خضدار ضلعو
| خضدار ضلعو ضلع خضدار هزدارءِ دمگ | ||||
|---|---|---|---|---|
| ضلعو | ||||
| Khuzdar District | ||||
مٿيان: لاهوت لامڪان جي غارون هيٺيان: مولا چٽڪ چشمو | ||||
 خضدار ضلعو نقشي ۾ نمايان ڏيکاريل | ||||
| جاگرافي بيهڪ: 27°46′49″N 66°48′22″E / 27.78028°N 66.80611°E | ||||
| ملڪ |  پاڪستان | |||
| صوبو | بلوچستان | |||
| ڊويزن | قلات ڊويزن | |||
| صدر مقام | خضدار شھر | |||
| حڪومت | ||||
| • قسم | ضلعي انتظاميه | |||
| • ڊپٽي ڪمشنر | N/A | |||
| • ضلعي پوليس آفيسر | محمد ظفر علي | |||
| • ضلعي ھيلٿ آفيسر | N/A | |||
| پکيڙ[1] | ||||
| • ضلعو | 35,380 ڪ.م2 (13,660 ميل2) | |||
| آبادي (2023ع)[2] | ||||
| • ضلعو | 997,214 | |||
خضدار ضلعو (اردو: ضلع خضدار؛ بلوچي: هزدارءِ دمگ) پاڪستان جي صوبي بلوچستان جي ڏاکڻي حصي ۾ قلات ڊويزن جو ھڪ ضلعو آھي. ضلعي جو صدر مقام خضدار شھر آھي.
ھي ضلعو 1732 ميٽر جي اوچائي تي آهي. خضدار ضلعي جي اتر ۾ شھيد سڪندر آباد ضلعو، اولھه ۾ خاران ضلعو ۽ آواران ضلعو، اوڀر ۾ جھل مگسي ضلعو ۽ صوبي سنڌ جو قمبر شهدادڪوٽ ضلعو ۽ دادو ضلعو ۽ ڏکڻ ۾ لسٻيلو ضلعو واقع آهن. ھن شھر ۾ ڪوئيٽا کان پوءِ بلوچستان جي ٻين وڏي فوجي ڇانوڻي آھي. ھتي خضدار شھر ٻاھران ھڪ يونيورسٽي پڻ واقع آهي جنھن جو نالو بلوچستان يونيورسٽي آف انجنيئرنگ اينڊ ٽيڪنالاجي خضدار آهي.[4] ان جي ڀرسان ايئرپورٽ پڻ واقع آهي.
تاريخ
[سنواريو]عربن جي دؤر ۾ خضدار توران جي رياست ۾ ھو ۽ خضدار ان جو گاديءَ جو هنڌ رھيو. بعد م خضدار قلات رياست جو حصو ٿي ويو. 1869 ۾ خان آف قلات ۽ جھالاوان وارن جي وچ م جنگ لڳي جيڪا خان آف قلات کٽي جنھن بعد مير خداداد خان خضدار م ھڪ قلعو تعمير ڪرايو. شھر کان ٻاھر ٿوري فاصلي تي عربن جي دؤر ۾ تعمير ٿيل قلعي جا آثار پڻ موجود آهن. خضدار پھرين قلات جي سب ڊويزن ھيو. ذولفقار علي ڀٽو جي حڪومت ۾ پھرين مارچ 1974ع تي ان کي ضلعي جو درجو ڏنو ويو.
انتظامي ورهاست
[سنواريو]خضدار ضلعي جا تعلقا هيٺ ڏنل آهن:
- خضدار تعلقو
- زھري تعلقو
- وڍ تعلقو
- آرينجي تعلقو
- ڪرخ تعلقو
- مولا تعلقو
- نال تعلقو
- اورناخ تعلقو
- سارونا تعلقو
- باغبانه تعلقو
- گريشڪ تعلقو
ھن ضلعي م ھيٺيون 34 يونين ڪاؤنسلون آهن:
| # | يونين ڪاؤنسل | # | يونين ڪائونسل | # | يونين ڪاؤنسل |
|---|---|---|---|---|---|
| 1 | سون چاڪو | 2 | باغبانا | 3 | بالينا کٽان |
| 4 | فيض آباد | 5 | فيروزآباد | 6 | گازگي |
| 7 | کنڊ | 8 | پارڪو | 9 | ساسول |
| 10 | توتاڪ | 11 | ذِيدِي | 12 | زيرينا کٽان |
| 13 | مُولا | 14 | آباد ڪرک | 15 | کارزان نال |
| 16 | درنائلي | 17 | گوني گريشا | 18 | ھزار گنجي |
| 19 | ڪِلي عالم خان | 20 | ڪوچو | 21 | نال |
| 22 | اورناچ | 23 | سر رائيج | 24 | ارينجي |
| 25 | بدري | 26 | لوپ | 27 | پيسي ڪپر |
| 28 | سرونا | 29 | شاھ نوراني | 30 | وڍ |
| 31 | وھير | 32 | نورگاما زھري | 33 | چشما |
| 34 | گھاٽ | - | - | - | - |
آبادي
[سنواريو]ھتان جي 99 سيڪڙو آبادي مسلمانن جي آهي. ھتان جي ڪل آبادي 2017 جي آدمشماري مطابق 8,02,207 آھي. جڏهن ته 1998 جي آدمشماري مطابق آبادي 417000 ھئي. ضلعي جي آبادي ۾ وڏا قبيلا بزنجو، ماردوئي جتڪ، حسني، سياپد، نوشيرواني، موسياڻي، زھري، مينگل، زرڪزئي، احمدزئي، ريڪيزئي، ساسولي ۽ ڪرد آھن. 1981 جي آدمشماري مطابق ضلعي جي آبادي جو 82 سيڪڙو بروھي ٻولي ڳالھائيندڙ ماڻھن جو ۽ 13 سيڪڙو بلوچي ٻولي ڳالهائيندڙن جو ھو پر 1998ع جي آدمشماري م ھتان جي آبادي جي 96.7 سيڪڙو ماڻھن پاڻ کي بلوچي ٻولي ڳالهائيندڙن ۾ ظاھر ڪيو.
تعليم
[سنواريو]پاڪستان ڊسٽرڪٽ ايجوڪيشن رينڪنگ 2017 جي مطابق تعليم ۾ 141 ضلعن م خضدار ضلعو 122 نمبر تي ھيو. 2014 ۽ 2015 واري تعليمي سال م ھن ضلعي جي ڏھن ۽ ان کان مٿي واري عمر وارن م لکيل پڙهيل ماڻھن جي شرح 45 سيڪڙو ھئي ۽ انھن م وري عورتن جي شرح 26 سيڪڙو ھئي[5] ضلعي جي اسڪولن م 87 سيڪڙو اسڪول پرائمري تعليم وارا ھئا. .
حوالا
[سنواريو]- ↑ 1998 Census report1.
- ↑ حوالي جي چڪ: Invalid
<ref>tag; no text was provided for refs named2023census - ↑ "Literacy rate, enrolments, and out-of-school population by sex and rural/urban, CENSUS-2023, BALOCHISTAN" (PDF).
- ↑ Balochistan University of Engineering & Technology Khuzdar
- ↑ Pakistan Bureau of Statistics (2016). Pakistan Social and Living Standards Measurement Survey 2014-15. [online] Islamabad: Government of Pakistan, p.111. Available at: http://www.pbs.gov.pk/sites/default/files//pslm/publications/PSLM_2014-15_National-Provincial-District_report.pdf [Accessed 6 Aug. 2018].