مواد ڏانھن هلو

زمبابوي

کليل ڄاڻ چيڪلي، وڪيپيڊيا مان
جمھوریا زمبابوي
Republic of Zimbabwe

Flag of زمبابوي
{{{coat_alt}}}
جھنڊو نِسبتي نشان
شُعار: '"اتحاد، آزادی، محنت"[1]
مڪانيت  زمبابوي  (dark green)
مڪانيت  زمبابوي  (dark green)
گادي جو هنڌ هراري
17°49′45″S 31°03′08″E / 17.82917°S 31.05222°E / -17.82917; 31.05222
سڀ کان وڏو شهر ھراري
دفتري ٻوليون 16 ٻوليون:[3]
  • چيوا
  • چيبروي
  • انگريزي
  • ڪلنگا
  • ڪوئسان
  • نمبيا
  • نداو
  • ندابيلي
  • شنگاني
  • شونا
  • سوٿو
  • ٽونگا
  • تسوانا
  • وينڊا
  • هوسا
  • زمبابوي جي نشاني ٻولي
نسلي گروھ (2017[4])
  • 99.38% افريقي (خاص طور تي شونا ۽ ندابيلي)
  • 0.22% يورپي گورا
  • 0.18% رنگدار
  • 0.08% ايشيائي
  • 0.02% ٻيا
  • 0.01% بيان نه ڪيو ويو آهي
مذهب (2017)
  • عيسائيت %84.1
  • ڪوبه مذهب ناهي %10.2
  • روايتي عقيدن %4.5
  • ٻيا %1.2
مقامي آبادي زمبابویئن
زمبو[5] (colloquial)
حڪومت گڏيل صدارتي جمهوريه
• صدر
ايمرسن منانگاگوا
• پهريون نائب صدر
ڪونٽسٽينو چیوینگا
• ٻيو نائب صدر
ڪيمبو موهادي
مقننه پارليامينٽ
سينيٽ
قومي اسيمبلي
آزادي جو برطانيه کان
• اعلان ڪيو ويو
11 نومبر 1965ع
• جمهوريت
2 مارچ 1970ع
• زمبابوي روڊيشيا
1 جون 1979ع
• آزاديءَ کي تسليم ڪيو ويو
18 اپريل 1980ع
• موجوده آئين.
15 مئي 2013ع
پکيڙ
• جملي
390٬757 km2 (150٬872 sq mi) (60th)
• پاڻي (%)
1
آبادي
• 2024 January اندازو
1,68,68,409[6] (73rd)
• 2022 مردم شماري
1,51,78,957[7]
•  گھاٽائي
39 /km2 (101.0 /sq mi)
جِي ڊي پي (مساوي قوت خريد ) 2023 لڳ ڀڳ
• ڪل
$44.448 billion[8] (131st)
• في سيڪڙو
$2,749[8] (175th)
جِي. ڊي. پي  (رڳو نالي ۾ ) 2023 لڳ ڀڳ
• ڪل
$32.424 billion[8] (106th)
زمبابوي جو نقشو

زمبابوي (Zimbabwe)، ڏکڻ آفريڪا ۾ واقع هڪ زمين بند ملڪ آهي. جنهن جي اتر ۾ زيمبيا، اوڀر ۾ موزمبيق، اولهه ۾ بوٽسوانا ۽ ڏکڻ ۾ ڏکڻ آفريڪا واقع آهي. گاديءَ جو هنڌ ۽ سڀ کان وڏو شهر هراري آهي، ۽ ٻيو نمبر وڏو شهر بلاويو آهي. 2022 جي مردم شماري موجب تقريبن 15 ملين ماڻهن جو ملڪ، [15] زمبابوي جو سڀ کان وڏو نسلي گروهه شونا آهن، جيڪي آبادي جو 80 سيڪڙو ٺاهين ٿا، ان کان پوءِ اترين ديبيلي ۽ ٻيون ننڍيون اقليتون آهن. زمبابوي ۾ 16 سرڪاري ٻوليون آهن، جن ۾ انگريزي، شونا ۽ ندابيلي سڀ کان وڌيڪ عام آهن. زمبابوي گڏيل قومن، ڏاکڻي آفريڪي ڊولپمينٽ ڪميونٽي، آفريڪن يونين، ۽ مشرقي ۽ ڏاکڻي آفريڪا لاءِ گڏيل منڊي جو ميمبر آهي.

9 صدي جي شروعات ۾، ان جي آخري لوھ جي دور ۾، بنتو ماڻھن (جيڪي شونا نسلي ٿي ويندا آھن) وڏي زمبابوي جي شھري رياست ٺاھيو؛ شهر-رياست 11 صدي عيسويءَ تائين هڪ اهم آفريقي واپاري مرڪز بڻجي وئي پر 15 صدي جي وچ ڌاري ان کي ڇڏي ڏنو ويو.[16] اتان کان زمبابوي جي سلطنت قائم ڪئي وئي، جنهن جي پٺيان روزوي ۽ متاپا سلطنتون قائم ڪئي وئيو.

برٽش سائوٿ آفريڪا ڪمپني آف سيسل روڊس 1890ع ۾ روڊيشيا علائقي جي حد بندي ڪئي جڏهن انهن ميشونالينڊ کي فتح ڪيو ۽ بعد ۾ 1893ع ۾ ميٽابيلي لينڊ کي پهرين ميٽابيل جنگ کان پوءِ فتح ڪيو. ڪمپني راڄ 1923ع ۾، ڏکڻ روڊيشيا جي قيام سان هڪ خودمختيار برطانوي ڪالوني طور، ختم ٿي ويو. سال 1965ع ۾، سفيد اقليتي حڪومت هڪ طرفي طور تي روڊيشيا جي طور تي آزاديء جو اعلان ڪيو. رياست بين الاقوامي اڪيلائي برداشت ڪئي ۽ ڪارو قوم پرست قوتن سان 15 سالن جي گوريلا جنگ؛ اهو هڪ امن معاهدي ۾ ختم ٿيو جنهن اپريل 1980ع ۾ زمبابوي جي طور تي قانوني خودمختياري قائم ڪئي.

رابرٽ موگابي 1980ع ۾ زمبابوي جو وزير اعظم ٿيو، جڏهن سندس ZANU-PF پارٽي سفيد اقليتي راڄ جي خاتمي کانپوءِ عام چونڊون کٽيون ۽ ان وقت کان وٺي ملڪ جي غالب پارٽي رهي آهي. هو سال1987ع کان، ملڪ جي شروعاتي پارلياماني نظام کي صدارتي نظام ۾ تبديل ڪرڻ کان پوءِ، سال 2017ع ۾ استعيفيٰ ڏيڻ تائين، زمبابوي جو صدر هو. موگابي جي آمرانه حڪومت جي تحت، رياستي سيڪيورٽي سامان ملڪ تي غلبہ حاصل ڪيو ۽ انساني حقن جي وڏي ڀڃڪڙي جو ذميوار هو.[17] سال 1997ع کان 2008ع تائين معيشت مسلسل زوال جو تجربو ڪيو (۽ پوئين سالن ۾ افراط زر جو)، جيتوڻيڪ زمبابوي ڊالر کان سواء ٻين ڪرنسي جي استعمال جي اجازت ڏني وئي هئي، ان کان پوء تيز رفتار ترقي ڪئي وئي آهي. سال 2017ع ۾، زمبابوي جي تيزيءَ سان زوال پذير معيشت ۽ سندس حڪومت جي خلاف هڪ سال کان وڌيڪ احتجاجن جي نتيجي ۾، هڪ بغاوت جي نتيجي ۾ موگابي استعيفيٰ ڏئي ڇڏي. ايمرسن منانگاگوا زمبابوي جي صدر طور ڪم ڪري رھیو آهي.

زمبابوي جو جھنڊو

حوالا

[سنواريو]
  1. "Zimbabwe". The Beaver County Times. 13 September 1981. https://news.google.com/newspapers?id=AFwtAAAAIBAJ&pg=3340,2548451&dq=zimbabwe+unity-freedom-work&hl=en. Retrieved 2 November 2011. 
  2. "The World Factbook – Zimbabwe". Central Intelligence Agency. 
  3. "Constitution of Zimbabwe (final draft)" (PDF). Government of Zimbabwe. وقت 2 October 2013 تي اصل (PDF) کان آرڪائيو ٿيل.  Unknown parameter |url-status= ignored (مدد)
  4. حوالي جي چڪ: Invalid <ref> tag; no text was provided for refs named zimstat.co.zw
  5. "Developments in English". International Association of University Professors of English Conference. Cambridge University Press. 31 October 2014. ISBN 9781107038509. https://books.google.com/books?id=VzXJBAAAQBAJ&pg=PA201. 
  6. "Zimbabwe Population Live". حاصل ڪيل 23 October 2023. 
  7. "2022 Population and Housing Census - Preliminary Report - Zimbabwe Data Portal". zimbabwe.opendataforafrica.org. حاصل ڪيل 2023-08-09. 
  8. 8.0 8.1 8.2 8.3 "World Economic Outlook Database, October 2023 Edition. (Zimbabwe)". IMF.org. International Monetary Fund. حاصل ڪيل 15 October 2023. 
  9. "Inter Censal Demography Survey 2017 Report" (PDF). Zimbabwe National Statistics Agency. 
  10. "GINI Index". World Bank. حاصل ڪيل 16 June 2021. 
  11. "Human Development Report 2023/24". United Nations Development Programme. وقت 19 March 2024 تي اصل کان آرڪائيو ٿيل. حاصل ڪيل 22 March 2023.  Unknown parameter |url-status= ignored (مدد)
  12. "Zimbabwe introduces new currency as depreciation and rising inflation stoke economic turmoil". Associated Press News. 
  13. 13.0 13.1 "Zimbabwe adopts new inflation rate based on U.S. dollar, local currency". Reuters. Harare. حاصل ڪيل 25 March 2023. 
  14. "Zimbabwe Time". Greenwich Mean Time. Greenwich 2000. وقت 19 July 2011 تي اصل کان آرڪائيو ٿيل. حاصل ڪيل 17 November 2017.  Unknown parameter |url-status= ignored (مدد)
  15. "UNFPA Zimbabwe | 2022 Population and Housing Census Preliminary Results". 
  16. "Who built Great Zimbabwe? And why? - Breeanna Elliott". TED-Ed. حاصل ڪيل 2022-03-13. 
  17. "Zimbabwe 2015 Human Rights Report". United States Department of State Bureau of Democracy, Human Rights, and Labor. حاصل ڪيل 6 May 2016.