سنڌ جا لوڪ ناچ
اصل مضمون: سنڌ جي ثقافت
سنڌ جا لوڪ ناچ سنڌي ماڻھن، جيڪي سنڌ خطي جيڪو ھاڻي پاڪستان جو حصو آھي، جا روايتي ناچ آھن. اھي ناچ مختلف موقعن تي پيش ڪيا ويندا آھن جن ۾ شاديون، تقريبون، خاص موقعا، ٻار جي پيدائش، يا ٻين ثقافتي ڪاج شامل آھن.
تاريخ
[سنواريو]سنڌ جي اوائلي دور ۾ رقص کي وڏي اھميت حاصل ھئي، جيڪا سماجي ۽ مذھبي زندگيءَ سان منسوب ھئي، موھن جي دڙي جي لکتن ان حقيقت کي ثابت ڪيو آهي. موھن جي دڙي جي سمبارا نچڻي ڇوڪري ڪافي مشھور آھي. [1]
پراڻا سنڌي ناچ
[سنواريو]سنڌ جي رقصن ۾ مشهور هو جمالو ۽ ڌمال شامل آهن. [2] عام ناچن ۾ جهمر (ڏکڻ پنجاب جي جهمر ناچ کان مختلف)، قافلو، ڏانڊيو، ٽلي ۽ جهميلو شامل آھن.[3] [4] پر انھن مان ڪو بہ نہ بچيو آھي سواءِ ھو-جمالو، جھمر ۽ ڌمال جي.[5] شادين ۽ ٻين موقعن تي خاص قسم جا گانا تيار ڪيا ويندا آهن، جن کي لاڏا/سھرا/ڳيچ چئبو آهي ۽ اهي شادي، ولادت ۽ ٻين خاص موقعن تي جشن ملھائڻ لاءِ ڳايا ويندا آهن، جيڪي گهڻو ڪري عورتون ڳائينديون آهن.
ناچ
[سنواريو]ڪجهہ مشھور ناچن ۾ شامل آھن:
- جمالو : مشھور سنڌي ناچ، جيڪو سڄي دنيا ۾ سنڌين پاران پسند ڪيو ويندو آهي.
- جهمر: ھڪ ناچ، جيڪو عورتن ۽ مردن پاران ڪيو ويندو آھي، جنھن وقت شادين ۽ خاص موقعن تي لاڏا/سھرا/ڳيچ (لوڪ شادي جا گيت) ڳايا ويندا آھن. مائٽ ۽ دوست ھڪ ٻئي تي پئسن جي بارش (گهور) بہ ڪندا آھن، جنھن ۾ پئسن جا هار بہ شامل ھوندا آھن.[3]
- ڇيڄ [6] [7] جيتوڻيڪ سنڌ ۾ ڇيڄ جو زوال ڏٺو ويو آهي، پر اهو سنڌي هندن ۽ ڊايسپورا ۾ مشھور آهي، ڇيڄ رڳو مرد ڪندا آهن. جڏھن تہ موسيقي شرنائي ۽ دھل تي وڄائي ويندي آهي.[8]
- ڀڳت: هڪ رقص آهي جيڪو پيشاور ماڻهن پاران گهمڻ آيل ماڻهن جي تفريح لاءِ پيش ڪيو ويندو ھو. اھو عام طور تي رات جو شروع ٿي ۽ صبح جي شروعاتي ڪلاڪن تائين جاري رهندو ھو. صرف مردن کي ئي ڀڳت ڪرڻ جي اجازت ھوندي ھئي. ٻہ يا وڌيڪ فنڪار گيت ۾ لوڪ ڪھاڻيون وڄائڻ لاءِ گفتگو ڪندا هئا. مکيہ ڳائڻي، جنھن کي ڀگت سڏيو ويندو هو، جامو (هڪ ڊگهو ڪوٽ)، پگڙي (مٿي جي پوشاڪ)، ڇير ۽ ڪنڊل پھريل هوندو هو. اڳواڻي ڪندڙ ڳائڻ وارا عام طور تي عورتن جي لباس ۾ هوندا هئا ۽ انهن کي ڀڳت پاران عورتن جي نالن سان خطاب ڪيو ويندو هو. مندرن ۽ درگاهن ۾ منعقد ٿيندڙ ميلن، شادين ۽ ميلن دوران ڀڳت تفريح جو تمام گهڻو مشھور طريقو هو. [9] [8]
ڪٽ جي "ناچڻي ڇوڪري،" موھن جو دڙو، 2500 ق.م. - ڌمال: [4] هڪ صوفي رقص آهي جيڪو اڪثر ڪري فقيرن، درويش، صوفي بزرگن ۽ عقيدتمندن پاران ڪيو ويندو آهي. اهو مذهبي جوش سان ڀريل ھوندو آهي. نگارو ، نوبت، گهڙيال وغيره ناچ لاءِ بيٽ ۽ جوش مهيا ڪن ٿا. [3]
- ڏوڪا/ڏنڊيو : ناچ، لٺين سان ڪيو ويندو آهي.
- چروري : هڪ لوڪ ناچ جيڪو دائري ۾ ڌاتو جي ٿانون استعمال ڪري ڪيو ويندو آهي، هي لوڪ ناچ ٿر ۾ ڪيو ويندو آهي.
- مھاڻن جو ناچ: سنڌ جي ماهيگيرن ۽ ماهيگيرن پاران ڪيل ناچ.
- رسودو: ننگرپارڪر جو ناچ جڏهن لوڪ راڳ ڳايو ويندو آھي.
- مٽيڪو: سنڌ جي ٿر علائقي جي لوڪ ناچن مان هڪ آهي.
حوالا
[سنواريو]- ↑ Kalhoro, Zulfiqar Ali. "Depictions of the Dance of Leela in Sindhi Tombs". The Friday Times - Naya Daur. حاصل ڪيل 2023-01-09.
- ↑ "An Introduction To Sindhi Dance And Music". Sindhi Khazana. حاصل ڪيل 9 January 2023.
- ↑ 3.0 3.1 3.2 Reejhsinghani, Aroona (2004) (en ۾). Essential Sindhi Cookbook. Penguin Books India. ISBN 978-0-14-303201-4. https://books.google.com/books?id=ym9IWIZELc8C&q=sindhi+music. حوالي جي چڪ: Invalid
<ref>tag; name ":4" defined multiple times with different content - ↑ 4.0 4.1 Nettl, Bruno; Arnold, Alison; Stone, Ruth M. (1998) (en ۾). The Garland Encyclopedia of World Music: South Asia : the Indian subcontinent. pp. 754. ISBN 9780824049461. حوالي جي چڪ: Invalid
<ref>tag; name ":2" defined multiple times with different content - ↑ Reejhsinghani, Aroona (2004) (en ۾). Essential Sindhi Culturebook. Penguin Books India. ISBN 978-0-14-303201-4.
- ↑ "Sindhi Folk Dance Chhej - The Sindhu World Dance of Unity: Sindhi Group Dance: Cheti Chand: Bahrana: Jhulelal". thesindhuworld.com. حاصل ڪيل 2023-01-09.
- ↑ Advani, Mira Govind (1997) (en ۾). A Saga of Trials & Triumphs of Sindhis, 1947-1997. Indira Ghansham Mirchandani Service Centre. pp. 33. https://books.google.com/books?id=w_5GAAAAMAAJ&q=folk+dances+of+sindh. "All the way people dance and sing as the ritual is called. The dance is a Sindhi folk dance also called Chej."
- ↑ 8.0 8.1 "Culture". www.jhulelal.com. حاصل ڪيل 2023-01-09.
- ↑ Reejhsinghani, Aroona (2004) (en ۾). Essential Sindhi Cookbook. Penguin Books India. ISBN 978-0-14-303201-4. https://books.google.com/books?id=ym9IWIZELc8C&q=sindhi+music.