حماس

حزب المقاومت الاسلاميه (حماس)
حزب المقاومت الاسلاميه (حماس); حَرَكَةُ حَمَاسَ
فلسطيني نيشنل اٿارٽي جو وزيراعظم	اسماعيل هنيه
پرڏيهي وزير	محمود الزهر
باني	* شيخ احمد ياسين عبدالعزيز الرنتيسي; محمود الزهر;
بنياد	1987
صدر مقام	غزه شهر، غزه جي پٽي، فلسطين
شاگردن واري شاخ	اسلامي بلاڪ
نظريو	* قدامت پسندي اسلامي بنياد پرستي; فلسطيني قوميت; مخالف صهيونزم;
مذهبي وابستگي	اسلام
بين الاقوامي وابستگي	مزاحمت جو محور
پارٽي جو جھنڊو

اسلامي مزاحمتي تحريڪ، مختصراً حماس (عربي جو مخفف: حركة المقاومة الإسلامية)، فلسطين جي هڪ قومپرست سني اسلامي سياسي تنظيم آهي، جنهن جو هڪ فوجي ونگ عزالدين القسام برگيڊ آهي. حماس کي آمريڪا، برطانيه، يورپي يونين ۽ اسرائيل سميت ٻين ملڪن پاران دهشتگرد گروپ قرار ڏنو ويو آهي. اهو 2007ع ۾ فتح ڪرڻ کان وٺي اسرائيل جي قبضي واري غزه جي پٽي تي حڪومت ڪري رهيو آهي.

حماس تحريڪ جو بنياد فلسطيني اسلامي اسڪالر، شيخ احمد ياسين 1987ع ۾ اسرائيلي قبضي خلاف پهرين انتفاضه جي شروعات کان پوءِ رکيو. اهو سندس 1973ع ۾ اخوان المسلمين سان لاڳاپيل اسلامي خيراتي تنظيم، مجمة الاسلاميه مان ظاهر ٿي. سال 2006ع جي فلسطيني قانون سازي جي چونڊن ۾، ڪرپشن کان پاڪ حڪومت جي واعدن تي مهم ڪندي ۽ فلسطين کي اسرائيلي قبضي کان آزاد ڪرائڻ لاءِ مزاحمت جي حمايت ڪندي، حماس فلسطيني قانون ساز ڪائونسل ۾ اڪثريت حاصل ڪئي. غزه جي جنگ (2007ع) ۾، حماس غزه جي پٽي جو ڪنٽرول حریف فلسطيني گروپ الفتح کان ورتو ۽ ان کان پوء هن علائقي کي فلسطيني نيشنل اٿارٽي کان الڳ ڪري ڇڏيو. حماس جي قبضي کان پوء، اسرائيل حماس تي پابندين کي تيز ڪري ڇڏيو ۽ غزه جي پٽي تي مڪمل بندش لاڳو ڪئي. مصر سال 2007ع ۾ غزه جي ناڪابندي شروع ڪئي. ان کانپوءِ اسرائيل سان ڪيتريون ئي جنگيون ٿيون، جن ۾ 2008-2009ع، 2012ع، 2014ع ۽ سال 2021ع جي جنگون شامل آهن ۽ سال 2023ع کان جاري جنگ، جيڪا 7 آڪٽوبر تي حماس جي اسرائيل تي حملي سان شروع ٿي.

حماس اسلامي حوالي سان فلسطيني قومپرستي کي فروغ ڏنو آهي. جڏهن ته شروعاتي طور تي اڳوڻي لازمي فلسطين ۾ هڪ رياست جي طلب ڪرڻ دوران هن 2005ع، 2006ع ۽ 2007ع ۾ الفتح سان دستخط ڪيل معاهدن ۾ 1967ع جي سرحدن کي قبول ڪرڻ شروع ڪيو. سال 2017ع ۾، حماس هڪ نئون چارٽر جاري ڪيو جنهن ۾ 1967ع جي سرحدن اندر فلسطيني رياست جي حمايت ڪئي وئي. سال 1967ع جي سرحدن جي بنياد تي حماس جي بار بار جنگبندي جي آڇ (10-100 سالن جي عرصي تائين) ڪيترن ئي ماڻهن کي ٻه رياستي حل سان مطابقت جي طور تي ڏٺو وڃي ٿو، جڏهن ته ٻيا چون ٿا ته حماس اڳوڻي لازمي فلسطين ۾ هڪ رياست قائم ڪرڻ جي ڊگهي مدي واري مقصد کي برقرار رکي ٿي.^[3] جڏهن ته سال 1988ع جي حماس جي چارٽر کي وڏي پيماني تي يهودي دشمن قرار ڏنو ويو، حماس جي سال 2017ع جي چارٽر ۾ يهودي دشمن ٻولي ختم ڪئي وئي ۽ چيو ويو ته حماس جي جدوجهد صهيونين جي خلاف آهي، نه که يهودين جي خلاف.

پرڏيهي پاليسي جي لحاظ کان، حماس تاريخي طور تي مصر، ايران، قطر، سعودي عرب، شام ۽ ترڪي سان لاڳاپن جي ڪوشش ڪئي آهي. ان جا ڪجهه لاڳاپا "عرب بهار" کان متاثر ٿيا. حماس ۽ اسرائيل ڊگهي هٿياربند ويڙهه ۾ مصروف آهن. تڪرار جي اهم حصن ۾ اولهه ڪناري ۽ غزه جي پٽي تي اسرائيلي قبضو، يروشلم جي حيثيت، اسرائيلي غير قانوني آباديون، سرحدون، پاڻي جا حق، اجازت نامي جي حڪومت، فلسطين جي آزادي جي تحريڪ ۽ فلسطيني مهاجرن جي واپسي جا حق، شامل آهن. آسٽريليا، ڪينيڊا، اسرائيل، جاپان، نيوزيلينڊ، برطانيه ۽ آمريڪا سميت ڪيترن ئي ملڪن حماس کي دهشتگرد تنظيم قرار ڏنو آهي. سا 2018ع ۾، گڏيل قومن ۾ حماس جي مذمت ڪرڻ لاء هڪ تحريڪ پيش ڪئي وئي جن کي رد ڪيو ويو.

اصطلاح

تاريخ

اسرائيل ۽ فلسطين بابت پاليسيون

مذهبي پاليسي

چارٽر ۽ پاليسي دستاويز

تنظيم

نشان

تشدد

تنقيد

چونڊين ۾ ڪارڪردگي

حمايت

پرڏيهي لاڳاپا

پڻ ڏسو

	باب فلسطين
	باب سياست

خارجي لنڪس

وڪي قول ۾ حماس جي متعلق قول موجود آھي۔

Hamas official website آرڪائيو ڪيا ويا 2014-07-13 حوالو موجود آهي وي بيڪ مشين. سانچو:Ar icon
Palestinian National Authority Council of Ministers Web site آرڪائيو ڪيا ويا 2008-07-04 حوالو موجود آهي وي بيڪ مشين. سانچو:Ar icon
Britannica آرڪائيو ڪيا ويا 2008-06-19 حوالو موجود آهي وي بيڪ مشين.
Hamas leaders آرڪائيو ڪيا ويا 2009-03-27 حوالو موجود آهي وي بيڪ مشين. CFR
Hamas Charter آرڪائيو ڪيا ويا 2015-11-17 حوالو موجود آهي وي بيڪ مشين.
The Covenant of the Islamic Resistance Movement (Hamas) (includes interpretation) آرڪائيو ڪيا ويا 2017-09-01 حوالو موجود آهي وي بيڪ مشين.
Hamas Shifts From Rockets to Public Relations آرڪائيو ڪيا ويا 2021-03-08 حوالو موجود آهي وي بيڪ مشين. The New York Times, Juli 23, 2009
22 years on the start of Hamas آرڪائيو ڪيا ويا 2010-07-28 حوالو موجود آهي وي بيڪ مشين. Al-Qassam Brigades' Information Office
Fatah and Hamas Human Rights Violations in the Palestinian Occupied Territories in 2007 آرڪائيو ڪيا ويا 2011-07-20 حوالو موجود آهي وي بيڪ مشين. by Elizabeth Freed of Palestinian Human Rights Monitoring Group
Sadiki, Larbi, Tests and contests: Hamas without Syria آرڪائيو ڪيا ويا 2020-04-29 حوالو موجود آهي وي بيڪ مشين.
Sherifa Zuhur, Hamas and Israel: Conflicting Strategies of Group-Based Politics (PDF File) آرڪائيو ڪيا ويا 2021-02-25 حوالو موجود آهي وي بيڪ مشين. Desember 2008

حوالا

↑ ^1.0 ^1.1 "Harakat al-Muqawama al-Islamiyya (Hamas)". Transnational and non state armed groups. Humanitarian Policy and Conflict Research Harvard University. 2008. http://www.armed-groups.org/6/section.aspx/ViewGroup?id=57. Retrieved February 7, 2009.
↑ "Hamas students wing heads students’ council at Al Najah University in West Bank". Middle East Monitor. 29 May 2023. https://www.middleeastmonitor.com/20230529-hamas-students-wing-heads-students-council-at-al-najah-university-in-west-bank/.
↑ حوالي جي چڪ: Invalid <ref> tag; no text was provided for refs named cfr

[Conflict-1] 1.0 ^1.1 "Harakat al-Muqawama al-Islamiyya (Hamas)". Transnational and non state armed groups. Humanitarian Policy and Conflict Research Harvard University. 2008. http://www.armed-groups.org/6/section.aspx/ViewGroup?id=57. Retrieved February 7, 2009.

[2] "Hamas students wing heads students’ council at Al Najah University in West Bank". Middle East Monitor. 29 May 2023. https://www.middleeastmonitor.com/20230529-hamas-students-wing-heads-students-council-at-al-najah-university-in-west-bank/.

[cfr-3] حوالي جي چڪ: Invalid <ref> tag; no text was provided for refs named cfr

[1]

[2]

[3]