مسلمان سائنسدانن جي فهرست
ڏيک
اسلامي سائنسي ڪاميابيون مختلف ميدانن، خاص ڪري طب، ڪيميا، جاگرافي، انجنيئرڱ، اقتصاديات، طبيعيات، رياضيات ۽ فلسفي سان گڏوگڏ، منطق، نفسيات، اناٽومي، زراعت، فلڪيات نباتاتيات ۽ بصريات تي مشتمل آهن. مسلمان سائنسدان جنهن اسلامي سونهري دور (يعني اٺين صدي عيسويءَ کان 14 صدي عيسويءَ تائين) ۾ سائنس ۽ تهذيب ۾ اهم ڪردار ادا ڪيو آهي، ھيٺ ۾ انهن سائنسدانن جا نالا شامل آهن جن علم جي ڪنهن به شعبي ۾ نالو ڪمايو.
- الخوارزمي: الگورتھم ۽ الجبرا
- جابر ابن حيان: ڪيميا ۽ علم ڪيميا
- ابن سينا: طب ۽ فلسفو
- الڪندي: بصريات ۽ طب
- ابن الهيثم: بصريات ۽ طبيعيات
- نصيرالدين طوسي: فلڪيات ۽ رياضي
- عمر خيام: رياضي ۽ الجبرا
- ابن رشد: طب ۽ فلسفو
- ابن نفيس: اناٽومي ۽ طب
- الزهراوي: جراحي ۽ طب
- الجاحظ: علم حيوانات
- البيروني: فلڪيات ۽ رياضي
- الادريسي: جاگرافي ۽ نقشا نگاري
- الرازي: طب ۽ ڪيميا
- الزهراوي: جراحي ۽ دوا
- ابن باجه، طب ۽ فلسفو
- ابن بطوطا، جاگرافي، بشريات
- ابن حوقل، جاگرافي، فلڪيات
فلڪيات دان
[سنواريو]- ابن الهيثم
- نصيرالدين طوسي
- البيروني
- ابو سهل
- عباس ابن فرناس
- ابن حوقل
- البطاني
- الفرغاني
- الخوارزمي
- Ibrahim al-Fazari (d. 777)
- Muhammad al-Fazari (d. 796 or 806)
- Sanad ibn Ali (d. 864)
- Al-Marwazi (d. 869)
- Al-Farghani (d. 870)
- Al-Mahani (d. 880)
- Abu Ma'shar al-Balkhi (d. 886)
- Banū Mūsā (d. 9th century)
- Abu Sa'id Gorgani (d. 9th century)
- Ahmad Nahavandi (d. 9th century)
- Al-Nayrizi (d. 922)
- Al-Battani (d. 929)
- Abū Ja'far al-Khāzin (d. 971)
- Abd Al-Rahman Al Sufi (d. 986)
- Al-Saghani (d. 990)
- Abū al-Wafā' al-Būzjānī (d. 998)
- Abu Al-Fadl Harawi (d. 10th century)
- Abū Sahl al-Qūhī (d. 1000)
- Abu-Mahmud al-Khujandi (d. 1000)
- Al-Majriti (d. 1007)
- Ibn Yunus (d. 1009)
- Kushyar ibn Labban (d. 1029)
- Abu Nasr Mansur (d. 1036)
- Abu l-Hasan 'Ali (d. 1037)
- Ibn Sina (d. 1037)
- Al-Bīrūnī (d. 1048)
- Ali ibn Ridwan (d. 1061)
- Abū Ishāq Ibrāhīm al-Zarqālī (d. 1087)
- عمر خيام (d. 1131)
- ابن باجه (d. 1138)
- ابن طفيل (d. 1185)
- ابن رشد (d. 1198)
- Al-Khazini (d. 12th century)
- Nur ad-Din al-Bitruji (d. 1204)
- Sharaf al-Dīn al-Tūsī (d. 1213)
- Mu'ayyad al-Din al-'Urdi (d. 1266)
- Nasir al-Din Tusi (d. 1274)
- Shams al-Dīn al-Samarqandī (d. 1310)
- Qutb al-Din al-Shirazi (d. 1311)
- Sadr al-Shari'a al-Asghar (d. 1346)
- Ibn al-Shatir (d. 1375)
- Shams al-Dīn Abū Abd Allāh al-Khalīlī (d. 1380)
- Jamshīd al-Kāshī (d. 1429)
- Ulugh Beg (d. 1449)
- Ali Qushji (d. 1474)
طبيب ۽ نفسيات
[سنواريو]وڌيڪ ڏسو: وچين دور ۾ اسلامي دنيا ۾ نفسيات
- ابن نفيس، طبيب، رت جو گردشي نظام
- ابن سينا، طبيب
- ابو القاسم الزهراوي، جراحي ۽ طب
- الجاحظ، علم حيوانات
- ابن البيطار، نباتاتيات ۽ دواسازي
- الڪندي، اکين جو طبيب
- ابن رشد، طبيب
- الرازي، طبيب
- ابن سيرين (654–728)، "الروياء والتعبير الروياء" جا ليکڪ[1]
- الڪندي (801–873) سائيڪوٿراپي جا ماهر[2]
- علي ابن سهل ابان الطبري (9هين صدي)، نفسيات، نفسياتي علاج، تحليل نفسي جا ماهر[3]
- ابو حنيفه دينوري (896)
- Ahmed ibn Sahl al-Balkhi (850–934), pioneer of mental health, [4] medical psychology, cognitive psychology, cognitive therapy, psychophysiology and psychosomatic medicine[5]
- الفارابي (872–950) (Alpharabius), pioneer of social psychology and consciousness studies[6]
- ابو القاسم الزهراوي (936–1013)، سرجن، اعصابي سرجري جا ماهر[7]
- Ibn al-Haytham (965–1040) (Alhazen), founder of experimental psychology, psychophysics, phenomenology and visual perception[8]
- Al-Biruni (973–1050), pioneer of reaction time[9]
- ابن سينا (980–1037) (Ibn Sīnā), pioneer of neuropsychiatry,[10] thought experiment, self-awareness and self-consciousness[11]
- ابن زهر (1094–1162) (Avenzoar), pioneer of neurology and neuropharmacology[7]
- ابن رشد، pioneer of Parkinson's disease[7]
- ابن طفيل (1126–1198), pioneer of tabula rasa and nature versus nurture[12]
ڪيميا دان
[سنواريو]وڌيڪ ڏسو: وچين دور ۾ اسلامي دنيا ۾ ڪيميا
- خالد بن يزيد (85 هجري/704ع)
- جعفر الصادق (702–765)
- جابر بن حيان (وفات: 816)
- الخوارزمي (780–850)
- عباس ابن فرناس (810–887)
- الڪندي (801–873)
- المجريطي (950–1007)
- ابن مسڪويه (932–1030)
- ابو ريحان البيروني (973–1048)
- ابن سينا (980–1037)
- الخزيني (وفات: 1115)
- نصيرالدين طوسي (1201–1274)
- ابن خلدون (1332–1406)
اقتصاديات ۽ سماجيات جا ماهر
[سنواريو]وڌيڪ ڏسو: اسلامي معاشيات جي تاريخ
- امام ابو حنيفه، نعمان بن ثابت (699–767)، فقه جا امام، عالم دين
- امام ابو يوسف (731–798)، فقه جا امام، عالم دين
- الساغاني (–990)، سائنس جي تاريخ جي پهرين ليکڪ مان هڪ، سائنس جا مورخ [13]
- البيروني (973–1048)، تاريخ دان، بشريات، [14] هنديات، سنڌيات جا عالم [15]
- ابن سينا، (980–1037)، ماهر اقتصاديات
- ابن مسڪويه (932–1030)، فلسفي، ماهر اقتصاديات
- امام غزالي (1058–1111)، فلسفي، ماهر اقتصاديات، "احياء الدين" جا ليکڪ
- الماوردي (1075–1158), ماهر اقتصاديات، علم سياست
- ابن اسحاق، تاريخ دان، "سيرت النبويه" جا ليکڪ
- ابن سعد، تاريخ دان "طبقات ابن سعد" جا ليکڪ
- نصيرالدين طوسي، (1201–1274)، ماهر اقتصاديات
- ابن نفيس (1213–1288)، ماهر سماجيات
- ابن خلدون (1332–1406)، سماجي سائنس جا اڳواڻ، [16] جئين ته آباديات،[17] ثقافتي تاريخ، [18] تاريخ نگاري،[19] فلسفي جي تاريخ، سماجيات،[17][20] ۽ اقتصاديات[21][22]
- المقريزي (1364–1442)، ماهر اقتصاديات
جاگرافيدان، ماهر زراعت ۽ ارضيات
[سنواريو]وڌيڪ ڏسو: عرب زراعتي انقلاب
- المسعودي، "عربن جو هيروڊوٽس" ۽ تاريخي جاگرافي جو علمبردار[23]
- الڪندي، ماحولياتي سائنس جو علمبردار[24]
- زڪريا القزويني (1204-1283)، جاگرافيدان، ڪاسموگرافر، طبيعيات دان ۽ رياضي دان. هن جبلن جي ٺهڻ جي وضاحت ڪئي ۽ 700 شهرن جي ويڪرائي ڦاڪ، ڊگھائي ڦاڪ ۽ آبهوا کي انهن جي وقت جي فرق سان گڏ هڪ ڪتاب ۾ گڏ ڪيو.
- ابو محمد الحسن الهمداني
- ابن الجزر
- التميمي
- محمد الادريسي
- ابو ريحان البيروني
- ابن حوقل
- ابن بطوطا
- يعقوبي
- الدمشقي
- ابن جبير
- عبد اللطيف البغدادي
- ابن خلدون
- پيري رئيس
- اوليا الچليپي
- احمد ابن فضلان
- محمود الڪاشغري
- المسيحي
- علي ابن رضوان
- ابو ريحان البيروني، جيوڊيسي،[14][17] ارضيات ۽ بشريات[14]
- ابن سينا
- ابن رشد
رياضي دان
[سنواريو]وڌيڪ ڏسو: وچين دور ۾ اسلامي دنيا ۾ رياضيات
- القشجي
- تقي الدين محمد، انجنيئرڱ، مڪينيڪل انجنيئرنگ
- معمار سنان، (1489–1588) فن تعمير
- ابو سهل، طبيعيات
- عباس ابن فرناس، طبيعيات، فلڪيات
- الجزري: مڪينيڪل انجنيئرنگ ۽ روبوٽڪس
- ابن النفيس: رت جو گردشي نظام
- الخزني: طبيعيات ۽ ميڪانيات
- الطوسي: ٽرگنوميٽري ۽ الجبرا
- البطاني: فلڪيات ۽ رياضي
- ابن البيطار: نباتاتيات ۽ دواسازي
- الفرغاني: فلڪيات ۽ جاگرافي
- Al-Hajjāj ibn Yūsuf ibn Matar
- Khalid ibn Yazid (Calid)
- Muhammad ibn Mūsā al-Khwārizmī (Algorismi), algebra[25] and algorithms[26]
- 'Abd al-Hamīd ibn Turk
- Abū al-Hasan ibn Alī al-Qalasādī (1412–1482), pioneer of symbolic algebra[27]
- Abū Kāmil Shujā ibn Aslam
- Al-Abbās ibn Said al-Jawharī
- Al-Kindi (Alkindus)
- Banū Mūsā (Ben Mousa)
- Al-Mahani
- Ahmed ibn Yusuf
- Al-Majriti
- Al-Battani (Albatenius)
- Al-Farabi (Abunaser)
- Al-Nayrizi
- Abū Ja'far al-Khāzin
- Brethren of Purity
- Abu'l-Hasan al-Uqlidisi
- Al-Saghani
- Abū Sahl al-Qūhī
- Abu-Mahmud al-Khujandi
- Abū al-Wafā' al-Būzjānī
- Ibn Sahl
- Al-Sijzi
- Ibn Yunus
- Abu Nasr Mansur
- Kushyar ibn Labban
- Al-Karaji
- Ibn al-Haytham (Alhacen/Alhazen)
- Abū Rayhān al-Bīrūnī
- Ibn Tahir al-Baghdadi
- Al-Nasawi
- Al-Jayyani
- Abū Ishāq Ibrāhīm al-Zarqālī (Arzachel)
- Al-Mu'taman ibn Hud
- Omar Khayyám
- Al-Khazini
- Ibn Bajjah (Avempace)
- Al-Ghazali (Algazel)
- Al-Marrakushi
- Al-Samawal
- Ibn Rushd (Averroes)
- Ibn Seena (Avicenna)
- Hunayn ibn Ishaq
- Ibn al-Banna'
- Ibn al-Shatir
- Ja'far ibn Muhammad Abu Ma'shar al-Balkhi (Albumasar)
- Jamshīd al-Kāshī
- Kamāl al-Dīn al-Fārisī
- Muḥyi al-Dīn al-Maghribī
- Mo'ayyeduddin Urdi
- Muhammad Baqir Yazdi
- Nasir al-Din al-Tusi, 13th century Persian mathematician and philosopher
- Qāḍī Zāda al-Rūmī
- Qutb al-Din al-Shirazi
- Shams al-Dīn al-Samarqandī
- Sharaf al-Dīn al-Tūsī
- تقي الدين محمد
- الغ بيگ
- السموال ابن يحيي المغربي (1130–1180)
فلسفي
[سنواريو]وڌيڪ ڏسو: مسلمان فلسفين جي فهرست
- الڪندي
- ابن رشد
- محمد بن ابوبڪر زڪريا الرازي
- الفارابي
- ابن سينا
- ابن عربي
- جلال الدين رومي
- جامي
- ابن خلدون
- نصير الدين طوسي
- جعفر الصادق، اٺين صدي عيسوي
- ابن باجه
طبيعيات دان ۽ انجنيئر
[سنواريو]وڌيڪ ڏسو: وچين دور ۾ اسلامي دنيا ۾ طبيعيات
- تقي الدين محمد
- معمار سنان، (1489–1588)، خواجه معمار سنان آغا جي طور پڻ مشهور آهي.
- جعفر الصادق، اٺين صدي عيسوي
- ابن الهيثم
- ابن حوقل
- ابو سهل
- عباس ابن فرناس
- ابن باجه
- Banū Mūsā (Ben Mousa), 9th century
- Abbas Ibn Firnas (Armen Firman), 9th century
- Al-Saghani (d. 990)
- Abū Sahl al-Qūhī (Kuhi), 10th century
- Ibn Sahl, 10th century
- Ibn Yunus, 10th century
- Al-Karaji, 10th century
- Ibn al-Haytham (Alhacen), 11th century Iraqi scientist, optics,[28] and experimental physics[29]
- Abū Rayhān al-Bīrūnī, 11th century, pioneer of experimental mechanics[30]
- Ibn Sīnā/Seena (Avicenna), 11th century
- Al-Khazini, 12th century
- Ibn Bajjah (Avempace), 12th century
- Hibat Allah Abu'l-Barakat al-Baghdaadi (Nathanel), 12th century
- Ibn Rushd (Averroes), 12th century Andalusian mathematician, philosopher and medical expert
- Al-Jazari, 13th century civil engineer
- Nasir al-Din Tusi, 13th century
- Qutb al-Din al-Shirazi, 13th century
- Kamāl al-Dīn al-Fārisī, 13th century
- Ibn al-Shatir, 14th century
پڻ ڏسو
[سنواريو]حوالا
[سنواريو]- ↑ Haque 2004375.
- ↑ Saoud 2004.
- ↑ Haque 2004361.
- ↑ Deuraseh & Abu Talib 2005.
- ↑ Haque 2004362.
- ↑ Haque 2004363.
- ↑ 7.0 7.1 7.2 Martin-Araguz 2002.
- ↑ Khaleefa 1999.
- ↑ Iqbal 1934.
- ↑ Safavi-Abbasi، Brasiliense & Workman 2007.
- ↑ Nasr & Leaman 1996.
- ↑ Russell 1994.
- ↑ Rosenthal 1950559.
- ↑ 14.0 14.1 14.2 Ahmed 1984.
- ↑ Khan 2000.
- ↑ Ahmed 2002.
- ↑ 17.0 17.1 17.2 Mowlana 2001.
- ↑ Abdalla 2007.
- ↑ Ahmed 1999.
- ↑ Akhtar 1997.
- ↑ Oweiss 1988.
- ↑ Boulakia 1971.
- ↑ "Mas'udi, al-", Encyclopædia Britannica, 2006۔
- ↑ Gari 2002.
- ↑ Gandz 1936.
- ↑ Nanisetti 2006.
- ↑ سانچو:MacTutor Biography
- ↑ Al Deek 2004.
- ↑ Thiele 2005.
- ↑ Rozhanskaya & Levinova 1996.