مواد ڏانھن هلو

اسٽونيا

کليل ڄاڻ چيڪلي، وڪيپيڊيا مان
ريپبلڪ آف اسٽونيا

Eesti Vabariik (ایسٽونیائي)
Flag of ايسٽونيا
{{{coat_alt}}}
جھنڊو نِسبتي نشان
ترانو: 
مڪانيت  اسٽونيا  (dark green) – نقشو Europe  (green & grey) – in the European Union  (green)  –  [Legend]
مڪانيت  اسٽونيا  (dark green)

– نقشو Europe  (green & grey)
– in the European Union  (green)  –  [Legend]

گادي جو هنڌ تالن
59°25′N 24°45′E / 59.417°N 24.750°E / 59.417; 24.750
سڀ کان وڏو شهر تارتو
دفتري ٻوليون اسٽونين
تسلیم ٿيل مقامي  ٻوليون اسٽونين، روسي، يوڪرائيني، بيلورشين، فنش
نسلي گروھ (2017[1])
مقامي آبادي ایسٽونيائي
حڪومت يونيٽريپارليامينٽري ريپبلڪ
• صدر
ڪريسٽي ڪجوليڊ
• وزيراعظم
جوري ريٽس
مقننه ریجیڪوگو
آزادي
• خودمختياريءَ جو اعلان
12 اپریل، 1917ع
• آزادي جو اعلان
پوء ٽارٽو وارو معاھدو
24 فيبروري، 1908ع
2 فيبروري، 1920ع
• سويت يونين ۽ جرمنيءَ جو قبضو
1940ع سان1991ع
• آزاديءَ جي بحالي
20 آگسٽ، 1991ع
• يورپي يونين ۾ شموليت
1 مئی، 2004
پکيڙ
• جملي
[اوزا تبديل: invalid number] (129ھون)
• پاڻي (%)
4.45%
آبادي
• 2018ع اندازو
13,18,705[3] (151ھون)
• 2011ع مردم شماري
12,94,455[4]
•  گھاٽائي
28 /km2 (72.5 /sq mi) (188ھون)
جِي ڊي پي (مساوي قوت خريد ) 2018ع لڳ ڀڳ
• ڪل
$44.177 billion[5]
• في سيڪڙو
$33,842[5] (43ھون)
جِي. ڊي. پي  (رڳو نالي ۾ ) 2018ع لڳ ڀڳ
• ڪل
$30.821 billion[5]
ٽومپيا وارو قلعو جيڪو ھن وقت پارليامينٽ :Riigikogu جي بلڊنگ طور استعمال ۾ آھي.

ایسٽونيا (Estonia;[11][12] Listeni/ɛˈstniə/) سرڪاري طور تي ايسٽونيا جي جمهوريه، يورپ ۾ بالٽڪ سمنڊ جي ڪناري تي هڪ ملڪ آهي.[13] هن جي اتر ۾ فنلينڊ جي نار کان فنلينڊ، اولهه ۾ سويڊن کان سمنڊ پار، ڏکڻ ۾ لاٽويا ۽ اوڀر ۾ پائپس ڍنڍ ۽ روس جي سرحد آهي. ايسٽونيا جو علائقو، اصل زمين کان علاوا سريما ۽ ھائيوما جی وڏی ٻيٽ ۽ بالٽڪ سمنڊ جي اڀرندي ساحل تي 2,300 کان وڌيڪ ٻين ٻيٽن تي مشتمل آھي، جنھن جي ڪل ايراضي 45,335 چورس ڪلوميٽر (17,504 چورس ميل) آھي. گاديء وارو شهر، تالن ۽ تارتو ملڪ جا ٻه وڏا شهري علائقا آهن. ايسٽونيائي ٻولي ايسٽونيا جي مقامي ۽ سرڪاري ٻولي آهي؛ اها پنهنجي آبادي جي اڪثريت جي پهرين ٻولي آهي، دنيا جي ٻي سڀ کان وڌيڪ ڳالهائيندڙ فني ٻولي ۽ ٽيون سڀ کان وڌيڪ ڳالهائيندڙ يورالڪ ٻولي آهي.

ڪرسٽي ڪلجولئيڊ
اسٽونيا جي صدر since 2016
جوري رئٽاس
اسٽونيا جو وزيراعظم since 2016

ھن ملڪ جون سرحدون اتر ۾ فن لينڊ جي نار (جنھن جي ٻئي پار فن لينڊ واقع آهي)، اولھ ۾ بالٽڪ سمنڊ، ڏکڻ ۾ ليٽويا ۽ اوڀر ۾ پائپس ڍنڍ (Lake Peipus) ۽ روس سان ملن ٿيون. بالٽڪ سمنڊ جي ٻئي پار اولھ ۾ سويڊن واقع آهي. اسٽونيا جو ملڪ اصل زميني حصي ۽ بالٽڪ سمنڊ ۾ موجود 2,222 ٻيٽن تي مشتمل آهي. ھن ملڪ جي پکيڙ 45,227 چورس ڪلوميٽر آهي جنھن ۾ 2,839 چورس ڪلوميٽر ايراضي تي پاڻي آھي باقي 42,388 چورس ڪلوميٽر خشڪي آهي. اتان جا ماڻهو اڪثريت ۾ اسٽونيائي نسل جا آھن جيڪي اصل ۾ فنش Finnic نسل مان آھن. ھن ملڪ ۾ انساني آبادي 9000 ق.م. ۾ شروع ٿي. ھتان جا ماڻھو تيرھين صدي عيسويءَ ۾ عيسائيت ۾ داخل ٿيا. ھتي اسٽونيائي قومي تشخص جي شروعات اڻويھين ۽ ويھين صديءَ ۾ پيدا ٿيو. 24 فيبروري، 1918ع ۾ ھي خودمختيار ملڪ بڻيو پر ٻي جنگ عظيم ۾ ھي ملڪ سويت يونين، پوء نازي جرمني ۽ وري سويت يونين جي قبضي ۾ آيو 1991 ۾ آزاد ٿيو. ھي 15 ڪائونٽين يا ضلعن تي مشتمل يونيٽري پارليامينٽريي ريپبلڪ آھي جنھن جي گاديءَ جو هنڌ ۽ سڀ کان وڏو شهر تالين آھي.

تفصيلي تعارف

[سنواريو]

ھن ملڪ جون سرحدون اتر ۾ فن لينڊ جي نار ( جنھن جي ٻئي پار فن لينڊ واقع آهي)، اولھ ۾ بالٽڪ سمنڊ، ڏکڻ ۾ ليٽويا ۽ اوڀر ۾ پائپس ڍنڍ (Lake Peipus) ۽ روس سان ملن ٿيون.[14] بالٽڪ سمنڊ جي ٻئي پار اولھ ۾ سويڊن واقع آهي. اسٽونيا جو ملڪ اصل زميني حصي ۽ بالٽڪ سمنڊ ۾ موجود 2,222 ٻيٽن تي مشتمل آهي.[15] ھن جي پکيڙ 45,227 چورس ڪلوميٽر آهي جنھن ۾ 2,839 چورس ڪلوميٽر ايراضي تي پاڻي ۽ باقي 42,388 چورس ڪلوميٽر خشڪي آهي. اتان جا ماڻهو اڪثريت ۾ اسٽونيائي نسل جا آھن جيڪي اصل ۾ فنش Finn نسل مان آھن. ھن ملڪ ۾ انساني آبادي 9000 سال ق.م ۾ شروع ٿي. ھتان جا ماڻھو تيرھين صدي عيسويءَ ۾ عيسائيت ۾ داخل ٿيا. ھتي اسٽونيائي قومي تشخص جي شروعات اڻويھين ۽ ويھين صديءَ ۾ پيدا ٿيو. 24 فيبروري 1918ع ۾ ھي خودمختيار ملڪ بڻيو پر ٻي جنگ عظيم ۾ ھي ملڪ سويت يونين، پوء نازي جرمني ۽ وري سويت يونين جي قبضي ۾ آيو ۽ سال 1991ع ۾ آزاد ٿيو . ھي 15 ڪائونٽين يا ضلعن تي مشتمل يونيٽري پارليامينٽريي ريپبلڪ آھي.ھن جي گاديءَ جو هنڌ ۽ سڀ کان وڏو شهر تالن آھي.

aerial view of high rises at sunset
تالن جی مرکزی کاروباری ڈسٹرکٹ

ان جي آبادي اٽڪل 13 لک آھي. اسٽونيا ھڪ ترقي يافتہ ملڪ آھي.[16] اھو اقوام متحدہ جی انسانی ترقی جی اشاریئی م ودیک اچو آھي,[7] اسٽونيا جي شھرين کي يونيورسل ھيلٿ ڪيئر جي سھولت ميسر آهي.[17] ھتان مفت تعليم جی سھولت پڻ آهي.[18] سال 2005ع ۾ اسٽونيا پھريون ملڪ ھيو جنھن اليڪشن ۾ اليڪٽرانڪ سسٽم ذريعي انٽرنيٽ تي ووٽنگ جو استعمال ڪيو.

حوالا

[سنواريو]
  1. "Rahvaarv rahvuse järgi, 1. jaanuar, aasta". Statistics Estonia. حاصل ڪيل 6 June 2017. 
  2. "Minifacts About Estonia 2017". حاصل ڪيل 19 July 2017. 
  3. https://news.err.ee/654391/estonia-s-population-increases-for-third-year. حاصل ڪيل 1 January 2018.  Missing or empty |title= (مدد) (Estimate as of 1 January 2018)
  4. "PHC 2011 RESULTS". Statistics Estonia. حاصل ڪيل 26 January 2016. 
  5. 5.0 5.1 5.2 5.3 "Estonia". International Monetary Fund. 
  6. "Gini coefficient of equivalised disposable income (source: SILC)". Eurostat Data Explorer. حاصل ڪيل 5 January 2014. 
  7. 7.0 7.1 "2015 Human Development Report" (PDF). United Nations Development Programme. حاصل ڪيل 14 December 2015. 
  8. Constitution of the Republic of Estonia, 6th article
  9. Võrokesed ees, setod järel. postimees.ee (13 July 2012).
  10. Territorial changes of the Baltic states Soviet territorial changes against Estonia after World War II
  11. "Definition of Estonia". The Free Dictionary. حاصل ڪيل 29 October 2013. 
  12. "Define Estonia". Dictionary.com. حاصل ڪيل 29 October 2013. 
  13. "United Nations Statistics Division- Standard Country and Area Codes Classifications (M49)". United Nations. حاصل ڪيل 31 March 2016. 
  14. "Estonian Republic". Archived from the original on 21 July 2011. حاصل ڪيل 21 July 2011. . Official website of the Republic of Estonia (in Estonian)
  15. Matthew Holehouse Estonia discovers it's actually larger after finding 800 new islands The Telegraph, 28 August 2015
  16. "Estonian Economic Miracle: A Model For Developing Countries". Global Politician. وقت 28 June 2011 تي اصل کان آرڪائيو ٿيل. حاصل ڪيل 5 June 2011. 
  17. Comparing Performance of Universal Health Care Countries, 2016 Fraser Institute
  18. Estonia OECD 2016