دوستووسڪي

Fyodor Dostoevsky
Fyodor Dostoevsky
	; Portrait by Vasily Perov, ت. 1872
مقامي ٻوليء ۾ نالو	Фёдор Михайлович Достоевский
پيدائش	Fyodor Mikhailovich Dostoevsky; 11 نومبر 1821; Moscow, Russian Empire
وفات	9 فيبروري 1881 (عمر 59 سال); Saint Petersburg, Russian Empire
مدفون	Tikhvin Cemetery, Saint Petersburg
ڌنڌو	Writer; journalist; military engineer;
تعليم	Nikolayev Military Engineering Institute
دور	Modern (19th century)
صنفs	Psychological fiction (novel; novella; short story); opinion journalism (polemic; essay; sketch; feuilleton; epistle; memoir); literary criticism; diary; poetry; translation; oration;
موضوعs	List
ادبي تحريڪ	Realism, naturalism
مُکيه ڪم	Notes from Underground (1864); Crime and Punishment (1866); The Idiot (1868–1869); Demons (1871–1872); The Brothers Karamazov (1879–1880); A Writer's Diary (1873–1881);
Years active	1844–1880
جيون ساٿي	Maria Dmitriyevna Isaeva (ش. 7 February 1857; died 27 April 1864); Anna Grigoryevna Snitkina (ش. 15 February 1867);
اولاد	4, including Lyubov Dostoevskaya
دستخط

فيوڊور ميخائيلووچ دوستووسڪي (Fyodor Mikhailovich Dostoevsky؛ 30 آڪٽوبر، 1821ع - 9 فيبروري، 1881ع)، ^[1] هڪ روسي ناول نگار، مختصر ڪهاڻي ليکڪ،^[2] صحافي ۽ مضمون نگار هو. ڪيترائي ادبي نقاد کيس سڄي دنيا جي ادب جي عظيم ناول نگارن مان شمار ڪن ٿا. ^[3] سندس ڪيترائي ڪم انتهائي اثرائتو شاهڪار سمجهيا وڃن ٿا.^[4] ^[5] دوستووسڪي جا ادبي ڪم 19هين صديءَ جي روس جي مشڪلاتي سياسي، سماجي ۽ روحاني ماحول ۾ انساني حالت کي ڳولين ٿا ۽ مختلف فلسفي ۽ مذهبي موضوعن سان مشغول آهن. سندس سڀ کان وڌيڪ مشهور ناولن ۾ "جرم ۽ سزا" (1866)، "دي ايڊيٽ" (1869)، "ڊيمنز" (1872)، "دا ايڊوليسينٽ" (1875) ۽ "دا برادرز ڪرامازوف" (1880) شامل آهن. سندس سال 1864ع جي ناول "نوٽس فرام انڊر گرائونڊ" (پاتار مان پنا) کي وجوديت پسند ادب جي پهرين ڪم مان هڪ سمجهيو وڃي ٿو.^[6]

سال 1821ع ۾ ماسڪو ۾ ڄائو، دوستووسڪي جو تعارف ننڍي عمر ۾ ئي افسانن ۽ ڏند ڪٿائن ۽ روسي ۽ پرڏيهي ليکڪن جي ڪتابن ذريعي ٿيو. سندس ماءُ 1837ع ۾ وفات ڪري وئي جڏهن هو 15 سالن جو هو ۽ ساڳئي وقت هن اسڪول ڇڏي نيڪولائيف ملٽري انجنيئرنگ انسٽيٽيوٽ ۾ داخلا ورتي. گريجوئيشن ڪرڻ کان پوء، هن هڪ انجنيئر جي حيثيت سان ڪم ڪيو ۽ مختصر طور تي هڪ شاندار طرز زندگي گذاريو، اضافي پئسا ڪمائڻ لاء ڪتابن جو ترجمو ڪيو. سال 1840ع جي وچ ڌاري هن پنهنجو پهريون ناول، "پور فولڪ" (Poor Folk) لکيو، جنهن کيس سينٽ پيٽرزسبرگ جي ادبي حلقن ۾ داخل ڪرايو. بهرحال، هن کي سال 1849ع ۾ هڪ ادبي گروپ، پيٽراشيفسڪي سرڪل سان تعلق رکڻ جي الزام ۾ گرفتار ڪيو ويو، جنهن ۾ زارسٽ روس جي تنقيدي ڪتابن تي بحث ڪيو ويو هو. دوستووسڪي کي موت جي سزا ٻڌائي وئي پر سزا آخري وقت ۾ تبديل ڪئي وئي. هن جلاوطني ۾ ڇهه سال لازمي فوجي سروس جي پٺيان هڪ سائبيرين جيل ڪيمپ ۾ چار سال گذاريا. ايندڙ سالن ۾ دوستووسڪي هڪ صحافي طور ڪم ڪيو، پنهنجي ڪيترن ئي رسالن کي شايع ۽ ايڊٽ ڪيو ۽ بعد ۾ هڪ ليکڪ جي ڊائري، سندس لکڻين جو هڪ مجموعو شايع ڪيو. هن اولهه يورپ جي چوڌاري گهمڻ شروع ڪيو ۽ جوا جي لت پيدا ڪئي، جنهن جي ڪري مالي مشڪلاتن جو سبب بڻيو. ڪجهه وقت لاءِ هن کي پئسو به گهرڻو پيو، پر هو آخرڪار روسي اديبن مان هڪ تمام گهڻو پڙهيل ۽ تمام گهڻو مڃيو وڃي ٿو.

دوستوفسڪي جو ڪم تيرهن ناول، ٽي ناويلا، سترن مختصر ڪهاڻين ۽ ٻين ڪيترن ئي ڪمن تي مشتمل آهي. هن جون لکڻيون هن جي اصلي روس جي اندر ۽ ان کان ٻاهر وڏي پئماني تي پڙهيا ويا ۽ بعد ۾ آيل اديبن جي هڪ جيتري تعداد کي متاثر ڪيو جن ۾ روسي، جهڙوڪ اليگزينڊر سولزينٽسين ۽ انتون چيخوف، فيلسوفن، فريڊرڪ نطشي، البرٽ ڪيميو ۽ جين پال سارتر شامل آهن، ۽ فرائيڊ ازم ۽ وجوديت پسنديءَ جي اڀار جو سبب بڻيو. هن جي ڪتابن جا 170 کان وڌيڪ ٻولين ۾ ترجما ڪيا ويا آهن ۽ ڪيترن ئي فلمن لاء انسپيڪشن طور ڪم ڪيو.

حوالا

↑ Morson, Gary Saul. "Fyodor Dostoyevsky". Encyclopædia Britannica. حاصل ڪيل 29 November 2024.
↑ Morson, Gary Saul. "Fyodor Dostoyevsky". Encyclopædia Britannica. حاصل ڪيل 29 November 2024.
↑ Morson, Gary Saul. "Fyodor Dostoyevsky". Encyclopædia Britannica. حاصل ڪيل 29 November 2024.
↑ Burt, Daniel S. (2009). The Literary 100: A Ranking of the Most Influential Novelists, Playwrights, and Poets of All Time. Internet Archive. New York, NY : Facts on File. pp. 51. ISBN 978-0-8160-6267-6. http://archive.org/details/literary100ranki0000burt_v6e1.
↑ Popova, Maria. "The Greatest Books of All Time, as Voted by 125 Famous Authors". The Atlantic. وقت 30 October 2023 تي اصل کان آرڪائيو ٿيل. حاصل ڪيل 2024-07-30.
↑ Leigh, David J. (2010). "The Philosophy and Theology of Fyodor Dostoevsky". Ultimate Reality and Meaning 33 (1–2): 85–103. doi:10.3138/uram.33.1-2.85. https://www.utpjournals.press/doi/pdf/10.3138/uram.33.1-2.85.

[Morson_Britannica2-1] Morson, Gary Saul. "Fyodor Dostoyevsky". Encyclopædia Britannica. حاصل ڪيل 29 November 2024.

[Morson_Britannica3-2] Morson, Gary Saul. "Fyodor Dostoyevsky". Encyclopædia Britannica. حاصل ڪيل 29 November 2024.

[Morson_Britannica4-3] Morson, Gary Saul. "Fyodor Dostoyevsky". Encyclopædia Britannica. حاصل ڪيل 29 November 2024.

[4] Burt, Daniel S. (2009). The Literary 100: A Ranking of the Most Influential Novelists, Playwrights, and Poets of All Time. Internet Archive. New York, NY : Facts on File. pp. 51. ISBN 978-0-8160-6267-6. http://archive.org/details/literary100ranki0000burt_v6e1.

[5] Popova, Maria. "The Greatest Books of All Time, as Voted by 125 Famous Authors". The Atlantic. وقت 30 October 2023 تي اصل کان آرڪائيو ٿيل. حاصل ڪيل 2024-07-30.

[6] Leigh, David J. (2010). "The Philosophy and Theology of Fyodor Dostoevsky". Ultimate Reality and Meaning 33 (1–2): 85–103. doi:10.3138/uram.33.1-2.85. https://www.utpjournals.press/doi/pdf/10.3138/uram.33.1-2.85.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]