پاپوا نيو گني

پاپوا نيو گني جي آزاد رياست
پاپوا نيو گني جي آزاد رياست; Independen Stet bilong Papua Niugini; Papua Niu Gini;
جھنڊو	قومي نشان
	شُعار: '"Unity in diversity"
	ترانو: O Arise, All You Sons
	مڪانيت پاپوا نيو گني (green)
گادي جو هنڌ	پورٽ موريسبي; 9°30′S 147°07′E / 9.500°S 147.117°E
سڀ کان وڏو شهر	پورٽ موريسبي
سرڪاري ٻوليون	انگريزي; ھتي مورو; پي اين جي نشان واري ٻولي; ٽوڪ پسين;
مقامي آبادي	پاپوا نيو گنيئن
حڪومت	وحداني پارلياماني; آئيني بادشاهت
• شاھي حاڪم	ايلزبيٿ II
• گورنر جنرل	باب ڊئڊئي
• وزيراعظم	پيٽر او نيل
مقننه	نيشنل پارليامينٽ
آزادي آسٽريليا کان حاصل ڪيائين
• پاپوا نيو گني ايڪٽ، 1949	1 جولاءِ 1949
• آزادي جو اعلان ۽ مڃتا	16 سيپٽيمبر 1975
پکيڙ
• جملي	462٬840 km2 (178٬700 sq mi) (54th)
• پاڻي (%)	2
آبادي
• 2016 آدمشماري جي ابتدائي نتيجي مطابق اندازو	8,084,999 (101st)
• 2000 مردم شماري	5,190,783
• گھاٽائي	15 /km2 (38.8 /sq mi) (201st)
جِي ڊي پي (مساوي قوت خريد )	2018 لڳ ڀڳ
• ڪل	$32 ارب ڊالر (139th)
• في سيڪڙو	$3,789
جِي. ڊي. پي (رڳو نالي ۾ )	2018 لڳ ڀڳ
• ڪل	$26 ارب ڊالر (115th)

پاپوا نيو گني(انگريزي: Papua New Guinea) يا (PNG) ^[9]جنھن جو سرڪاري نالو پاپوا نيو گني جي آزاد رياست آھي.ھي ملڪ اوشيانا کنڊ ۾ واقع آهي. ھي ملڪ نيو گني ٻيٽ جي اوڀر واري اڌ ڀاڱي ۽ پيسفڪ وڏي سمنڊ جي ڏکڻ اولھ طرف ميلنيشيا خطي ۾ دوريءَ تي واقع ٻيٽن تي مشتمل ملڪ آھي. ملڪ جو گاديءَ جو هنڌ پورٽ موريسبي سندس ڏکڻ اوڀر واري ڪناري تي واقع آهي. اولھ نيو گني انڊونيشيا جو صوبو آهي.

تاريخ

نيوگني ٻيٽ دنيا جو ٻيو نمبر وڏو ٻيٽ آھي جيڪو ٻن ملڪن ۾ ورھايل آھي . ان جو اوڀر وارو حصو پاپوا نيوگني بہ ٻن ملڪن ۾ ورھايل ھيو. ان جو اتريون پاسو جرمني ۽ ڏکڻ وارو پاسو برطانيا جي قبضي ۾ ھيو جيڪو. 1902 ۾ ڏکڻ وارو پاسو آسٽريليا جي قبضي هيٺ آيو جنھن پھرين جنگ عظيم ۾ اتر واري پاسي تي بہ قبضو ڪيو.

1884 کان وٺي ٽن طاقتن جي قبضي ۾ رھڻ بعد 1975 م ھن ملڪ آسٽريليا جي سٺ سالا قبضي مان آزادي حاصل ڪري خودمختيار رياست جو درجو حاصل ڪيو. ھن ملڪ آزادي وٺندي ڪامن ويلٿ ريلم ۾ شامل رھيو ۽ ڪامن ويلٿ نيشنز جو پڻ ميمبر ٿيو.

جاگرافي

ھن ملڪ جي جاگرافيائي بيهڪ 6 00 S, 147 00 E آھي ۽ اوشيانا کنڊ ۾ واقع آهي. پکيڙ 462,840 چورس ڪلوميٽر اٿس جنھن مان 452,860 چورس ڪلوميٽر خشڪي ۽ 9,980 چورس ڪلوميٽر پاڻي اٿس. پکيڙ ۾ دنيا جو 56ھون وڏو ملڪ آهي.

زميني سرحد 824 ڪلوميٽر اٿس جيڪا انڊونيشيا سان مليس ٿي. بحري سرحد 5152 ڪلوميٽر اٿس ۽ سمنڊ اندر علائقي جي دعویٰ 12 ناٽيڪل ميل اٿس ۽ مخصوص مڇي مارڻ جو علائقو 200 ناٽيڪل ميل اٿس.ملڪ جي ساحلي پٽي تقريبن جابلو آھي.ملڪ جي سراسري بلندي 667 ميٽر آھي ۽ سڀ کان اوچو مقام مائونٽ ولھيم آھي جنھن جي اوچائي 4509 ميٽر آھي. ملڪ جي معدني ۽ قدرتي وسيلن ۾ سون، ٽامو، چاندي^[10]،

inea}}

آبھوا

ھتان جي موسم ٽراپيڪل آھي . اتر اولھ واري حصي ۾ سانوڻ جا مينھن(انگريزي: Monsoon) ڊسمبر کان مارچ تائين ۽ ڏکڻ اوڀر واري حصي ۾ مئي کان آڪٽوبر تائين پوندا آهن. قدرتي گئس ، عمارتي ڪاٺ تيل ۽ مڇي شامل آهن^[10].

زراعت

زرعي زمين ڪل پکيڙ جو 2.6 سيڪڙو آھي جنھن مان 0.7 سيڪڙو تي پوکي لائق آھي ۽ وري ان جي 1.5 سيڪڙو تي مستقل پوکي ٿيندي آھي. زرعي زمين جو 0.4 سيڪڙو تي مستقل چراگاھون ۽ 63.1 سيڪڙو تي ٻيلا آهن.2018 تائين اڃان اتي آبپاشي واري زمين ڪانہ آھي^[10].

پاپوا نيو گنيئن ماڻھو

جولاءِ 2017 ۾ ھن ملڪ جي آبادي 6,909,701 ھئي ۽ دنيا ۾ آبادي جي لحاظ کان 105 نمبر تي ھيو. ھتي جي ماڻھن ۾ ميلانيشين ، پاپوئن، ، نيگريٽو، مائڪرونيشين ۽ پولينيشيائي شامل آهن. ھتي جي ماڻھن جي ٻولين مان ٽاڪ پسين ، انگريزي ۽ ھيري موٽو ٻولي سرڪاري ٻوليون آهن.

ان کان سواءِ ھتي 839 مقامي ٻوليون ڳالهايون وڃن ٿيون جيڪي دنيا جي ٻولين جو 12 سيڪڙو آھن. ان ڪري ھن ملڪ کي ماڻھن جي ثقافتي گوناگونيت آھي. ڪافي ٻولين جا ڳالهائيندڙ ماڻهو ھڪ ھزار کان گھٽ آھن. ھتان جي ماڻھن جو 27 سيڪڙو رومن ڪيٿولڪ مذهب سان تعلق رکندڙ آهي ۽ 69.4 سيڪڙو پروٽيسٽنٽ آھن^[10].

a}}

نالو

ملڪ جو نالو پاپوا نيو گني جي آزاد رياست آهي. عام طور تي پاپوا نيو گني چوندا اٿس ۽ مختصرن PNG سڏيندا اٿس. لفظ پاپوا ملائي ٻولي جي لفظ پاپواھ(انگريزي: papuah) مان نڪتل آهي جنھن جو مطلب ميلنيشيائي ماڻھن جا گھنڊيدار وار آھن. اسپين جو کوجنا ڪندڙ سيلاني اورٽز ڊي ريٽيز 1545 ۾ ھن ٻيٽ کي نيو گني جو نالو ڏنو ڇوتہ ھتان جا ماڻھو ڏسڻ ۾ آفريڪا جي ساحلي علائقي گني جي ماڻھن سان مشابهت رکندڙ ھيا.اھڙي طرح ھن ملڪ جي نالي جي معني آھي گھنڊيدار وارن واري ماڻھن جو نئون گني^[10].

سياسي نظام

پاپوا نيو گني جو سياسي نظام آئيني بادشاهت ھيٺ پارلياماني جمهوريت آھي ۽ حڪومت جي گادي پورٽ موريسبي ۾ آھي.

ملڪ جي انتظامي تقسيم 20 صوبن ، ھڪ خودمختيار خطي ۽ ھڪ ضلعي ۾ ٿيل آهي.

صوبا: سينٽرل، چمبو، ايسٽرن ھائلينڊز، ايسٽ نيو برٽين، ايسٽ سيپڪ، اينگا، گلف، ھيلا، جواڪا، ميڊانگ، مانوس، مائلن بي، موروبي، نيو آئرلينڊ، نادرن، سدرن ھائلينڊز، ويسٽ نيو برٽين، ويسٽ سيپڪ، پورٽ موريسبي ۽ بئوگئن ول
خودمختيار خطو:بئوگئن ول
ضلعو: قومي گاديءَ جو هنڌ
ملڪ جو موجوده آئين 15 آگسٽ 1975 ۾ لاڳو ٿيو. ملڪ جي رياستي سربراھ ملڪہ ايلزبيٿ II آھي جنھن جو نمائندو گورنر جنرل ھوندو آھي.

ملڪ جي نيشنل پارليامينٽ ھڪ ايواني آھي جنھن جون 111 سيٽون آھن جن تي پنجن سالن لاءِ سڌي چونڊ ٿيندي آهي^[10].

حوالا

↑ Somare, Michael. "Stable Government, Investment Initiatives, and Economic Growth". Keynote address to the 8th Papua New Guinea Mining and Petroleum Conference. وقت 2006-06-28 تي اصل کان آرڪائيو ٿيل. حاصل ڪيل 9 August 2007.
↑ "Never more to rise". The National. وقت 13 July 2007 تي اصل کان آرڪائيو ٿيل. حاصل ڪيل 19 January 2005.
↑ حوالي جي چڪ: Invalid <ref> tag; no text was provided for refs named cia
↑ "Sign language becomes an official language in PNG". Radio New Zealand. 21 May 2015. http://www.radionz.co.nz/international/pacific-news/274199/sign-language-becomes-an-official-language-in-png.
↑ "Papua New Guinea Population (2016)". worldbank.org. حاصل ڪيل 19 October 2017.
↑ ^6.0 ^6.1 ^6.2 "Papua New Guinea". International Monetary Fund. حاصل ڪيل 25 July 2017.
↑ "GINI index". World Bank. حاصل ڪيل 30 July 2013.
↑ "2018 Human Development Report" (PDF). United Nations Development Programme. حاصل ڪيل 14 September 2018.
↑ Jones, Daniel, Peter Roach; James Hartmann; Jane Setter, وڪي نويس., English Pronouncing Dictionary, Cambridge University Press, ISBN 978-3-12-539683-8
↑ ^10.0 ^10.1 ^10.2 ^10.3 ^10.4 ^10.5 [1] آرڪائيو ڪيا ويا 2016-05-16 حوالو موجود آهي وي بيڪ مشين.سي آء اي فيڪٽس بڪ

[1] Somare, Michael. "Stable Government, Investment Initiatives, and Economic Growth". Keynote address to the 8th Papua New Guinea Mining and Petroleum Conference. وقت 2006-06-28 تي اصل کان آرڪائيو ٿيل. حاصل ڪيل 9 August 2007.

[2] "Never more to rise". The National. وقت 13 July 2007 تي اصل کان آرڪائيو ٿيل. حاصل ڪيل 19 January 2005.

[cia-3] حوالي جي چڪ: Invalid <ref> tag; no text was provided for refs named cia

[sign-4] "Sign language becomes an official language in PNG". Radio New Zealand. 21 May 2015. http://www.radionz.co.nz/international/pacific-news/274199/sign-language-becomes-an-official-language-in-png.

[5] "Papua New Guinea Population (2016)". worldbank.org. حاصل ڪيل 19 October 2017.

[imf2-6] 6.0 ^6.1 ^6.2 "Papua New Guinea". International Monetary Fund. حاصل ڪيل 25 July 2017.

[gini-7] "GINI index". World Bank. حاصل ڪيل 30 July 2013.

[HDI-8] "2018 Human Development Report" (PDF). United Nations Development Programme. حاصل ڪيل 14 September 2018.

[9] Jones, Daniel, Peter Roach; James Hartmann; Jane Setter, وڪي نويس., English Pronouncing Dictionary, Cambridge University Press, ISBN 978-3-12-539683-8

[سي_آء_اي-10] 10.0 ^10.1 ^10.2 ^10.3 ^10.4 ^10.5 [1] آرڪائيو ڪيا ويا 2016-05-16 حوالو موجود آهي وي بيڪ مشين.سي آء اي فيڪٽس بڪ

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[9]

[10]