مواد ڏانھن هلو

ٿيوڦراسٽس

کليل ڄاڻ چيڪلي، وڪيپيڊيا مان
ڏسو چنڊ جي اونداهي لاءِ، ٿيوڦراسٽس (اونداهي).
ٿيوڦراسٽس
Theophrastus
A statue of Theophrastus wearing a robe and unfurling a scroll
پلرمو نباتاتي گارڊن، اٽلي ۾ ٿيوفريسٽس جو مجسمو
پيدائش ت. 371 BC
ايريسوس، يونان
وفات ت. 287 BC (aged 83 or 84)
ايٿينس، يونان
عهد قديم فلسفو
علائقو مغربي فلسفو
مڪتبه فڪر پيريپيٽيٽڪ اسڪول
شعبه عمل
اخلاقيات، گرامر، تاريخ، منطق، مابعدالطبيعيات، قدرتي تاريخ، طبيعيات، نباتاتيات
اهم نظريا
* پروسلپيٽڪ ۽ فرضي سائلوجزم[1]
  • موڊس پونينس" ۽ "موڊس ٽولينس"[2]

ٿيوڦراسٽس (Theophrastus؛ يوناني: Θεόφραστος، مطلب، خدائي ترجمان؛ اندازن 371 - 287 ق.م) ھڪڙو قديم يوناني فيلسوف ۽ فطرت پرست ھو. ھو قديم يونان ۾ ليسبوس ۾ ايريسوس جو رهاڪو هو، هو ارسطو جو ويجهو ساٿي ۽ جانشين هو ۽ ليسيم، ايٿنس ۾ فلسفي جي اسڪول، جو سربراه هو. ٿيوڦراسٽس فلسفي جي سڀني شعبن ۾ ڪيترائي مقالا لکيا، جيڪي ارسطو جي نظام کي سپورٽ ڪرڻ، سڌارڻ، وڌائڻ ۽ ترقي ڪرڻ لاء ڪم ڪيا. هن مختلف شعبن ۾ اهم ڪردار ادا ڪيو، جن ۾ اخلاقيات، مابعدالطبعيات، نباتات ۽ قدرتي تاريخ شامل آهن. علم نباتات ۾ هنجهي مقالن، "ٻوٽن ۾ تحقيق" (قديم يوناني: Περὶ φυτῶν ἱστορία، رومانوي: پيري ڦائٽون هسٽوريا) ۽ "ٻوٽن جا مقصد" (قديم يوناني: ῶν، رومانوي: پيري ايشيون ڦائٽيڪون) لاء، گهڻو ڪري "علم نباتات جو پيء" سمجهيو ويندو آهي. ٿيوڦراسٽس نباتاتي سائنس جو بنياد وڌو. سندس اصل نالو ٽرٽاموس (Tyrtamos؛ قديم يوناني: Τύρταμος) هو؛ پر ارسطو هن جي فصيح انداز جي اعتراف ۾، هن کي مشهور طور تي لقب، ٿيوڦراسٽس (خدائي ترجمان) ڏنو هو.

هو ننڍي عمر ۾ اٿينس آيو ۽ شروعات ۾ افلاطون جي اسڪول ۾ پڙهيو. افلاطون جي موت کان پوء، هن پاڻ کي ارسطو سان ڳنڍيو، جيڪو پنهنجي لکڻين ۾ ٿيوفراسٽس ڏانهن ويو. جڏهن ارسطو ايٿنس مان ڀڄي ويو، تڏهن ٿيوفراسٽس ليسيئم جو سربراهه ٿيو.[3] ٿيوفراسٽس ڇٽيهه سالن تائين پيريپيٽيتڪ اسڪول جي صدارت ڪئي، جنهن دوران اسڪول تمام گهڻو ترقي ڪئي. هن کي اڪثر نباتات تي سندس ڪم لاءِ نباتاتيات جو پيءُ سمجهيو ويندو آهي.[4] سندس وفات کان پوء ايٿينس جا شهري کيس هڪ عوامي جنازي سان عزت ڏني. اسڪول جي سربراه جي حيثيت سان سندس جانشين اسٽراٽو آف لمپساڪس هو.

ٿيوفراسٽس جي دلچسپيون وسيع ھئي، جن ۾ حياتيات، طبعيات، اخلاقيات ۽ مابعدالطبعيات شامل آھن. هن جا ٻه بچيل نباتاتي ڪم، انڪوائري انٽو پلانٽس (هسٽوريا پلانٽرم) ۽ آن دي ڪازس آف پلانٽس، ريناسنس سائنس تي هڪ اهم اثر ڇڏيا آهن. اخلاقي ڪردارن تي، احساس پرستي تي ۽ پٿر تي، گڏوگڏ طبيعيات ۽ مابعدالطبعيات تي پڻ بچيل ڪم موجود آهن. فلسفي ۾ هن گرامر ۽ ٻولي جو اڀياس ڪيو ۽ منطق تي ارسطو جي ڪم ڪي جاري رکيو. هن خلا کي صرف جسمن جي ترتيب ۽ مقام، وقت کي حرڪت جو هڪ حادثو ۽ حرڪت کي سڀني سرگرمين جو لازمي نتيجو سمجهندو هو.

سوانح عمري

[سنواريو]

لکڻيون

[سنواريو]

فلسفو

[سنواريو]

ٿيوفراسٽس جو"پورٽريٽ"

[سنواريو]

مشهور ثقافت ۾

[سنواريو]

خارجي لنڪس

[سنواريو]

سانچو:Aristotelianism سانچو:Peripatetics سانچو:Ancient anaesthesia-footer سانچو:Natural history سانچو:History of botany سانچو:History of biology

حوالا

[سنواريو]
  1. "History of Logic: Theophrastus of Eresus" in Encyclopædia Britannica Online.
  2. "Ancient Logic: Forerunners of Modus Ponens and Modus Tollens". Stanford Encyclopedia of Philosophy.
  3. Hardy, Gavin; Totelin, Laurence (2015). Ancient Botany. Routledge. p. 8. 
  4. Matthew Hall, Plants as Persons: A Philosophical Botany, p. 28.