محمد
| ابوالقاسم مُحَمَّدٌ صلي الله عليه وآله وسلم | |
|---|---|
 سندن نالو خوش خطاطي ۾ لکيل | |
| پيدائش |
اپريل 20 570 مڪو |
| وفات |
جون 8, 632 (عمر 62 سال) مدينو |
| وفات جو ڪارڻ | سخت بخار |
| مدفن | مسجد نبوي، مدينو منور |
| يادگار | مسجد نبوي |
| رھائش | مڪو پوء مدہنو |
| قوميت | عرب |
| ٻيا نالا | 99 نالا: مجتبیٰ، مصطفیٰ، بشیر، نذیر، احمد وغیرہ |
| شھريت | حجاز |
| تعليم | اُمِي |
| پيشو | واپار ، حاڪم ، قاضي، فوجي ڪمانڊر، معلم |
| شھرت جو ڪارڻ | اسلام جو پيغمبر |
| مشھور ڪم |
|
| اباڻو ڳوٺ | مڪو |
| پيشرو | حضرت عيسيٰ مسيح |
| جانشين | ڪو بہ نہ، پاڻ آخري نبي ھيا |
| مخالف | عربستان جا مشرڪ ۽ يھودي |
| زال |
|
| اولاد |
|
| والدين |
|
| رشتيدار |
|
| اعزاز | رحمته العالمين |
| آخري نبي | |
| Signature | |
 | |
حصرت مُحَمَّد ﷺ بنِ عَبد الله بنِ عَبدِ المُطَّلِب (انگريزي: Muhammad pbuh)(اپریل570ع - جون 632ع) دنيا جي تاريخ ۾ هڪ اهم شخصيت ٿي نمودار ٿيو. جنهن جون خصلتون مسلمانن توڙي غير مسلمانن به مڃيون آهن. محمد ﷺ جي ڪنيت ابوالقاسم هئي. مسلمانن جو اهو عقيدو آهي ته محمد ﷺ الله جي طرفان موڪليل نبين جو سردار ۽ آخري نبي آهي. جيڪي انسانن جي رهنمائيءَ لاءِ الله جي طرفان موڪليا ويندا هئا. انسائڪلو پيڊيا برٽينيڪا ۾ محمد ﷺ جي باري ۾ لکيل آهي ته پاڻ دنيا جي سڀني مذهبي اڳواڻن کان ڪامياب اڳواڻ هو.
570ع ۾ مڪي شريف ڄائو. سندس خاندان قريش قبيلي مان هو، جنهن جي وڏي ڌاڪ هئي. سندس والد جو نالو عبدالله هو والده جو نالو آمنه هو. پنهنجي چاچي سان گڏ تجارت جو ڪم شروع ڪيائين. پاڻ سچائي ۽ ديانتداري جي ڪري سڄي ملڪ ۾ مشهور هو. اسلامي تاريخ موجب محمد ﷺ تي پهرين وحي چاليهن سالن جي عمر ۾ نازل ٿي جيڪا هيءَ آهي:
پيغمبر حضرت محمد صلي الله عليھ وآلہٖ وسلم جن کي خدا جي طرفان کان موڪليو ويو.
قرآن ۾ آهي ته:
وَ مَاۤ اَنۡزَلۡنَا عَلَیۡکَ الۡکِتٰبَ اِلَّا لِتُبَیِّنَ لَہُمُ الَّذِی اخۡتَلَفُوۡا فِیۡہِ ۙ وَ ہُدًی وَّ رَحۡمَۃً لِّقَوۡمٍ یُّؤۡمِنُوۡنَ (النحل: 64)
”۽ اسان توتي ڪتاب رڳو هن لاءِ نازل ڪيو آهي ته جنهن ڳالهه ۾ انهن (پاڻ) ۾ اختلاف ڪيو، سو تون مٿن ظاهر ڪرين، ۽ ايمان واريءَ قوم کي رستي ڏيکارڻ (مٿن) مهرباني ڪرڻ واسطي به (نازل ڪيو آهي)“ [1]
| اسلام تي مضمونن جو سلسلو |
| اسلام |
|---|
 |
سندس پوئلڳ، يعني ته مٿس اعتقاد ڪرڻ وارن کي مسلمان سڏيو ويندو آهي، جيڪي اڄ دنيا جي ڪل آباديءَ جو پنجون حصو آهن. هن چاليهن سالن جي ڄمار ۾ نبوت جي دعويٰ ڪئي. ان کان اڳ محمد ﷺ غار حرا ۾ عبادت ڪندو هو. مسلمان ان ڳالهه ۾ يقين رکن ٿا ته محمد ﷺ 27 رجب تي معراج، يعني ڪائنات جو سير ڪري آيو. ان وقت سندس ڄمار 53 سال هئي. هن 623ع ۾ مڪي کان مديني طرف حجرت ڪئي ۽ ڏهن سالن بعد مڪو فتح ڪيائين. محمد ﷺ 12 ربيع الاول 11 هه مطابق 7 مئي 632ع ۾ هن دنيا مان پردو مٽائي ويو۔
فهرست
- 1 سندس خاندان ۽ قبيلو
- 2 پيدائش کان ٿورو اڳ جا واقعا
- 3 سندس والد
- 4 سندس والده
- 5 سندس پيدائش
- 6 بيبي حليمه وٽ پرورش
- 7 سندس ننڍپڻ
- 8 جواني وارو شادي کان اڳ وارو دؤر
- 9 سندس پھرين شادي
- 10 غار حرا ۾ عبادت
- 11 وحي جي شروعات يا نبوت جو آغاز
- 12 مڪي ۾ تبليغ
- 13 سندس سماجي ۽ معاشي بائيڪاٽ
- 14 مڪي ۾ سندس ساٿي
- 15 معراج جو واقعو
- 16 طائف ۾ تبليغ
- 17 حبشہ ھجرت ڪرڻ جا حڪم
- 18 مديني ڏانهن ھجرت
- 19 مسجد نبوي جو قيام
- 20 جنگ بدر
- 21 ميثاق مدينہ
- 22 جنگ احد
- 23 جنگ احزاب
- 24 صلح حديبيه
- 25 خيبر جي فتح
- 26 عربستان جي قبيلن سان تعلقات
- 27 مڪي جي فتح
- 28 منافقن سان سلوڪ
- 29 غير مسلمانن سان سلوڪ
- 30 سندس آخري وقت ۽ وڇوڙو
- 31 سندس زالون ۽ ازدواجي زندگي
- 32 سندس اولاد
- 33 سندس جنگون ۽ فوجي مھمون يا جھاد
- 34 بحيثيت ھڪ قانوندان
- 35 بحيثيت ھڪ حاڪم
- 36 بحيثيت سپھ سالار
- 37 بحيثيت رھنماء
- 38 بحيثيت ھڪ منصف
- 39 قرآن جي تعليم ڏيندڙ
- 40 سندس حديثون
- 41 نور ۽ بشر وارو معاملو
- 42 گذر معاش
- 43 سندس خارجہ پاليسي
- 44 سندس ذاتي سواريون
- 45 سندس ذاتي ھٿيار
- 46 سندس پسنديده کاڌا
- 47 سندس پسنديده پوشاڪ
- 48 ڇا پاڻ ھڪ امي ھيا؟
- 49 امت سان سندس محبت
- 50 سندس عمرا ۽ حج
- 51 حجت الوداع جو خطبو
- 52 سندس ڇڏيل ورثو
- 53 سندس مقبرو
- 54 تصويري خاڪن وارا تڪرار
- 55 توھين رسالت وارو قانون
- 56 حضرت محمد صه ۽ مغربي فلاسافر
- 57 درود ۽ صلوات
- 58 حوالا
سندس خاندان ۽ قبيلو[سنواريو]
محمد صہ جو خاندان ابراهيم نبي جي اولاد مان ھيو. ابراهيم پنھنجي وڏي پٽ اسماعيل ۽ سندس ماء ھاجرا (عبراني ٻولي:Hagar) کي مڪي جي ويران وادي ۾ رھايو ۽ ھر سال کين ملڻ ايندو ھيو. جڏهن اسماعيل وڏو ٿيو تہ ٻنھي پيء ۽ پٽ گڏجي ڪعبو تعمير ڪيو. ان ويراني ۾ زمزم جي چشمي جي برآمد ٿيڻ سان جرھوم جي قبيلو سندن مرضي سان اتي آباد ٿيو ۽ اڳتي هلي اسماعيل جي شادي ٿي ۽ کيس ٻارھن پٽ ڄاوا جن مان وڏي پٽ جو نالو قدار ھيو. آھستي آھستي اسماعيلين جو تعداد وڌندو ويو.[2] بائيبل مطابق خدا جو واعدو ٿيل ھيو تہ اسماعيل جي اولاد کي تيزي سان وڌائيندو [3] اھي پوري حجاز ۾ ڦھلجي ويا. عیسیٰ مسیح جي پيدائش کان 200 سال اڳ قدار جي اولاد مان عدنان مشھوري ماڻي ٻنھي جي وچ واري شجري جي اڃان ڪا پڪ نہ ٿي سگھي آھي ڇو تہ عربن گھڻا شجرا بيان ڪيا آهن.محمد صہ انھن شجرن تي تبصرو ڪندي فرمايو ھيو تہ
جڏهن منھجو شجرو عدنان تائين پھچي تہ بس ڪريو
— محمد صہ[2]
ٽين صدي عيسويءَ ۾ عدنان جي اولاد مان ھڪ سردار ٿيو جنھن جو نالو فاھر ھيو جنھن لاء خيال آهي تہ ان کي قريش سڏيندا ھيا ڪن جو وري خيال آھي تہ فاھر جي پنجين پيڙهيءَ ۾ پنجين صدي عيسويءَ ۾ قصي بن ڪلاب بن مرہ بن لوئي، بن غالب بن فاھر نالي ھڪ طاقتور شخص مشھور ٿيو جنھن کي قريش سڏيندا ھيا ء ان جي اولاد قريشي سڏبا ھيا. علامہ شبلي نعماني، علامہ طبري مطابق قصي ئي پھريون شخص ھيو جنھن کي قريش سڏيو ويو. قصي سڀني اسماعلين کي گڏ ڪري قائل ڪيو تہ خانہ بدوشي ترڪ ڪري ڪعبي جي چؤطرف مستقل رھائش اختيار ڪن. قصي ڪعبي جي نگران خزاہ قبيلي جي ھليل نالي ھڪ شخص جي نياڻي سان شادي ڪئي ۽ ھليل جي وصيت ذريعي ڪعبي جي نگراني جي ذميداري قصي جي حوالي ٿي جنھن کوڙ ادارن کي قائم ڪيو جن ۾ دارالندواہ (گڏجاڻي واري جاء) شامل ھئي جتي ويھي جنگ ۽ امن سميت اھم معاملن جا فيصلا ، شادين جا اجتماع ٿيندا هئا. قافلن جي روانگي پن ٿيندي هئي.ھن سقايہ ( حاجين کي پاڻي فراهم ڪرڻ جو بندوبست)، رفادہ ( حاجين کي کاڌخوراڪ فراھم ڪرڻ جو بندوبست) پڻ قائم ڪيا[2] ھن حاجين جو مشاعرالحرم ۾ رات ٽڪائڻ جو بندوبست ء پوري واديءَ کي بتين سان منور ڪري کين سھولتن فراھم ڪرڻ جي شروعات ڪئي. زمزم جو چشمو صديون پھرين لٽجي ويو ھو ھن ان کي ڳولي پھريون دفعو کوھ کوٽايو ۽ پاڻي جي بحالي ٿي. ھن ڪعبي جي ٻيھر تعمير ڪرائي. ھن جي وفات بعد ماڻھو حاجون (موجوده جنت المولا واري قبرستان) ۾ سندس قبر جي زيارت لاءِ ويندا ھئا. ھن کي ڪعبي جون ڇھ ذميداريون ھيون جيڪي ھن پنھنجي وفات کان اڳ پنھنجي وڏي پٽ عبدالدار کي سونپيون. قصي کي پنج پٽ ء ھڪ ڌيءُ ھئي. سندس ٻئي پٽ مغيرہ کي عبداالمناف سڏيندا ھيا، جيڪو قبيلن ۾ معتبر ۽ قائدانہ صلاحيتن وارو ليکيو ويو. عبدالمناف کي ڇھ پٽ ٿيا جن ۾ ھاشم، مطلب، عبد شمس ۽ نوفل مشھور ٿيا. عبدالدار ۽ عبداالمناف جي وفات کان پوءِ ڪعبي جي ذميداري سنڀالڻ ۾ سندن اولاد ۾ تڪرار شروع ٿيو پر پوء ٺاھ ٿي وين. اھو طئي ٿيو تہ پاڻي پيارڻ ، کاڌ خوراڪ فراھم ڪرڻ ۽ جنگ ۾ قيادت جي ذميداري عبداالمناف جي اولاد ڏي منتقل ٿي. ليوا ۽ حجابہ جي ذميداري عبدالدار جي اولاد کي ملي باقي دارالندواہ جي سربراهي ٻنھي جي خاندانن ۾ رھي. انھن مان ھاشم گھڻو نالو ڪڍيو جنھن کي کاڌي کارائڻ جي ذميداري ملي. ھڪ ڀيري مڪي ۾ وڏو ڏڪار آيو تہ ھاشم پنھنجي سموري دولت کڻي شام ويو اتان اٽو ۽ سڪل ماني خريد ڪري مڪي آيو ۽ روزانو اٺن کي ڪھي انھن مان ٻوڙ ٺاھي ماني جا ٽڪرا ان ۾ ملائي سموري قبيلي کي گھرائي کارائيندو هو ڏڪار جي خاتمي تائين ھن قبيلي جي مدد جاري رکي کوڙ ماڻھن کي مرڻ کان بچائي ورتو.ان خدمت جي بدلي ئي کيس ھاشم جو نالو مليو جنھن جي معني ( مانيءَ کي ) ٽڪر ڪندڙ آھي. ھاشم جو اصل نالو امر(انگريزي: Amr) ھيو. ھاشم مڪي جي واپاري قافلن جو بنياد وجھندڙ پڻ ھيو. ھن باظنتيني شھنشاھ کان حڪمنامو حاصل ڪيو جنھن تحت قريش قبيلي کي ھر قسم جي ٽئڪس ۽ ڊيوٽي کان آزاد ڪري انھن جي ڪنٽرول وارن ملڪن ۾ آزاد اچ وڃ جي اجازت ڏنل ھئي[2]ھن اھا ساڳي سھولت ايٿوپيا جي بادشاھ کان پڻ حاصل ڪئي ۽ ان وقت يمن ايٿوپيا جو حصو ھيو.اھڙي طرح قريش جا واپاري قافلا يمن کان شام ۽ بازنظيني شھر انقرہ تائين وڃڻ شروع ٿيا.[2]ھاشم جڏهن 25 سالن جو ھيو تہ سن 488 عيسويءَ ۾ فلسطين جي غزہ واري ھنڌ وفات ڪري ويو ۽ کيس اتي ئي دفن ڪيو ويو. اھا جاء غزہ ھاشم يا ھاشم جي غزہ سڏجڻ شروع ٿي وئي. ھن يثرب جي عدي بنو نجار قبيلي جي سلمیٰ بنت امر سان پرڻو ڪيو جنھن مان عبدالمطلب پيدا ٿيو جيڪو اڃان ننڍڙو ھيو تہ ھاشم وفات ڪري ويو.ان کان سواءِ ھاشم کي چار ٻيا پٽ پڻ ھيا جن ۾ اسد، نضلا، سئفي ۽ ابو سئفي شامل ھيا جن مان پوين ٽن کي اولاد ڪانہ ٿي باقي اسد کيفاطمه بنت اسد نالي نياڻي ڄائي جيڪا علي رضہ بن ابي طالب جي ماء ھئي. ھاشم جو اھڙي طرح نسل عبدالمطلب مان اڳتي ھليو[2]. عبدالمطلب يثرب ۾ پنھنجي ناني جي گھر ۾ پيدا ٿيو. ھاشم جي وفات بعد سندس ڀاء مطلب خاندان جو وڏو بڻيو جيڪو پنھنجي ننڍي ڀائٽي عبدالمطلب بن ھاشم کي مڪي وٺي آيو جڏھن مطلب اٺ تي مڪي ۾ داخل ٿيو تہ ماڻھن ڇوڪري کي مطلب جو غلام سمجھي عبدالمطلب چوڻ شروع ڪيو ۽ مطلب وضاحت ڪندو رھيو تہ اھو سندس ڀائٽيو آھي پر ھاشم جي ان پٽ تي عبدالمطلب نالو پئجي ويو[2]. عبدالمطلب جو اصل نالو شعيبت الحمد ھيو. مطلبجي وفات بعد سقايہ ۽ رفادہ جي ذميداري عبدالمطلب جي حصي ۾ آئي. ھن 82 سالن تائين عمر ماڻي ۽ پوئين وقت ھن کي مڪي جي سربراھ جو خطاب پڻ مليو[2]
پيدائش کان ٿورو اڳ جا واقعا[سنواريو]
سندس والد[سنواريو]
سندس والده[سنواريو]
سندس پيدائش[سنواريو]
بيبي حليمه وٽ پرورش[سنواريو]
سندس ننڍپڻ[سنواريو]
جواني وارو شادي کان اڳ وارو دؤر[سنواريو]
سندس پھرين شادي[سنواريو]
سندس پھرين شادي خديجه بنت خويلد سان 695 ۾ ٿي جنھن جي عمر 40 سال ھئي ۽ سندس ٻہ مڙس فوت ٿي چڪا ھئا. محمد صہ جي عمر ان وقت 25 سال ھئي.
.jpg)
غار حرا ۾ عبادت[سنواريو]
وحي جي شروعات يا نبوت جو آغاز[سنواريو]
مڪي ۾ تبليغ[سنواريو]
سندس سماجي ۽ معاشي بائيڪاٽ[سنواريو]
مڪي ۾ سندس ساٿي[سنواريو]
معراج جو واقعو[سنواريو]
طائف ۾ تبليغ[سنواريو]
حبشہ ھجرت ڪرڻ جا حڪم[سنواريو]
مديني ڏانهن ھجرت[سنواريو]
مسجد نبوي جو قيام[سنواريو]
جنگ بدر[سنواريو]
ميثاق مدينہ[سنواريو]
جنگ احد[سنواريو]
جنگ احزاب[سنواريو]
صلح حديبيه[سنواريو]
خيبر جي فتح[سنواريو]
عربستان جي قبيلن سان تعلقات[سنواريو]
مڪي جي فتح[سنواريو]
==طائف جي فتح==
منافقن سان سلوڪ[سنواريو]
غير مسلمانن سان سلوڪ[سنواريو]
سندس آخري وقت ۽ وڇوڙو[سنواريو]
سندس زالون ۽ ازدواجي زندگي[سنواريو]
سندس اولاد[سنواريو]
سندس جنگون ۽ فوجي مھمون يا جھاد[سنواريو]
بحيثيت ھڪ قانوندان[سنواريو]
بحيثيت ھڪ حاڪم[سنواريو]
بحيثيت سپھ سالار[سنواريو]
بحيثيت رھنماء[سنواريو]
بحيثيت ھڪ منصف[سنواريو]
قرآن جي تعليم ڏيندڙ[سنواريو]
سندس حديثون[سنواريو]
نور ۽ بشر وارو معاملو[سنواريو]
گذر معاش[سنواريو]
سندس خارجہ پاليسي[سنواريو]
سندس ذاتي سواريون[سنواريو]
سندس ذاتي ھٿيار[سنواريو]
سندس پسنديده کاڌا[سنواريو]
سندس پسنديده پوشاڪ[سنواريو]
ڇا پاڻ ھڪ امي ھيا؟[سنواريو]
امت سان سندس محبت[سنواريو]
سندس عمرا ۽ حج[سنواريو]
حجت الوداع جو خطبو[سنواريو]
سندس ڇڏيل ورثو[سنواريو]
سندس مقبرو[سنواريو]
تصويري خاڪن وارا تڪرار[سنواريو]
توھين رسالت وارو قانون[سنواريو]
حضرت محمد صه ۽ مغربي فلاسافر[سنواريو]
”آنحضرت صلعم متعلق گوئٽي هڪ ڊگهو نظم لکيو جو ’Mahomet's Gesang‘ جي نالي سان مشهور آهي. ان نظم ۾ گوئٽي آنحضرت صلي الله عليہ آولہ وسلم جي چهري جي هڪ محبت ڀري تصوير چٽي آهي هن نظم آخر ۾ گوئٽي لکيو آهي ته: ”آنحضرت جنجي چهري مبارڪ تي نظر پوڻ سان انسان سندن مفتون ٿي پوندو.“ اڳتي هلي چوي ٿو ته:”آنحضرت صلعم متعلق گوئٽي هڪ ڊگهو نظم لکيو جو ’Mahomet's Gesang‘ جي نالي سان مشھور آھي.جرمن فيلسوف لائبنز (Leibniz) (1646-1716ع) متعلق پروفيسر اشپيز لکيو آهي ته آنحضرت صلي الله عليہ وآلہ وسلم کي ’دين الفطرت‘ جو باني سمجهندو هو.[4]
