ماحوليات
  | |
  | |
| Ecology addresses the full scale of life, from tiny bacteria to processes that span the entire planet. Ecologists study many diverse and complex relations among species, such as predation and pollination. The diversity of life is organized into different habitats, from terrestrial to aquatic ecosystems. |
ماحوليات (Ecology) جاندارن، بشمول انسان ۽ انهن جي طبعي ماحول جي وچ ۾ لاڳاپن جي قدرتي سائنس آهي. ماحوليات انفرادي، آبادي، ڪميونٽي، ماحول ۽ حياتياتي سطح تي جاندارن کي سمجهي ٿو. ماحوليات حیاتیاتي جيوگرافي، ارتقائي حياتيات، جينيات، اخلاقيات ۽ قدرتي تاريخ جي ويجھي لاڳاپيل سائنسن سان اوورليپ ڪري ٿي.
ماحوليات حياتيات جي هڪ شاخ آهي ۽ ماحول جي حوالي سان جاندارن جي گهڻائي، بايوماس ۽ ورڇ جو مطالعو آهي. اهو زندگي جي عملن، رابطي ۽ موافقتن؛ زندہ برادرين ذريعي مواد ۽ توانائي جي حرڪت؛ ماحولياتي نظامن جي مسلسل ترقي؛ تعاون، مقابلو ۽ نسلن جي وچ ۾ اڳڪٿي ۽ جيو تنوع جا نمونا ۽ ماحولياتي نظام جي عملن تي ان جی اثر تي مشتمل آهي.
ماحوليات ۾ عملي ايپليڪيشنون ڪنزرويشن بايولوجي، ويٽ لينڊ مينيجمينٽ، قدرتي وسيلن جي انتظام (زرعي، زراعت، ٻيلن، زرعي ٻيلن، ماهيگيري، کان کني، سياحت)، شهري منصوبابندي (شهري ماحوليات)، ڪميونٽي هيلٿ، اقتصاديات، بنيادي ۽ لاڳو ڪيل سماجي سائنس ۽ انساني ماحوليات آھن.
لفظ ماحوليات (جرمن: Ökologie) سال 1866ع ۾ جرمن سائنسدان ارنسٽ هيڪل (Ernst Haeckel) ٺهرايو هو. ماحوليات جي سائنس جيئن ته اسان ڄاڻون ٿا ته اها اڄ 1890ع واري ڏهاڪي ۾ آمريڪي نباتات جي ماهرن جي هڪ گروهه سان شروع ٿي. [1] موافقت ۽ قدرتي چونڊ سان لاڳاپيل ارتقائي تصور جديد ماحولياتي نظريي جا بنياد آهن.
ماحولیاتي نظام متحرڪ طور تي جاندارن، اهي ڪميونٽي جيڪي اهي ٺاهيندا آهن ۽ انهن جي ماحول جي غير جاندار (Abiotic) اجزاء جا نظام آهن. ماحولياتي نظام جا عمل، جهڙوڪ پرائمري پيداوار، غذائيت جي سائيڪل ۽ خاص تعمير، ماحول جي ذريعي توانائي ۽ مادي جي وهڪري کي منظم ڪن ٿا. ماحولياتي نظامن وٽ بايو فزيڪل فيڊبيڪ ميڪانيزم آهن جيڪي سياري جي بايوٽڪ ۽ ابيٽڪ جزن تي اعتدال پسند عملن تي عمل ڪن ٿا. ماحولياتي نظام زندگي جي مدد ڪندڙ ڪمن کي برقرار رکن ٿا ۽ ماحولياتي نظام جون خدمتون مهيا ڪن ٿا، جهڙوڪ بايوماس جي پيداوار (کاڌو، ايندھن، فائبر ۽ دوائون)، آبهوا جي ضابطي، عالمي بايو جيو ڪيميڪل سائيڪل، پاڻي جي فلٽريشن، مٽي جي ٺهڻ، ايرويشن ڪنٽرول، ٻوڏ کان بچاء ۽ ٻيون ڪيتريون ئي قدرتي، سائنسي، تاريخي، اقتصادي، يا اندروني قدر جو خاصيتون برقرار رکن ٿا.
تنظيم جي سطح، دائري ۽ پيماني تي[سنواريو]
پيچيدگي[سنواريو]
ارتقاء سان تعلق[سنواريو]
انساني ماحوليات[سنواريو]
ماحول سان تعلق[سنواريو]
تاريخ[سنواريو]
پڻ ڏسو[سنواريو]
خارجي لنڪس[سنواريو]
حوالا[سنواريو]
- ↑ S. E. Kingsland, "Foundational Papers: Defining Ecology as a Science", in L. A. Real and J. H. Brown, eds., Foundations of Ecology: Classic Papers with Commentaries. Chicago: U of Chicago Press, 1991. pp. 1–2.