation issues (lowercase input)
- يورپ ۾ چوڏهين صدي
- يورپ ۾ پندرهين صدي
- ابتدائي جديد دور
- تاريخي دور
- يورپ جي ٿاريخ بلحاظ دور
- سجاڳيءَ جي تحريڪ
- اولهندي تهذيب