ڀارت ۾ ڏاج جو نظام

ڀارت ۾ ڏاج جو نظام (انگريزي: Dowry system in India) ^[1] ان مان مراد آھي اھو پائيدار سامان، نقد رقم ۽ حقيقي يا ڪارآمد ملڪيت جيڪا ڪنوار جو خاندان گهوٽ، سندس والدين ۽ سندس مائٽن کي شادي جي شرط طور ڏئي ٿو.^[2] ^[3] ڏاج کي هندي ۾ دھيج ۽ اردوءَ ۾ جھيز چئبو آهي.^[4]

ڏاج جو نظام ڪنوار جي خاندان تي وڏو مالي بار وجهي سگهي ٿو. ڪجهہ حالتن ۾، ڏاج جو نظام عورتن جي خلاف ڏوهن جو سبب بڻجي ٿو، جن ۾ جذباتي استحصالي ۽ زخمي ڪرڻ کان وٺي موت تائين ڳالھ پڄي سگهي ٿي. ڏاج جي ادائيگي کي خاص ھندستاني قانونن جي تحت گهڻو وقت کان منع ڪيو ويو آھي، جنھن ۾ هندستان جي پارليامينٽ طرفان پاس ڪيل ڊور پروبيشن ايڪٽ 1961ع بہ آھي، ۽ ان کان پوءِ انڊين پينل ڪوڊ جا سيڪشن 304B ۽ 498A بہ شامل آهن.^[5] ڏاج جي روڪٿام واري ايڪٽ، 1961ع ۾ ڏاج جي وضاحت ڪئي وئي آهي: ”ڏاج جو مطلب آهي ڪا بہ ملڪيت يا قيمتي سڪيورٽي ڏني وڃي يا ڏيڻ جي رضامندي ڪئي وڃي، سڌي يا اڻ سڌي طرح – (الف) هڪ پارٽي طرفان ٻي پارٽي سان شادي ڪرڻ لاءِ؛ I؛ يا (ب) والدين طرفان يا تہ شادي جي هڪ پارٽي يا ڪنھن ٻئي شخص طرفان يا تہ شادي جي هڪ پارٽي يا ڪنھن ٻئي شخص طرفان؛ نڪاح جي وقت يا ان کان اڳ يا بعد ۾ ذڪر ڪيل پارٽين جي شادي تي غور ڪيو وڃي ٿو، پر ان ۾ ڏاج يا مھر شامل نہ آهي انھن تي لاڳو نٿو ٿي جيڪي جن تي مسلم پرسنل لا لاڳو ٿئي ٿو.^[6]

عدالت جو فيصلو ^[7] ڏاج جي قانوني وصف کي واضح ڪري ٿو.

"ڏاج" ان معنيٰ ۾ جنھن تي ڏاج جي روڪٿام ايڪٽ جي ذريعي غور ڪيو ويو آھي قيمتي حفاظت جي جائداد جي گهر آھي جنھن جو شادي سان ڪو لاڳاپو نہ آھي، مطلب اھو ڪنوار جي والدين يا رشتيدارن جي طرفان گهوٽ يا ان جي رشتيدارن کي ڏنو وڃڻ جي نيت سان ھجي.

پڻ ڏسو

ڏاج

حوالا

↑ "- Moneycontrol.com". وقت 11 جنوری 2012 تي اصل کان آرڪائيو ٿيل. Check date values in: |archive-date= (مدد)
↑ Rani Jethmalani & P.K. Dey (1995). Dowry Deaths and Access to Justice in Kali's Yug: Empowerment, Law and Dowry Deaths. pp. 36, 38.
↑ Paras Diwan and Peeyushi Diwan (1997). Law Relating to Dowry, Dowry Deaths, Bride Burning, Rape, and Related Offences. Delhi: Universal Law Pub. Co.. pp. 10. https://archive.org/details/nlsiu.46.016.diw.14316.
↑ Waheed, Abdul (فروری 2009). "Dowry among Indian muslims: ideals and practices". Indian Journal of Gender Studies 16 (1): 47–75. doi:10.1177/097152150801600103.
↑ "Arrest of police officer in unlawful detention under s 498A". Into Legal World. Archived from the original on 2017-12-08. https://web.archive.org/web/20171208004142/http://intolegalworld.com/2017/01/18/arrest-of-police-officer-in-unlawful-detention-under-s-498a/. Retrieved 2024-03-23.
↑ Rao, C.N. Shankar (2019). Indian Social Problems. S. Chand. p. 238. ISBN 978-93-848-5795-0.
↑ "The Dowry Prohibition Act, 1961". وقت 15 مئی 2015 تي اصل کان آرڪائيو ٿيل. Check date values in: |archive-date= (مدد)

جديد دور ۾ ڏاج

ڀارت ۾ جديد دور ۾ ڏاج هڪ عام رواج رهيو هو ۽ ان حوالي سان ان ۾ روڪ رقم يا تحفن جي ادائگي شامل ٿي سگهن ٿا جيڪي ڪنوار جي خاندان طرفان شاديءَ تي گهوٽ جي ڪٽنب کي ڏنا وڃن ٿا. جاگرافيائي ۽ طبقن جي بنياد تي ڏاج جي ڏيڻ جي رواج ۾ فرق موجود آهن. اتر ۾ رياستون سڀني طبقن جي وچ ۾ ڏاج واري نظام ۾ حصو وٺڻ جا وڌيڪ امڪان آهن، ۽ ڏاج جو مادي ۽ ھلندڙ/چوري سگهجندڙ سامان جي صورت ۾ ھجڻ جا وڌيڪ امڪان آھن.^[1] ڏکڻ ۾، ڪنوار جي قيمت جو نظام وڌيڪ رائج آھي، ۽ گهڻو ڪري زمين، يا ٻي وراثت جي سامان جي صورت ۾ ھوندو آهي. اھو نظام شاديءَ جي سماجي ڍانچي سان جڙيل آھي، جيڪو شادي کي خانداني رشتن جي اندر يا ويجهو رکي ٿو.^[1]

ڀارت ۾ ڏاج معاشي طبقن جي لحاظ کان پڻ فرق رکي ٿو. مٿئين طبقي جا خاندان ھيٺين طبقي جي ڀيٽ ۾ ڏاج جي نظام ۾ وڌيڪ دلچسپي رکن ٿا. اھو ان ڪري بہ ٿي سگهي ٿو ڇو تہ مٿين طبقن جون عورتون معاشي ڪمائي جي ذريعن مان نڪتل آھن.

^[2] ^[1]

جديد دور ۾، ڏاج جو تصور ترقي ڪري چڪو آهي ۽ ڀارتي خاندان هاڻي ڪنوار جي قيمت تي عمل نٿا ڪن.^[3] اھوئي سبب آھي جو وقت گذرڻ سان گڏ ڪنوار جي قيمت بہ آهستي آهستي ختم ٿي وئي ۽ ڏاج منتقلي جو رواج بڻجي ويو.^[4] جديد دور ۾ ڏاج جو رواج اھو آهي تہ ڪنوار جا گهرڀاتي شاديءَ جي سلسلي ۾ گهوٽ جي خاندان کي سامان موڪلي ڏين.

جيئن تہ ڀارت ۾ شاديون هر خاندان ۾ وڏي جشن جو وقت ھونديون آھن، اهي عام طور تمام وڏي رونشي واريون ھونديون آھن.

يون هونديون آهن.

ساڳي طرح، هندستاني شادين ۾ عام طور تي ڪافي خرچ شامل آهن ۽ خاندان جي ٻنهي پاسن جي مائٽن کان شادي جا تحفا بہ ڏنا ويندا آھن. اھو عام خرچ آهي جيڪو رضامندي سان ڪيو ويندو آهي ۽ دولت، حيثيت وغيره جي لحاظ کان هڪ خاندان کان ٻئي تائين مختلف هوندو آهي.^[5]

ڪيترائي ڀيرا، ان گڏيل ’ڏيڻ ۽ وٺڻ‘ جي حصي طور، گهوٽ جي خاندان پاران ڏاج جي مخصوص مطالبن سان گڏ هر تحفي جي مقدار مقرر ڪرڻ جي ڪوشش ڪئي ويندي آهي. اھڙين حالتن ۾ ڪنوار جي گهروارن تي جبر ڪرڻ جو عنصر موجود آهي ۽ اھو ئي سبب آھي جو اڄ جي دور ۾ ڏاج کي لعنت طور سڃاتو وڃي ٿو.^[6] ڏاج مان مراداھي رضاڪاراڻہ تحفا نہ آھن جيڪي ڪنوار ۽ گهوٽ کي ڏنا ويندا آھن؛ بلڪہ اھي ڪنوار يا ان جي والدين ڪڍيا ويندا آھن.^[7]

↑ ^1.0 ^1.1 ^1.2 Dalmia, Sonia; Pareena G. Lawrence (2005). "The Institution of Dowry in India: Why It Continues to Prevail". The Journal of Developing Areas 38 (2): 71–93. doi:10.1353/jda.2005.0018.
↑ Anderson, Siwan (2007). "The Economics of Dowry and Brideprice". The Journal of Economic Perspectives 21 (4): 151–174. doi:10.1257/jep.21.4.151.
↑ Ravikant, Namratha S. (2000). "Dowry Deaths: Proposing a Standard For Implementation of Domestic Legislation in Accordance With Human Rights Obligations". Mich. J. Gender & L. 6: 449, 454.
↑ S. Krishnamurthy (1981). The Dowry Problem: A Legal and Social Perspective, Ch. The Roots of Dowry. Bangalore: IBH Prakashana. pp. 22.
↑ Paras Diwan and Peeyushi Diwan (1997). Law Relating to Dowry, Dowry Deaths, Bride Burning, Rape, and Related Offences. Delhi: Universal Law Pub. Co.. pp. 10.
↑ Rani Jethmalani & P.K. Dey (1995). Dowry Deaths and Access to Justice in Kali's Yug: Empowerment, Law and Dowry Deaths. pp. 36, 38.
↑ Paras Diwan and Peeyushi Diwan (1997). Law Relating to Dowry, Dowry Deaths, Bride Burning, Rape, and Related Offences. Delhi: Universal Law Pub. Co.. pp. 11.

[1] "- Moneycontrol.com". وقت 11 جنوری 2012 تي اصل کان آرڪائيو ٿيل. Check date values in: |archive-date= (مدد)

[:2-2] Rani Jethmalani & P.K. Dey (1995). Dowry Deaths and Access to Justice in Kali's Yug: Empowerment, Law and Dowry Deaths. pp. 36, 38.

[:3-3] Paras Diwan and Peeyushi Diwan (1997). Law Relating to Dowry, Dowry Deaths, Bride Burning, Rape, and Related Offences. Delhi: Universal Law Pub. Co.. pp. 10. https://archive.org/details/nlsiu.46.016.diw.14316.

[Waheed-4] Waheed, Abdul (فروری 2009). "Dowry among Indian muslims: ideals and practices". Indian Journal of Gender Studies 16 (1): 47–75. doi:10.1177/097152150801600103.

[Into_Legal_World-5] "Arrest of police officer in unlawful detention under s 498A". Into Legal World. Archived from the original on 2017-12-08. https://web.archive.org/web/20171208004142/http://intolegalworld.com/2017/01/18/arrest-of-police-officer-in-unlawful-detention-under-s-498a/. Retrieved 2024-03-23.

[6] Rao, C.N. Shankar (2019). Indian Social Problems. S. Chand. p. 238. ISBN 978-93-848-5795-0.

[7] "The Dowry Prohibition Act, 1961". وقت 15 مئی 2015 تي اصل کان آرڪائيو ٿيل. Check date values in: |archive-date= (مدد)

[Dalmia_2005-8] 1.0 ^1.1 ^1.2 Dalmia, Sonia; Pareena G. Lawrence (2005). "The Institution of Dowry in India: Why It Continues to Prevail". The Journal of Developing Areas 38 (2): 71–93. doi:10.1353/jda.2005.0018.

[Anderson_2007-9] Anderson, Siwan (2007). "The Economics of Dowry and Brideprice". The Journal of Economic Perspectives 21 (4): 151–174. doi:10.1257/jep.21.4.151.

[10] Ravikant, Namratha S. (2000). "Dowry Deaths: Proposing a Standard For Implementation of Domestic Legislation in Accordance With Human Rights Obligations". Mich. J. Gender & L. 6: 449, 454.

[11] S. Krishnamurthy (1981). The Dowry Problem: A Legal and Social Perspective, Ch. The Roots of Dowry. Bangalore: IBH Prakashana. pp. 22.

[:3-12] Paras Diwan and Peeyushi Diwan (1997). Law Relating to Dowry, Dowry Deaths, Bride Burning, Rape, and Related Offences. Delhi: Universal Law Pub. Co.. pp. 10.

[:2-13] Rani Jethmalani & P.K. Dey (1995). Dowry Deaths and Access to Justice in Kali's Yug: Empowerment, Law and Dowry Deaths. pp. 36, 38.

[14] Paras Diwan and Peeyushi Diwan (1997). Law Relating to Dowry, Dowry Deaths, Bride Burning, Rape, and Related Offences. Delhi: Universal Law Pub. Co.. pp. 11.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]