باب:نباتات

نباتات يا ٻوٽا
نباتات يا ٻوٽا
	Angiosperm Charophyte Moss Glaucophyte Conifer Red alga Fern Lycophyte

پورٽل جي سار سنڀال جي حالت: (نومبر، 2024) هن پورٽل جا ذيلي صفحا هڪ ايڊيٽر طرفان چيڪ ڪيا ويا آهن، ۽ ڏٺا ويا آهن ته ضرورت کان وڌيڪ نه آهن. مھرباني ڪري تدوين ڪرڻ وقت احتياط ڪريو، خاص ڪري جيڪڏھن پاڻمرادو ايڊيٽنگ سافٽ ويئر استعمال ڪري، ۽ وڏيون تبديليون ڪرڻ کان اڳ اتفاق راءِ حاصل ڪريو.

باب:نباتات

نباتات يا ٻوٽا (Plants) يوڪاريوٽس (eukaryotes) آهن جيڪي ڪنگڊم، پلانٽائي (Plantae) ٺاهيندا آهن؛ اهي گهڻو ڪري فوٽوسنٿيٽڪ آهن. ان جو مطلب اهو آهي ته اهي پنهنجي توانائي سج جي روشنيءَ مان حاصل ڪن ٿا، ڪلوروپلاسٽس استعمال ڪن ٿا، جن مان نڪتل ڪلوروپلاسٽس اينڊوسيمبيوسس سان سائانو بيڪٽيريا سان گڏ ڪاربن ڊاءِ آڪسائيڊ ۽ پاڻيءَ مان کنڊ پيدا ڪرڻ لاءِ، سائي رنگ جي ڪلوروفل استعمال ڪندي. استثنا پرازي (Parasitic) ٻوٽا آهن جيڪي ڪلوروفل ۽ فتوسنٿيسس لاءِ جينز وڃائي ويٺا آهن ۽ پنهنجي توانائي ٻين ٻوٽن يا فنگس مان حاصل ڪن ٿا. گھڻا ٻوٽا گھڻ-جيو گھرڙن وارا آھن، سواءِ ڪجھ سائي الجي جي. ٻوٽن جا اٽڪل 3,80,000 سڃاتل قسم آهن، جن مان اڪثريت، اٽڪل 2,60,000، ٻج پيدا ڪن ٿا. اهي سائيز ۾ هڪ-گھرڙي واري کان وٺي وڏن وڻن تائين آهن. سائو ٻوٽا دنيا جي ماليڪيولر آڪسيجن جو هڪ وڏو حصو مهيا ڪن ٿا؛ اهي کنڊ جيڪي ڌرتيءَ جي ماحولياتي نظامن ۽ ٻين جاندارن لاءِ توانائي فراهم ڪن ٿا، جن ۾ جانور به شامل آهن، يا ته ٻوٽا سڌو سنئون کائيندا آهن يا انهن جاندارن تي ڀروسو ڪندا آهن جيڪي ائين ڪندا آهن. (پورو مضمون ڏسو.)

نمايان مضمون

اهي نمايان مضمون آهن، جيڪي سنڌي وڪيپيڊيا تي ڪجهه بهترين مواد جي نمائندگي ڪن ٿا.

ڊيسيڊيئس ٻيلو
Deciduous forest

بهار، اونهاري، سرءُ ۽ سياري ۾ ڏيکاريل چار ڊيسيڊيئس ٻيلا.

باغباني ۽ نباتات جي شعبن ۾، اصطلاح "گرڻ وارا" (deciduous؛ /dɪˈsɪdʒu.əs/) جو مطلب، وڻن ۽ شاخن جي حوالي سان، جيڪي موسمي طور تي پنن کي وجھندا آهن، عام طور تي سرء ۾؛ گلن جي پوکڻ کان پوء، پنن جي وڍڻ لاء؛ ۽ پڪي ميوي جي وڍڻ لاءِ، "پختگي تي گرڻ" ۽ "گرڻ جو رجحان" آهي. نباتاتي معنيٰ ۾ "گرڻ وارا" جو متضاد "سدا بهار" آهي.

عام طور تي، "گرڻ وارا" جي اصطلاح جو مطلب، "اهڙو حصو ڇڏڻ جيڪو هاڻي گهربل يا مفيد نه آهي" ۽ "مقصد ختم ٿيڻ کان پوء گرڻ" آهي. ٻوٽن ۾، اهو قدرتي عملن جو نتيجو آهي. جڏهن جانورن جي حصن ڏانهن اشارو ڪيو وڃي، "گرڻ وارا" جي ساڳي معنيٰ آهن، جهڙوڪ هرن ۾ پگھريل سينگهه، ڪجهه ٿلهي جانورن (بشمول انسانن) ۾ پراڻا ڏند (ٻاريءَ جا ڏند)؛ يا ڊيسيڊوا، بيضا داڻي، اوڙ جو استر جيڪو ڄمڻ کان پوء ختم ٿئي ٿو. ( مڪمل مضمون...)