البرٽ ڪامو

البرٽ ڪامو

البرٽ ڪامئو (Albert Camus) فرانس جو مشهور ناول نگار هو، البرٽ الجزائر ۾ 1913ع ڌاري پيدا ٿيو. هن جا والدين اسپينش هئا. سندس پرورش اتر آفريڪا ۾ ٿي ۽ هن ڪيترون ئي نوڪريون ڪيون. تنهن کان پوءِ هو فرانس جي راڄڌانيءَ ۾ آيو ۽ صحافت جو پيشو اختيار ڪيائين. 1942ع ۾ هن ”ڌاريو“ (out sider) ناول لکي، مڃتا ماڻي. هو جرمن والار خلاف مزاحمتي تحريڪ جو سرگرم ڪارڪن هو ۽ ”لڙائي“ اخبار (جيڪا لک ڇپ ۾ نڪرندي هئي) جو ايڊيٽر هو. جنگ جي خاتمي کان اڳ ۾ هن هڪ ناٽڪ ڪَئلي گلا (رومن شهنشاهه) 1939ع ۾ لکيو ۽ جنگ دوران ناول ”اجنبي“، ”ٻاهريون ماڻهو“ ۽ ڪجهه دانشوراڻا مضمون ”سسيفس جي ڏند ڪٿا“ جي نالي سان لکيا. ان کان پوءِ هن سياست ترڪ ڪري ڇڏي ۽ سڄو وقت صحافت کي ڏيڻ لڳو ۽ هن کي بين الاقوامي مڃتا ناول ”پليگ“ ۽ ڪتاب ”باغي“، ”بغاوت، مزاحمت ۽ موت“ ۽ ڊراما ”قابوءَ سبب ملي. هن کي جنوري 1957ع ۾ کيس نوبل پرائيز به مليو. فرانس ۾ جيڪي وڏا اديب ٿيا آهن، تن ۾ آندري مالرو، (جيڪو ڊيگال جو ڪلچر منسٽر به هو ۽ جنهن اسپين جي جنگ آزادي ۾ هيمنگوي ۽ ٻين سان گڏ انٽرنيشنل برگيڊ ۾ حصو ورتو هو، وجوديت جي فلسفي تي ڪيترا ڪتاب لکندڙ ناول نويس سارتر، هن جي محبوبا سميون دي بيوار ۽ ڪامئو اچي وڃن ٿا. ڪامئو جو مشهور ناول ”پليگ“ فرانس جي باري ۾ هڪ تشبيهه هئي. ”سسيفس جي ڏند ڪٿا“ واري مضمون ۾ ڪامؤ ڏيکاريو آهي ته هن ڪائنات ۾ خوشي تڏهن ممڪن ٿي سگھي ٿي، جڏهن انسان هڪ ڀيرو اهو مڃي ته زندگيءَ کي ٻي معنيٰ نه آهي سواءِ ان جي ، جا هو ان کي ڏئي ٿو. ڪامئو ڪنهن هنڌ سارتر جي وجوديت کي به مڃيندو نظر اچي ٿو. جيتوڻيڪ هن وجوديت تي تنقيد ڪندي لکيو هو ته ”اها انهيءَ مابعدالطبيعياتي سمجھاڻيءَ جي جاءِ والاري ٿي، جيڪا هوءَ الٽ پلٽ ڪري چڪي آهي.“ ڪامو ۽ سارتر سياسي اختلاف به ڪافي رکندا هئا، ڇو ته ڪاموءَ هڪ مضمون ۾ لکيو ته: ”سياسي ۽ سماجي ترقي ڏاڪي به ڏاڪي ٿيندي ۽ مڪمل انقلاب سان نه ٿيندي، جيئن سارتر ۽ مارڪسٽ چوندا هئا.“ ڪاموءَ جي ناولن ۾ انسان ذات ۾ اعتبار واضح آهي. ڪامئو 1960ع ۾ رستي تي ڪار جي حادثي ۾ مري ويو. هن جي ناول “Outsider” جو ترجمو نامور سنڌي اديب ولي رام ولڀ ”ڌاريو“ عنوان هيٺ ڪيو آهي، جيڪو روشني پبلڪيشن ڪنڊياري پاران ڇپجي چڪو آهي.