تنزانيا

يونائيٽيڊ ريپبلڪ آف تنزانيه
يونائيٽيڊ ريپبلڪ آف تنزانيه; Jamhuri ya Muungano wa Tanzania (Swahili)
جھنڊو	نِسبتي نشان
	شُعار: '"Uhuru na Umoja" (Swahili); "آزادي ۽ اتحاد"
	ترانو: "Mungu ibariki Afrika"; (انگريزي ٻولي: "God Bless Africa");
گادي جو هنڌ	ڊوڊوما(ڊي جيور);
سڀ کان وڏو شهر	دارالسلام
دفتري ٻوليون	ڪابہ نہ
قومي زبان	سواحلي ٻولي
ٻيون ٻوليون	انگريزي
مذهب	(2010 تخمينو ) عيسائيت 41.4%; اسلام 55.2%; لوڪ مذھب 1.8%; لا مذھب 1.4%; ٻيا 0.2%; (نوٽ: زينزيبار ۾ تقريبن مسلمان رھن ٿا.)
مقامي آبادي	تنزانين يا تنزانيائي
حڪومت	وحداني غلبي واري جماعت صدارتي، سوشلسٽريپبلڪ
• صدر	جان ميگوفولي
• نائب صدر	سميعہ سولوحو
• وزيراعظم	قاسم مجالوا
• اسپيڪر	جاب اين دوگائي
• چيف جسٽس	ابراھيم حمث جمعا
مقننه	نيشنل اسيمبلي
خودمختياري يونائيٽيڊ ڪنگڊم کان ورتائين
• ٽانگانيڪا	9 ڊسمبر 1961
• عوامي جمھوريہ زينزيبار ۽ پيمبا	10 ڊسمبر 1963
• انضمام	26 اپريل 1964
• موجوده آئين	25 آپريل 1977
پکيڙ
• جملي	947٬303 km2 (365٬756 sq mi) (31st)
• پاڻي (%)	6.4
آبادي
• 2012 مردم شماري	44,928,923
• گھاٽائي	47.5 /km2 (123.0 /sq mi)
جِي ڊي پي (مساوي قوت خريد )	2018 لڳ ڀڳ
• ڪل	$176.465 ارب ڊالر
• في سيڪڙو	$3,456
جِي. ڊي. پي (رڳو نالي ۾ )	2018 لڳ ڀڳ
• ڪل	$56.664 ارب ڊالر

تنزانيا, تنزانيہ، تنزانيه(انگريزي: Tanzania) /ˌtænzəˈniːə/ ^[11] سرڪاري نالو يونائيٽيڊ ريپبلڪ آف تنزانيا ھڪ اوڀر آفريڪا جو ملڪ آهي جيڪو آفريڪا جي وڏين ڍنڍن واري علائقي ۾ شامل آھي. ان جي سرحد اتر ۾ يوگنڊا، اتر اوڀر ۾ ڪينيا، اوڀر ۾ ھندي وڏو سمنڊ، ڏکڻ ۾ موزمبيق ۽ ملاوي، ڏکڻ اولھ ۾ زيمبيا ۽ اولھ ۾ روانڊا، برونڊي ۽ ڊيموڪرٽڪ ريپبلڪ آف ڪانگو واقع آھن. ھن جي اتر اوڀر ۾ آفريڪا جو سڀ کان وڏو جبل مائونٽ ڪليمنجارو واقع آهي.

تاريخ

تاريخ کان آڳاٽي زماني ۾ ايٿوپيا کان ڏکڻ ڪوش واريون (انگريزي: South Cushitic) ٻوليون ڳالھائيندڙ تنزانيا لڏي آيا ھئا. اوڀر ڪوش وارا ماڻهو 2000 کان 4000 سال اڳ ترڪانا ڍنڊ جي اتر ۾ آيا. اھڙي طرح سوڊان مان بہ تنزانيا طرف ماڻھن جي ھجرت ٿي ۽ تنزانيا ۾ آبادي جي شروعات ٿي وئي.

جاگرافي

تنزانيا جي جاگرافيائي بيهڪ6 00 S, 35 00 E آھي. ڪل پکيڙ 947,300 چورس ڪلوميٽر اٿس جنھن مان 885,800 چورس ڪلوميٽر خشڪي ۽ 61,500 چورس ڪلوميٽر پاڻي اٿس. ھن لڪير جي پکيڙ ۾ مافيا، پيمبا، ۽ زينزيبار جا ٻيٽ پڻ شامل آهن . پکيڙ ۾ ھي ملڪ دنيا ۾ 32 نمبر تي آهي. ھن ملڪ جون خشڪي واريون سرحدون 4,161 ڪلوميٽر آھن جيڪي 8 ملڪن سان ملن ٿيون. ان مان 589 ڪلوميٽر برونڊي سان ، 479 ڊيموڪرٽڪ ريپبلڪ آف ڪانگو سان، 775 ڪلوميٽر ڪينيا سان، 512 ڪلوميٽر ملاوي سان، 840 ڪلوميٽر موزمبيق سان، 222 ڪلوميٽر روانڊا سان، 391 ڪلوميٽر يوگنڊا سان ۽ 353 ڪلوميٽر زيمبيا سان ملن ٿيون. ملڪ جي بحري سرحد 1424 ڪلوميٽر آهي ۽ سرحد اندر بحري علائقي جي دعویٰ 12 ناٽيڪل ميل ، ۽ مخصوص معاشي زون 200 ناٽيڪل ميل اٿس.ملڪ جي سراسري بلندي 1018 ميٽر ۽ سڀ کان بلند ترين مقام ڪليمنجارو آھي جنھن جي بلندي 5895 ميٽر آھي جيڪو پوري آفريڪا کنڊ جو بلند ترين مقام آھي^[12].

ھڪ ھاٿي مائونٽ ڪليمنجارو وٽان گذرندي

نگورنوگورو ڪريٽر دنيا جو وڏو خاموش ٻرندڙ جبل آھي

آبهوا

ساحلي علائقن ۾ ٽراپيڪل ۽ مٿاھين ميداني علائقن ۾ ٽيمپريٽ ھوندي آھي^[12].

معدنيات ۽ قدرتي وسيلا

ھتي جي وسيلن ۾ ھائڊرو پاور، ٽين، فاسفيٽ، ڪچو لوھ، ڪوئلو، ھيرا، جواھر، سون، قدرتي گئس ۽ نڪل شامل آهن^[12].

زراعت

ھن ملڪ جي زرعي زمين 43.7 سيڪڙو آھي جنھن مان پوکي لائق ان جو 14.3 سيڪڙو آهي، مستقل پوک 2.3 سيڪڙو، مستقل چراگاھون 27.1 سيڪڙو ۽ ٻيلا 37.3 سيڪڙو تي واقع آھن^[12].

تنزانيائي ماڻهو

ھن ملڪ جي آبادي 53,950,935 آھي ۽ آبادي ۾ ھي دنيا جو 26 وڏو ملڪ آهي. ھتان جي ماڻھن کي تنزانيئن چوندا آهن ۽ سنڌي ۾ کين تنزانيائي چئبو آهي. ملڪ جي آبادي جو 99 سيڪڙو آفريڪي آھن جن مان 95 سيڪڙو بانٽو نسل جي 130 کان وڌيڪَ قبيلن سان تعلق رکندڙ آھن. ھڪ سيڪڙو آبادي ۾ ايشيائي، عرب ۽ يورپي شامل آهن. ھتان جي ٻولي ڪسواحلي يا سواحلي آھي جيڪا ھتان جي سرڪاري ٻولي آھي ۽ بانٽو نسل وارن جي مادري ٻولي آهي. انگريزي بہ ھتان جي سرڪاري ٻولي آھي. زينزيبار ۾ سڀ کان وڌيڪَ عربي ڳالھائي ويندي آھي. ھتان جا 61.4 سيڪڙو ماڻهو عيسائي، 35.2 سيڪڙو مسلمان، 1.8 سيڪڙو لوڪ مذھب سان تعلق رکندڙ آھن^[12].

نالو

ملڪ ريپبلڪ آف تنزانيه يا جمھوريہ تنزانيا آھي. ملڪ جو نالو ٻن لفظن جي پھرين اکرن کي ملائي ٺاھيو ويو. اھي لفظ آھن : ٽانگانيڪا ۽ زانزبار جيڪي ٻہ رياستون ھيون جن جي 1964 ۾ انضمام سان اھو نالو ان تي رکيو ويو^[12].

سياسي نظام

صدر جان ميگوفولي

وزيراعظم قاسم مجالوا

ھتان جو سياسي نظام صدارتي ۽ جمھوري آھي. حڪومت جي گادي ڊوڊوما شھر ۾ آھي جتي پارليامينٽ واقع آهي پر ملڪ جو انتظامي گاديءَ جو هنڌ دارالسلام آھي.ملڪ جي انتظامي ورھاست ريجن جي نالي ٿيل آهي . ملڪ ۾ ڪل 31 ريجن آھن جن جا نالا آھن؛ اروشا، دارالسلام، ڊوڊوما، گيئٽا، ارنگا، ڪاغيرا، ڪاسڪازيني پيمبا، ڪاسڪازيني انگوجا (اتر زنجبار)، ڪاٽاوي، ڪيگوما، ڪليمنجارو، ڪوسيني پيمبا ، ڪوسيني انگوجا (ڏکڻ يا وچ زنجبار)، لنڊي، مانيارا، مارا، مبييا، مجني مغربي (مغربي زنجبار)، موروگورو، مٽوارا، موانزا، نجومبي، پواني (ساحل)، رڪوا، رووما، شنيانگا، سمي يو، سنگيدا، سانگوي، ٽيبورا ۽ ٽانگا.

ھتان جو قانوني نظام انگريزي ڪامن لا وارو آھي. بين الاقوامي قانون ۾ ھي ملڪ بين الاقوامي عدالت جي اختيار کي تسليم ڪندڙ آھي.ھتي ووٽ جو حق 18 سالن جي عمر ۾ حاصل ٿيندو آهي^[12].

حوالا

↑ "Tanzania". Ethnologue. SL International.
↑ CIA World Factbook آرڪائيو ڪيا ويا 2020-11-27 حوالو موجود آهي وي بيڪ مشين. 2010. Retrieved 23 May 2017.
↑ David Lawrence (2009). Tanzania: The Land, Its People and Contemporary Life. Intercontinental Books. p. 146. ISBN 978-9987-9308-3-8. https://books.google.com/books?id=qVDYbCfaPuQC&pg=PA146.
↑ "About the United Republic of Tanzania". Permanent Representative of Tanzania to the United Nations. وقت 19 February 2011 تي اصل کان آرڪائيو ٿيل. حاصل ڪيل 31 January 2015.
↑ سانچو:Cite constitution
↑ حوالي جي چڪ: Invalid <ref> tag; no text was provided for refs named BFF
↑ ^7.0 ^7.1 ^7.2 ^7.3 Tanzania. IMF.org
↑ "GINI Index". The World Bank. حاصل ڪيل 14 October 2014.
↑ "2018 Human Development Report". United Nations Development Programme. حاصل ڪيل 14 September 2018.
↑ "UPDATE 2-Tanzania's GDP expands by 32 pct after rebasing – officials". Reuters. Reuters. 19 December 2014. Archived from the original on 8 February 2018. https://web.archive.org/web/20180208123403/https://af.reuters.com/article/tanzaniaNews/idAFL6N0U312N20141219?sp=true. Retrieved 19 December 2014.
↑ "Tanzania | Define Tanzania at Dictionary.com". Dictionary.reference.com. حاصل ڪيل 19 February 2014. <br/ {{IPA-sw|tanzaˈni.a|} /tænˈzeɪniə/
↑ ^12.0 ^12.1 ^12.2 ^12.3 ^12.4 ^12.5 ^12.6 [1] آرڪائيو ڪيا ويا 2020-11-27 حوالو موجود آهي وي بيڪ مشين.سي آء اي فيڪٽس بڪ

حوالي جي چڪ: "note" نالي جي حوالن جي لاءِ ٽيگ <ref> آهن، پر لاڳاپيل ٽيگ <references group="note"/> نہ مليو

[Tanzania_Ethnolgue-1] "Tanzania". Ethnologue. SL International.

[2] CIA World Factbook آرڪائيو ڪيا ويا 2020-11-27 حوالو موجود آهي وي بيڪ مشين. 2010. Retrieved 23 May 2017.

[Lawrence2009-3] David Lawrence (2009). Tanzania: The Land, Its People and Contemporary Life. Intercontinental Books. p. 146. ISBN 978-9987-9308-3-8. https://books.google.com/books?id=qVDYbCfaPuQC&pg=PA146.

[4] "About the United Republic of Tanzania". Permanent Representative of Tanzania to the United Nations. وقت 19 February 2011 تي اصل کان آرڪائيو ٿيل. حاصل ڪيل 31 January 2015.

[5] سانچو:Cite constitution

[BFF-6] حوالي جي چڪ: Invalid <ref> tag; no text was provided for refs named BFF

[IMF-7] 7.0 ^7.1 ^7.2 ^7.3 Tanzania. IMF.org

[8] "GINI Index". The World Bank. حاصل ڪيل 14 October 2014.

[HDI-9] "2018 Human Development Report". United Nations Development Programme. حاصل ڪيل 14 September 2018.

[11] "UPDATE 2-Tanzania's GDP expands by 32 pct after rebasing – officials". Reuters. Reuters. 19 December 2014. Archived from the original on 8 February 2018. https://web.archive.org/web/20180208123403/https://af.reuters.com/article/tanzaniaNews/idAFL6N0U312N20141219?sp=true. Retrieved 19 December 2014.

[12] "Tanzania | Define Tanzania at Dictionary.com". Dictionary.reference.com. حاصل ڪيل 19 February 2014. <br/ {{IPA-sw|tanzaˈni.a|} /tænˈzeɪniə/

[سي_آء_اي-13] 12.0 ^12.1 ^12.2 ^12.3 ^12.4 ^12.5 ^12.6 [1] آرڪائيو ڪيا ويا 2020-11-27 حوالو موجود آهي وي بيڪ مشين.سي آء اي فيڪٽس بڪ

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[7]

[11]

[12]