ڪارل لينئي
ڪارل لينئي Carl Linnaeus | |
---|---|
ڪارل وان لينئي جي آئل پينٽنگ | |
پيدائش | 23 مئي 1707 رئشولٽ، اسٽينبرولٽ پارش، سويڊن |
وفات | 10 جنوري 1778 (عمر 70 سال) ھئماربي، ڊينمارڪ پارش، اپسالا جي ٻاهران، سويڊن |
مدفن | اپسالا ڪئٿيڊرل 59°51′29″N 17°38′00″E / 59.85806°N 17.63333°E |
رھائش | سويڊن |
قوميت | سوئيڊش |
شھريت | سوئيڊن |
مادر علمي | لنڊ يونيورسٽي اپسالا يونيورسٽي يونيورسٽي آف ھارڊروڪ |
شھرت جو ڪارڻ | بائينوميئل نومنڪليچر سائنسي درجابندي ٽيڪسانومي لينئي جي گلن جي گھڙي |
جيون ساٿي | سارا ايلزبيٿ مورائيا |
ٻار ٻچا | 7 |
'سائنسي پيشو' | |
شعبو | علم نباتات علم حياتيات علم حيوانات |
ادارا | اپسالا يونيورسٽي |
ٿيسز جو موضوع | وقتن سان ٿيندڙ تپ، ٽائيفائيڊ جو مفروضو (1735ع) |
مشھور شاگرد | پيٽر ايسڪينيئس |
ليکڪ جو حوالو | L. |
ليکڪ جو حوالو | Linnaeus |
سڃاڻپ نشان | |
ڪارل لينئي (Carl Linnaeus) 23 مئي، 1707ع ۾ پيدا ٿيو ۽ 10 جنوري، 1778ع ۾ وفات ڪيائين. ھن کي معزز مقام ھجڻ ڪري "ڪارل وان ليني" سان پڻ سڏيندا هئا.[1] لينئي سويڊن جو مشھور ماھر نباتات ۽ ماھر حيوانات ۽ طبيب هو جنھن جاندارن ۽ ٻوٽن کي حياتياتي نالا ڏئي ۽ انھن جي نالن جو جديد نظام، بائينوميئل نومنڪليچر، ترتيب ڏنو، جنھن ڪري کيس جديد ٽيڪسانومي جو ابو سمجھيو ويندو آھي.[2] ھن جون اڪثر لکڻيون لاطيني ٻولي منجھ آھن ان ڪري ھن جو نالو لاطيني ۾ ڪارلوس لينوئي (سال 1761ع جي بعد ڪارلوس ليني) سڏيو ويندو هو.
ھي ڏکڻ سويڊن جي علائقي سمئيلنڊ جي ٻھراڙيءَ ۾ پيدا ٿيو. ھن پنھنجي تعليم اپسالا يونيورسٽي مان حاصل ڪئي ۽ ساڳي يونيورسٽيءَ ۾ سال 1730ع کان ليڪچر ڏيڻ شروع ڪيا. سال 1735ع کان 1738ع تائين ملڪ کان ٻاھر، نيدرلينڊز ۾ رھيو، جتي ھن وڌيڪ تعليم حاصل ڪئي ۽ پنھنجي جڳ مشھور ڪتاب، "قدرت جو نظام" (Systema Naturae) ڇپايو. پوء سوئيڊن موٽي اپسالا يونيورسٽي ۾ علم نباتات ۽ طب جو پروفيسر ٿيو. سال 1740ع ۾ ھن سويڊن منجھ ڪيترائي سفر ڪيا جن ۾ ھن کوڙ نباتاتي ۽ حيواناتي جنسن جي سڃاڻپ ڪئي. ھي پنھنجي وفات وقت يورپ جو سڀ کان وڌيڪ مڃيل سائنسدان ھيو. فلاسافر جين جيڪس روسو کيس نياپو موڪليو ھيو تہ؛
"کيس ٻڌائجو تہ مان ڌرتي تي ان کان وڌيڪَ ڪوبہ عظيم ماڻھو نہ ڄاتو آھي."
جوهان ولف گينگ وون گوئٽي لکيو آهي ته:
”شيڪسپيئر ۽ اسپنوزا کان سواءِ، مان ڪنهن کي به نه ٿو ڄاڻان، جنهن مون کي وڌيڪ متاثر ڪيو هجي."
سويڊن جي ليکڪ آگسٽ اسٽرينڊبرگ لکيو آهي ته:
”لينيئس حقيقت ۾ هڪ شاعر هو، جيڪو فطرت پرست بڻجي ويو."
لينئي (Linnaeus) کي علم نباتات جو شهزادو (Princeps botanicorum) ۽ "اتر جو پليني" به سڏيو ويندو آهي. هن کي پڻ جديد ماحوليات جي باني مان هڪ سمجهيو ويندو آهي. نباتاتيات ۾، مخفف، "L." لينئي کي جنس جي نالي لاءِ اختيار ڏيڻ لاءِ استعمال ڪيو ويندو آهي. زولوجي ۾، مخفف "Linnaeus" عام طور تي استعمال ڪيو ويندو آهي؛ مخفف L.،Linnæus ۽ Linné پڻ استعمال ٿيندا آهن. پراڻن اشاعتن ۾، مخفف "Linn." مليو آهي. لينئي جي باقيات جو هڪ قسم جو نمونو هومو سيپيئنز جي نسلن لاءِ بين الاقوامي ضابطي جي حيوانياتي نالا ڏيڻ جي پٺيان آهي، ڇاڪاڻ ته اهو واحد نمونو آهي جنهن کي هن معلوم ڪيو آهي ته هو پاڻ هو.
شروعاتي زندگي
[سنواريو]يونيورسٽي اڀياس
[سنواريو]ليپلينڊ ڏانهن سفر
[سنواريو]ڊچ جمهوريت ۾
[سنواريو]سويڊن ڏانهن واپسي
[سنواريو]آخري سال
[سنواريو]لينئي جا اپاسٽل
[سنواريو]- اصل مضمون جي لاءِ ڏسو Apostles of Linnaeus
During Linnaeus's time as Professor and Rector of Uppsala University, he taught many devoted students, 17 of whom he called "apostles". They were the most promising, most committed students, and all of them made botanical expeditions to various places in the world, often with his help. The amount of this help varied; sometimes he used his influence as Rector to grant his apostles a scholarship or a place on an expedition.[3] To most of the apostles he gave instructions of what to look for on their journeys. Abroad, the apostles collected and organised new plants, animals and minerals according to Linnaeus's system. Most of them also gave some of their collection to Linnaeus when their journey was finished.[4] Thanks to these students, the Linnaean system of taxonomy spread through the world without Linnaeus ever having to travel outside Sweden after his return from Holland.[5] The British botanist William T. Stearn notes, without Linnaeus's new system, it would not have been possible for the apostles to collect and organise so many new specimens.[6] Many of the apostles died during their expeditions.
Early expeditions
[سنواريو]Christopher Tärnström, the first apostle and a 43-year-old pastor with a wife and children, made his journey in 1746. He boarded a Swedish East India Company ship headed for China. Tärnström never reached his destination, dying of a tropical fever on Côn Sơn Island the same year. Tärnström's widow blamed Linnaeus for making her children fatherless, causing Linnaeus to prefer sending out younger, unmarried students after Tärnström.[7] Six other apostles later died on their expeditions, including Pehr Forsskål and Pehr Löfling.[6]
Two years after Tärnström's expedition, Finnish-born Pehr Kalm set out as the second apostle to North America. There he spent two-and-a-half years studying the flora and fauna of Pennsylvania, New York, New Jersey and Canada. Linnaeus was overjoyed when Kalm returned, bringing back with him many pressed flowers and seeds. At least 90 of the 700 North American species described in Species Plantarum had been brought back by Kalm.[8]
Cook expeditions and Japan
[سنواريو]Daniel Solander was living in Linnaeus's house during his time as a student in Uppsala. Linnaeus was very fond of him, promising Solander his eldest daughter's hand in marriage. On Linnaeus's recommendation, Solander travelled to England in 1760, where he met the English botanist Joseph Banks. With Banks, Solander joined James Cook on his expedition to Oceania on the Endeavour in 1768–71.[9][10] Solander was not the only apostle to journey with James Cook; Anders Sparrman followed on the Resolution in 1772–75 bound for, among other places, Oceania and South America. Sparrman made many other expeditions, one of them to South Africa.[11]
Perhaps the most famous and successful apostle was Carl Peter Thunberg, who embarked on a nine-year expedition in 1770. He stayed in South Africa for three years, then travelled to Japan. All foreigners in Japan were forced to stay on the island of Dejima outside Nagasaki, so it was thus hard for Thunberg to study the flora. He did, however, manage to persuade some of the translators to bring him different plants, and he also found plants in the gardens of Dejima. He returned to Sweden in 1779, one year after Linnaeus's death.[12]
اهم اشاعتون
[سنواريو]مجموعا
[سنواريو]ٽيڪسونومي جو نظام
[سنواريو]جاندارن جي نالن جي لاءِ عالمي طور تي قبول ٿيل ڪنوينشن جو قيام لينئيس جو بنيادي حصو ٽيڪسونومي ۾ هو. هن جو ڪم binomial nomenclature جي مسلسل استعمال جي شروعاتي نقطي جي نشاندهي ڪري ٿو. ارڙهين صديءَ دوران قدرتي تاريخ جي علم جي توسيع، لينيئس پڻ ترقي ڪئي جيڪا لينن ٽيڪسونومي جي نالي سان مشهور ٿي؛ سائنسي درجي بندي جو نظام هاڻي وڏي پيماني تي حياتياتي سائنس ۾ استعمال ڪيو ويندو آهي. هڪ اڳوڻو زوولوجسٽ رمفيئس (1627-1702) لينن سسٽم جو گهٽ يا گهٽ اندازو لڳايو هو ۽ هن جي مواد لينيئس پاران ٻه نامياتي سائنسي درجه بندي جي بعد ۾ ترقي ۾ حصو ورتو. Linnaean سرشتي فطرت جي درجه بندي هڪ نرالي درجي جي اندر، ٽن بادشاهن سان شروع ٿي. بادشاهن کي طبقن ۾ ورهايو ويو ۽ اهي، بدلي ۾، آرڊرن ۾، ۽ پوءِ جنرا (واحد: جينس) ۾ ورهائجي ويا، جيڪي نسلن ۾ ورهايل هئا (واحد: نسل). نسلن جي درجي کان هيٺ هو ڪڏهن ڪڏهن هيٺين (غير نام نهاد) درجي جي ٽيڪس کي سڃاڻي ٿو؛ انهن کان وٺي معياري نالا حاصل ڪيا آهن جهڙوڪ نباتات ۾ مختلف قسم ۽ زولوجي ۾ ذيلي جنس. جديد ٽيڪسونومي ۾ آرڊر ۽ جينس جي وچ ۾ خاندان جو درجو ۽ بادشاھت ۽ طبقن جي وچ ۾ فيلم جو درجو شامل آھي جيڪي Linnaeus جي اصل نظام ۾ موجود نه ھئا. Linnaeus جي گروپن جو بنياد گڏيل جسماني خاصيتن تي هو، ۽ اختلافن جي بنياد تي نه. هن جي اعلي گروپن مان، صرف جانورن لاءِ اڃا تائين استعمال ۾ آهن، ۽ گروهه پاڻ کي انهن جي تصور کان وٺي خاص طور تي تبديل ڪيو ويو آهي، جيئن انهن جي پويان اصول آهن. تنهن هوندي به، Linnaeus کي درجه بندي جي هڪ عمدي جوڙجڪ جو خيال قائم ڪرڻ جو اعتبار ڏنو ويو آهي جيڪو مشاهدي جي خاصيتن تي ٻڌل آهي ۽ قدرتي رشتن کي ظاهر ڪرڻ جو ارادو رکي ٿو.
اثر ۽ اقتصادي عقيدا
[سنواريو]يادگار
[سنواريو]تبصرو
[سنواريو]معياري ليکڪ جو مخفف
[سنواريو]لينئي پاران چونڊيل اشاعتون
[سنواريو]پڻ ڏسو
[سنواريو]خارجي لنڪس
[سنواريو]وڪيميڊيا العام ۾ Linnaeus سان لاڳاپيل ابلاغي مواد ڏسو. |
وڪي قول ۾ ڪارل لينئي جي متعلق قول موجود آھي۔ |
سانچو:Wikisource author Carl Linnaeus tourism سفري راهنما منجانب وڪي سفر Wikivoyage
سوانح عمريون
- Biography at the Department of Systematic Botany, University of Uppsala
- Biography at The Linnean Society of London
- Biography from the University of California Museum of Paleontology
- A four-minute biographical video from the London Natural History Museum on YouTube
- Biography from Taxonomic Literature, 2nd Edition. 1976–2009.
ماخذ
- سانچو:Gutenberg author
- سانچو:Internet Archive author
- The Linnean Society of London
- The Linnaeus Apostles
- The Linnean Collections
- The Linnean Correspondence
- Linnaeus's Disciples and Apostles
- The Linnaean Dissertations
- Linnean Herbarium
- The Linnaeus Tercentenary
- Works by Carl von Linné at the Biodiversity Heritage Library
- Digital edition: "Critica Botanica" by the University and State Library Düsseldorf
- Digital edition: "Classes plantarum seu systemata plantarum" by the University and State Library Düsseldorf
- Oratio de telluris habitabilis incremento آرڪائيو ڪيا ويا 29 October 2020 حوالو موجود آهي وي بيڪ مشين. (1744) – full digital facsimile from Linda Hall Library
ٻيا
- Linnaeus was depicted by Jay Hosler in a parody of Peanuts titled "Good ol' Charlie Darwin".
- The 15 March 2007 issue of Nature featured a picture of Linnaeus on the cover with the heading "Linnaeus's Legacy" and devoted a substantial portion to items related to Linnaeus and Linnaean taxonomy.
- A tattoo of Linnaeus's definition of the order Primates (آرڪائيو ڪيا ويا 2 December 2010 حوالو موجود آهي وي بيڪ مشين.) mentioned by Carl Zimmer
- Ginkgo biloba tree at the University of Harderwijk, said to have been planted by Linnaeus in 1735
- SL Magazine, Spring 2018 features an article by Nicholas Sparks, librarian, Collection Strategy and Development titled "Origins of Taxonomy", describing a generous donation from the Linnean Society of NSW to supplement the State Library of New South Wales's collections on Carl Linnaeus of documents, photographs, prints and drawings as well as a fine portrait of Linnaeus painted about 1800.
سانچو:Carl Linnaeus سانچو:Linnaeus1758 سانچو:Natural history سانچو:Historical definitions of race سانچو:Zoology
حوالا
[سنواريو]- ↑ Blunt
- ↑ Calisher, CH (2007). "Taxonomy: what's in a name? Doesn't a rose by any other name smell as sweet?". Croatian Medical Journal 48 (2): 268–270. PMID 17436393.
- ↑ Blunt (2004), pp. 189–190.
- ↑ Broberg (2006), pp. 37–39.
- ↑ Anderson (1997), pp. 92–93.
- ↑ 6.0 6.1 Blunt (2004), pp. 184–185.
- ↑ Blunt (2004), pp. 185–186.
- ↑ Anderson (1997), pp. 93–94.
- ↑ Anderson (1997), p. 96.
- ↑ Blunt (2004), pp. 191–192.
- ↑ Blunt (2004), pp. 192–193.
- ↑ Blunt (2004), pp. 193–194.
- اھي صفحا جيڪي سانچن جي سڏن ۾ ٻٽيون شيون استعمال ڪن ٿا
- Pages using gadget WikiMiniAtlas
- Zoologists with author abbreviations
- سان اي سي عنصر19
- VIAF سان سڃاڻپ ڪندڙ وڪيپيڊيا مضمون
- LCCN سان سڃاڻپ ڪندڙ وڪيپيڊيا مضمون
- ISNI سان سڃاڻپ ڪندڙ وڪيپيڊيا مضمون
- GND سان سڃاڻپ ڪندڙ وڪيپيڊيا مضمون
- SELIBR سان سڃاڻپ ڪندڙ وڪيپيڊيا مضمون
- BNF سان سڃاڻپ ڪندڙ وڪيپيڊيا مضمون
- BIBSYS سان سڃاڻپ ڪندڙ وڪيپيڊيا مضمون
- ULAN سان سڃاڻپ ڪندڙ وڪيپيڊيا مضمون
- NLA سان سڃاڻپ ڪندڙ وڪيپيڊيا مضمون
- Wikipedia articles with faulty authority control identifiers (SBN)
- RKDartists سان سڃاڻپ ڪندڙ وڪيپيڊيا مضمون
- Carl Linnaeus
- 1707 births
- 1778 deaths
- 18th-century lexicographers
- 18th-century male writers
- 18th-century Swedish botanists
- 18th-century Swedish nobility
- 18th-century Swedish physicians
- 18th-century Swedish writers
- 18th-century Swedish zoologists
- 18th-century writers in Latin
- Academic staff of Uppsala University
- Age of Liberty people
- Botanical nomenclature
- Botanists active in Europe
- Botanists with author abbreviations
- Burials at Uppsala Cathedral
- Fellows of the Royal Society
- Historical definitions of race
- Knights of the Order of the Polar Star
- Members of the American Philosophical Society
- Members of the French Academy of Sciences
- Members of the Prussian Academy of Sciences
- Members of the Royal Swedish Academy of Sciences
- People from Älmhult Municipality
- Pteridologists
- Swedish arachnologists
- Swedish autobiographers
- Swedish biologists
- Swedish bryologists
- Swedish entomologists
- Swedish expatriates in the Dutch Republic
- Swedish Lutherans
- Swedish mammalogists
- Swedish mycologists
- Swedish ornithologists
- Swedish phycologists
- Swedish taxonomists
- Taxon authorities of Hypericum species
- Terminologists
- University of Harderwijk alumni
- Uppsala University alumni
- سائنسدان
- ماهر نباتات
- ماھر حياتيات
- ٽيڪسانومي (حياتيات)