لعل چند امر ڏنومل

سانچو:خانہ معلومات مصنف/عربی لالچند امرڏنومل جاگتياڻي ( ، (پيدائش: 25 جنوري 1885 - وفات: 18 اپريل 1954ع) هندستان جو مشهور سنڌي ليکڪ، ناول نگار، تاريخدان، ڊراما نگار ۽ مضمون نگار هو. هن 62 کان وڌيڪ ڪتاب لکيا.

زندگي بابت

لال چند امر ڏنومل 25 جنوري 1885ع تي حيدرآباد، سنڌ ، بمبئي پريزيڊنسي ، برٽش انڊيا ۾ پيدا ٿيو. سندس والد ديوان امر ڏنومل حيدرآباد ۾ مختيارڪار هو. هن وڌيڪ تعليم هيرانند اڪيڊمي (هاڻي گورنمينٽ نول راءِ هيرانند هاءِ اسڪول نمبر 1) ۾ حاصل ڪئي ۽ پرائمري تعليم گهر ۾ حاصل ڪئي. 1903ع ۾ کيس سنڌ مدرسته الاسلام جو استاد مقرر ڪيو ويو. هو هڪ صوفي ماڻهو هو، جنهن کي مذهبي جنونيت کان ڇُهيو به نه هو. هن جي پنهنجي وطن سنڌ سان محبت جو اندازو ان ڳالهه مان لڳائي سگهجي ٿو ته مرڻ کان اڳ هن وصيت ڪئي هئي ته سندس خاڪ سنڌو درياهه ۾ لوڙهيو وڃي. پر جڏهن 1954ع ۾ بمبئيءَ ۾ وفات ڪيائين ته سندس مڙهه کي آخري رسمن لاءِ هندستان مان پاڪستان آندو ويو ۽ سنڌو درياهه ۾ لوڙهيو ويو. هو سڀني مذهبن کي انسانيت جو ورثو ۽ سماج سڌاري جو وسيلو سمجهندو هو ۽ ڪنهن به قسم جي مذهبي ورهاست جي اجازت نه ڏيندو هو، اهو ئي سبب آهي ته هن حضرت محمد ﷺ جي سيرت ۽ سوانح تي هڪ ڪتاب لکيو. لعل چند امر ڊنمل افساني جي هر صنف ۾ ڪيترائي اهم ڪتاب لکيا آهن. سندس اصل ناولن ۾ چوٿ جو چند (چوٿون چنڊ)، سچ تي صدڪي (سچ لاءِ قرباني)، ڪشني ڪي ڪشت وغيره شامل آهن. جڏهن ته ٻين ٻولين مان سنڌيءَ ۾ ترجمو ٿيل ڪتابن ۾ پٽ ورني دلي (دل جهڙو سون)، عمر موري (ڊراما)، نقش ڌرم (ڊراما) اهم آهن. هن شاهه عبداللطيف ڀٽائيءَ جي شخصيت ۽ شاعريءَ تي هڪ ڪتاب شاهانه شاهه ۽ سچل سرمست تي هڪ ڪتاب ” سچل سونارو ۽ برنگي باغ“ پڻ لکيو آهي، جيڪي گل سنڌي مضمون نگاري جا نادر مثال آهن . مضمون نگاريءَ ۾ سندس ڪتاب گلن ماٿ (گلن جا هٿ)، سادا گلاب به قابل ذڪر آهن. ان کان سواءِ سندس ٻين ڪتابن ۾ هندستان جي تاريخ، حيدرآباد سنڌ، ميران، شاهه جا سر، سمامي جا سلوڪ، رام بادشاه، جيل جي ڊائري، سنڌي بولي جو نچوڙ وغيره شامل آهن.

وفات

لال چند امر ڏنومل 18 اپريل 1954ع تي بمبئي ، انڊيا ۾ وفات ڪئي. سندس وصيت موجب، سندس خاڪ هندستان مان آندو ويو ۽ حيدرآباد، سنڌ جي ويجهو سنڌو درياهه ۾ ترايو ويو.