قديم آثار

آثار قديمه (Archaeology):

زماني جي لاهين چاڙهين جو شڪار ٿيل وسندين، ماڳن، مڪانن، شهرن ۽ کنڊرن کي ’آثار قديمه‘ سڏيو وڃي ٿو. آثار قديمه در اصل اينٿراپالاجي (علم الانسان) جي شاخ آهي. هن علم ۾قديم آثارن جي آڌار تي منظم تحقيق ڪري قديم ماڻهن ۽ انهن جي سماجي حيثيت جو اڀياس ڪيو ويندو آهي، هن علم لاءِ خاص طور تي ماڳن جي کوٽائيءَ مان لڌل شين ۽ لکتن جو خصوصي طور تي مطالعو ڪيو ويندو آهي. سنڌو ماٿريءَ جو مورثي سرمايو به انهن دڙن ۽ ڀڙن ۾ پوريل آهي، جن مان ڪي ٿورا کوٽائيءَ جي ڪري نڪري نروار ٿيا آهن. اهي کنڊر ۽ دڙا سڄيءَ سنڌ بلڪ سنڌو ماٿريءَ ۾ پکڙيا پيا آهن، جن ۾ مهرڳڙهه، موهن جو دڙو، هڙپا، چانهونءَ جو دڙو، ڪوٽ ڏجي، آمري، رني ڪوٽ، جهڪر جو دڙو، سيوهڻ جو قلعو، ڀنڀور، ديبل، ٺل رڪڻ، ٺل ڏيپر گهانگهر جا دڙا، منصوره، ڌونرا هنڱورا، شاهه بندر، وغيره اچي وڃن ٿا.