ٻاجهر

ٻاجهر (اردو: باجره؛ (انگريزي ٻولي: Millet) يا ٻاجهري اناج يا پوک جو هڪ قسم، جنهن جو فصل اونهاري جي مند ۾ لهندو آهي. ٻاجهر ڪتيءَ جو مکيه فصل آهي. ٻاجهر جو ٻوٽو ڇهن فوٽن کان وٺي ڏهن فوٽن تائين اوچو ٿيندو آهي ۽ هر ٻوٽي مان ڪيترائي سنگ ڦٽن ٿا. ٻاجهر جا سنگ مضبوط ۽ سڌا ٿيندا آهن. سنڌ ۾ هر هنڌ هيءُ فصل ٿئي ٿو. ٻاجهري جي فصل لاءِ گرم ۽ گهميل هوا گهرجي. جيئن ته هيءَ پوک ٿوري پاڻيءَ تي ٿيندي آهي. سنڌ ۾ هيءُ فصل ڪوهستان ۽ ٿر جي علائقن ۾ عام طرح باراني ۾ ٿيندو آهي. ٻاجهر جو اناج ۽ گاهه جانورن جي چاري طور به استعمال ٿيندو آهي. گهوڙا خاص ڪري ٻاجهر جو داڻو کائيندا آهن. ٻاجهري داڻي ۽ رنگ جي لحاظ کان ٻن قسمن جي ٿئي ٿي: هڪڙي ننڍن داڻن واري، جنهن کي ”ٻاجهري“ چون ۽ ٻي وڏن داڻن واري، جنهن کي ”ٻاجهر“ چون. پيداوار جي لحاظ سان وڏي داڻي واري ”ٻاجهر“ فائديمند آهي.

استعمال

ٻاجهري جي ماني دير هضم ٿيندي آهي. حڪيمن جو چوڻ آهي ته ٻاجهر جي خاصيت سبب ڪيترين ئي بيمارين جي علاج لاءِ ڪم آڻيندا آهن. ڳوٺاڻن ماڻهن وٽ به ان جا ڪيترائي ڪارج آهن. ٻاجهر جي اٽي مان لپري رڌي ڳوڙهن تي ٻڌبي ته ڳوڙهن کي نرم ڪري، ڦاڙي وجهندي آهي. ٻاجهري ۽ لوڻ گڏي ڪوسا ڪري پاسي جي سور تي ٽاڪور ڪرڻ سان آرام ايندو آهي. هن فصل جي ڪڙٻ، مال چاري لاءِ هاري ماڻهو دَنِ ڪري رکندا آهن ۽ ڪتر ڪري مال کي کارائيندا آهن. اونهاري

جي موسم ۾ ٻهراڙيءَ جا ماڻهو صبح جو ٻاجهر جي رٻ پي، ڏاند ڪاهي هرن تي هليا ويندا آهن. ٻاجهري جي اَٽي جي ماني کير سان تمام شوق سان کائبي آهي. تازي ويايل عورت کي به ٻاجهري جي رٻ پياربي آهي. ٻاجهر جي ماني ۽ ڳائي مکڻ جي ڪُٽي مزيدار ٿيندي آهي.

تصويرون

• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 

پیداوار

Top 10 millet producers — 2013
Country	Production (Tonnes)	Footnote
ڀارت	10,910,000
نائجيريا	5,000,000	F
نائجير	2,955,000	*
چين	1,620,000	F
مالي	1,152,331
برڪينا فاسو	1,109,000	*
سڊان	1,090,000
ايٿوپيا	807,056
چاڊ	582,000	*
سينيگال	572,155
دنيا	29,870,058	A
No symbol = official figure, * = Unofficial figure, F = FAO estimate, A = May include official, semiofficial or estimated data Source: Food And Agricultural Organization of United Nations: Economic And Social Department: The Statistical Division آرڪائيو ڪيا ويا 2012-06-19 حوالو موجود آهي وي بيڪ مشين.