سبي قلعو
 |
ھي مضمون وڪپيڊيا ايشيائي مھيني 2024ع جي حصي طور اماڻيو ويو ھيو يا ان کي وڌايو ويو ھيو. |
| سبي قلعو | |
|---|---|
 | |
| مقام | سبي ضلعو، بلوچستان، پاڪستان |
| تعمیر | ت. 650 |
سبي جو قلعو( چاڪر قلعو) جي نالي سان پڻ مشهور آهي، هڪ تباهه ٿيل قلعو آهي جيڪو پاڪستان جي صوبي بلوچستان جي شهر سبي ۾ واقع آهي. ان جي سموري تاريخ ۾، قديم مٽيءَ جو قلعو خطي جي قبائلي جنگين سبب ڪيترائي ڀيرا سڙڻ ۽ تباهي جو شڪار ٿيو.[1][2]
تاريخ
[سنواريو]اٽڪل 650ع ڌاري، قلعو مقامي هندو قبيلو سيوِس تعمير ڪرايو هو.[3] سبي (Siwi) چچنامي جو مشهور ماڳ هو، جنهن ۾ بادشاهه چچ سيويءَ کي شڪست ڏئي، هنن کي اتان ڌڪي ڪڍي، سبيءَ جي قلعي تي قبضو ڪيو.[4] هندو حڪمرانن سيويءَ هن کي ڪجهه وقت تائين سنڀاليو پر 550ع ۾ چچ بادشاهه جي هٿان برهمڻ جو راڄ اٺين صدي عيسويءَ جي اوائل تائين جاري رهيو، جڏهن نوجوان عرب جنرل محمد بن قاسم انهن سمورن علائقن کي فتح ڪري ورتو، 11 صدي عيسويءَ ۾. ، سبي کي غزنويد سلطنت ۾ شامل ڪيو ويو. مسلمانن جي حڪومت رهي، ان کي صبا ملتان ۾ ناصر الدين قباچو (1210-1228ع) جي دور ۾ شامل ڪيو ويو.
فارسي ڪتاب عين اڪبري موجب، سبي جو قلعو سنڌ جي ڄام نظام الدين جي قبضي ۾ هو، [5]1488ع ۾ صوبي جي حيثيت ۾ 15 صدي جي آخر ۾ سبي قلعي تي سلطان پور دل برلاس جي حڪومت هئي، جنهن جي فوجن انهن کي ارغون خاندان جي شاهه بيگ ارغون[6] جي لشڪر قلعي مان ڪڍي ڇڏيو هو.[7] 16 صدي عيسويءَ جي شروعات ۾، ارغون حڪومت ٻه ڀيرا قلعو تعمير ڪرايو.[8] 1543ع ۾ مغل بادشاهه همايون پنهنجي ٻارڙي پٽ اڪبر، مستقبل جي عظيم مغل ۽ هندستان جي شهنشاهه سان گڏ سبي قلعي جو دورو ڪيو. پيءُ پٽ کي قلعو ارغونن جي قبضي ۾ ملي ويو. تذڪر البر جو مصنف ملا محمود جسڪاڻي 15 صدي عيسويءَ کي سبيءَ تي پنن جي قبضي لاءِ مقرر ڪري ٿو. 1575ع ۾ ابوالفضل ۽ فيضي سرهندي جي اڪبرناما موجب، پني (پشتون قبيلو)[9] اڳي ئي سبي جي قلعي تي قبضو ڪري چڪو هو. اهي ضرور سبي جي عام علائقي ۾ گهڻو اڳ موجود هوندا. سبي ضلعي جي سرڪاري رڪارڊ مان معلوم ٿئي ٿو ته سبي جي قلعي ۾ ديهپال هڪ پني قبيلو رهندو هو، انهن وٽ اڃا تائين قلعي جي ڀر واري زمين آهي، قلعي جي ڀرسان دهلپال قبيلي جا ڳوٺ ديهپال ڪلان ۽ دهپال خورد آهن. اهي سبي قلعي جي ٿر جي اندر ڪمرا ٺاهيندا رهندا هئا.
حوالا
[سنواريو]
- ↑ Hasan, S.Khurshid (2005). Historical Forts in Pakistan ; Historical Forts in Balochistan:B.Sibi. Islamabad: Quaid-i-Azam University. p. 120. ISBN 969-415-069-8. http://www.nihcr.edu.pk/Downloads/PDF%20Books/Historical%20Forts%20in%20Pakistan.pdf. Retrieved 23 October 2024.
- ↑ "Mir Chakar Fort Sibi". doam.gov.pk. Department of Archaeology and Museums - Government of Pakistan. حاصل ڪيل 23 October 2024.
- ↑ "Mir Chakar Fort Sibi". doam.gov.pk. Department of Archaeology and Museums - Government of Pakistan. حاصل ڪيل 23 October 2024.
- ↑ "Stamp: Sibi Fort (Pakistan) (Forts of Pakistan) Mi:PK 624,Sn:PK 619,Yt:PK 691,Sg:PK 635,Sid:PK 625".
- ↑ Hughes, Albert William. "A gazetteer of the province of Sindh".
- ↑ Beale, Thomas William (1881). The Oriental Biographical Dictionary. Asiatic Society. p. 244. https://archive.org/details/bub_gb_63YIAAAAQAAJ. "shah beg arghun."
- ↑ (Pakistan), Baluchistan. "Baluchistan District Gazetteer Series: Sibi".
- ↑ Maria, Bibi; Saeed, Shazia; Ahmed, Alia; Ahmed, Maria; Rehman, Abdul (21 February 2024). "Ethnobotanical survey, viii. Marghzani Village". The Sustainable Use of Diverse Plants Accustomed by Different Ethnic Groups in Sibi District, Balochistan, Pakistan 19 (National Library of Medicine): e0294989. doi:. PMID 38381718.
- ↑ Maria, Bibi; Saeed, Shazia; Ahmed, Alia; Ahmed, Maria; Rehman, Abdul (21 February 2024). "Ethnobotanical survey, viii. Marghzani Village". The Sustainable Use of Diverse Plants Accustomed by Different Ethnic Groups in Sibi District, Balochistan, Pakistan 19 (National Library of Medicine): e0294989. doi:. PMID 38381718.