اٽو

کليل ڄاڻ چيڪلي، وڪيپيڊيا مان

پِيٺل -اناج- کي ’-اٽو-‘ چئبو آهي. -اناج- جي سمورين جنسن جو -اٽو- ٺهندو آهي. عام طرح -ان- جي ماني پچي ٿي ۽ اهو خوراڪ طور استعمال ٿئي ٿو. سڀڪنهن اَٽي ۾ پنهنجي پنهنجي خاصيت هوندي آهي. سنڌ جي لاڙ واري خطي ۾ ڳاڙهن چانورن جي -اٽي- جي ماني شوق سان کاڌي ويندي آهي، جيڪا نهايت لذيذ ٿيندي آهي. پيٺل ڪڻڪ جي -اٽي- مان ڇاڻ ڪڍي، باقي بچيل -اٽي- کي ’ميدو‘ چئبو آهي. عام ماني گهڻو ڪري ڪڻڪ جي -اٽي- يا ميدي مان ٺهندي آهي. ڪڻڪ جو -اٽو- گهڻو ڪري -آمريڪا-، ڪئناڊا، اولهه يورپ، -پاڪستان- ۽ هندستان ۾ ٿيندو آهي. جوئر ۽ ٻاجهريءَ جو -اٽو- به -پاڪستان- ۽ هندستان جا ماڻهو ڪم آڻيندا آهن. ڪن علائقن ۾ چانورن، مڪائيءَ، چڻن، مٽرن ۽ مڱن جو -اٽو- به تيار ڪندا آهن، جيڪو ٻين کاڌن ۾ ڪم ايندو آهي. ڪڻڪ جو -اٽو- بدن کي قوت ڏيندڙ ۽ رت پيدا ڪندڙ آهي. -ان- -اٽي- مان نشاستو به ٺهندو آهي. گهريلو ٽوٽڪو آهي ته اَٽي کي پاڻيءَ ۾ رڌي، لُپري ٺاهي، ڪنهن سخت ڳوڙهي ۽ سور واريءَ جاءِ تي ٻڌجي ته -ان- کي نرم ڪري، ڦاڙي، ڇُٽائي ٿو. اُن جو بُوسو (ڪَتر ۽ تُههَ) ڪوسو ڪري سوڄ واريءَ جاءِ تي -ٽاڪور- ڪجي ته مفيد آهي.[1][2]

حوالا[سنواريو]