ديدي ڪورڪوت جو ڪتاب

ديدي قورقت/ڪورڪت/ديدي ڪورڪت, مهاڪهاڻي ثقافت, لوڪ ڳالهيون
	يونيسڪو لازوال ثقافتي ورثو (UNESCO Intangible Cultural Heritage)
ديس	آذربائيجان, قازقستان ۽ ترڪي
حوالو	1399
ڏيھه	Europe and North America
Inscription history
لکيل اکر	2018 (13th session)

*Book of Dede Korkut*
	by لوڪ
	; ديده قورقت آذربائيجان جي ٽپال ٽِڪلي تي
Country	ترڪي; آذربائيجان; ترڪمانستان
Language	اوغز ٽَرِڪش
Subject(s)	ڪهاڻيون خانہ بدوش ترڪش معاشرتي طرز زندگي لاءِ اخلاقيات ۽ قدرن جي اهميت ڏيکارين ٿيون.
Genre(s)	رزميه شاعري

ديدي ڪورڪوت جو ڪتاب يا ڪورڪوت عطا جو ڪتاب (ترڪي ٻولي: Dede Korkut or Korkut Ata; آذربائيجاني: Dədə Qorqud, دده قورقود; سانچو:Lang-tk) اوگز ترڪن جي بهادري جي مشهور ڪهاڻين جو ڪتاب آهي. انهن ڪهاڻين کي خانابدوش تُرڪيڪ ماڻهن جي معاشرتي طرز زندگي ۽ اسلام-کان-اڳ جي سندن اڳوڻي عقيدن جي لاءِ اخلاقيات ۽ ڳُڻن واري اهميت حاصل آهي. ان ڪتاب جو خيالي داستان، ترڪُ ملڪن جهڙوڪ ترڪي، آذربائيجان، ترڪمانستان، قزاقستان ۽ ڪجهه حد تائين ڪرزستان جي ثقافتي ورثو سان لاڳاپو رکي ٿو.

منگولڪ ۽ ترڪ ٻولي جي گهراڻي منجهان 1،000 کان مٿي وڌيڪ رڪارڊ ٿيل داستان ڊيڊي ڪورڪوت ڪتاب جون مها ڪهاڻيون آهن.

مهاڪهاڻي جي ابتدا خُلاصو

ديدي ڪورڪوت ھڪ ڪتاب:تُرڪَ، آذربائيجاني ۽ تُرڪمان جو قومي جنگ نامو يا سورهيائيءَ جي مهاڪهاڻي يا داستان (ڪٿا) آھي، جيڪو اوغز ترڪ ماڻهن ۾ اوغز-نامو سان پڻ سڏيو ويندو آھي،^[1] جيڪو وچ ايشيا ۾ شروع ٿئي ٿو، اناتوليا ۽ ايران ۾ جاري آهي، ۽ ان جي گهڻو مرڪز آذربائيجاني قفقاز ۾ آهي^[2] بارٿولڊ موجب، "اهو اندازو لڳائڻ ممڪن ناهي تہ هي داستان قفقاز ۾ لکڻ کانسواءِ ڪٿي بہ لکيو وڃِي ها".^[3]

ترڪ ماڻهن لاءِ، خاص طور تي اُهي ماڻهو جيڪي پاڻ کي اوگهز (اوغز) طور سڃاڻپ ڪرائن ٿا، انهن جو اهو قومي سڃاڻپ، تاريخ، رسم ۽ رواج ۽ ڳُڻن (خوبين) جو بنيادي ذخيرو آهي.

سوويت سُلوڪ

ديدي ڪورڪوت جي ڪتاب ۾ بيان ڪيل ترڪ عوام ۽ ڌرتي جي گهڻائي هئي، جيڪي 1920 کان 1991 تائين سوويت يونين جو حصو هئي، ۽ انهيءَ ڪري گهڻي تحقيق ۽ دلچسپي جي شروعات اتان پيدا ٿي.

تنهن هوندي، داستانن جي ڇپائي ان دور ۾ مڪمل طور تي ختم نه ٿي هئي، ڇو ته الپاميش جا ايڊيشن 1957، 1958 ۽ 1961 ۾ ڇپيا،^[4] جيئن اهي 1939، 1941 ، 1949 ع ۾ ڇپجي ويا هيا.^[5] گريٽ سوويت انسائيڪلوپيڊيا (جُلد 13، 1952) ٻيوڇاپو (اِڊيشن) ۾ داستانن جي داخلائن تي ڪا به "ناپسنديءَ جو اظهار(مذمت)" شامل ناهي.^[6]

يونيسڪو يادگار

1998 ۾، آذربائيجان جمهوريا ۽ يونيسڪو نامزد ڪيو، ۽ 2000 ۾، "آذربائيجان جي مشهور افسانوي ڪتاب ڊيڊي ڪورڪڊ جي هڪ هزار ٽي سئو ورسي" جو جشن ملهايو ويو.^[7]

پڻ ڏسو

ٽيپگوز

نوٽس

↑ "Dastan". Great Soviet Encyclopedia (in 30 volumes), Third edition, Moscow, 1970
↑ "«ÐšÐ¸Ñ‚Ð°Ð±Ð¸ Ð´ÐµÐ´Ðµ ÐšÐ¾Ñ€ÐºÑƒÐ´»". archive.is. وقت 25 May 2005 تي اصل کان آرڪائيو ٿيل. حاصل ڪيل 26 January 2019. Unknown parameter |url-status= ignored (مدد)
↑ (Barthold 1962120)
↑ "Alpamysh" entry in Bol'shaya sovetskaya entsiklopediya (دي گريٽ سوويت انسائيڪلوپيڊيا, third edition) [1]
↑ Alpamysh entry in Bol'shaya sovetskaya entsiklopediya (دي گريٽ سوويت انسائيڪلوپيڊيا, ٻيو ڇاپو)
↑ "Dastan" in Great Soviet Encyclopedia, second edition. پڻ ڏسو "Dastan" [2] entry in the گريٽ سوويت انسائيڪلوپيڊيا, ٽِيون ڇاپو.
↑ UNESCO website, accessed March 19, 2007 آرڪائيو ڪيا ويا April 6, 2007, حوالو موجود آهي وي بيڪ مشين. Celebration of anniversaries with which UNESCO was associated since 1996, UNESCO website, accessed March 19, 2007

حوالا

ببلوگرافي

Barthold, V., ed (1962). The book of my grandfather Korkut. Moscow and Leningrad: USSR Academy of Sciences. http://www.vostlit.info/Texts/rus9/Korkut/pred1.phtml?id=743.
Kafadar, Cemal (1996). Between Two Worlds: the Construction of the Ottoman State. University of California Press. ISBN 9780520206007.
Lewis, Geoffrey, ed (1974). The Book of Dede Korkut. Harmondsworth, UK: Penguin Books. https://archive.org/details/bookofdedekorkut00lewi.

خارجي ڳنڍڻا

وڪي وسيلا ۾ Book of Dede Korkut جي متعلق وسيط موجود آھي

وڪيميڊيا العام ۾ ديدي ڪورڪوت جو ڪتاب سان لاڳاپيل ابلاغي مواد ڏسو.

Epics, four editions of the Dede Korkut book at the Uysal-Walker Archive of Turkish Oral Narrative, Texas Tech University, 2000–2007
"Mother-of-All-Books" Dada Gorgud article in Azerbaijan International magazine
First and second parts of the 1975 Dede Korkut film (آذربائيجاني)
Book of Dede Korkut at Dresden Library
"КНИГА ДЕДА КОРКУТА". Восточная Литература - библиотека текстов Средневековья.

[1] "Dastan". Great Soviet Encyclopedia (in 30 volumes), Third edition, Moscow, 1970

[2] "«ÐšÐ¸Ñ‚Ð°Ð±Ð¸ Ð´ÐµÐ´Ðµ ÐšÐ¾Ñ€ÐºÑƒÐ´»". archive.is. وقت 25 May 2005 تي اصل کان آرڪائيو ٿيل. حاصل ڪيل 26 January 2019. Unknown parameter |url-status= ignored (مدد)

[3] (Barthold 1962120)

[4] "Alpamysh" entry in Bol'shaya sovetskaya entsiklopediya (دي گريٽ سوويت انسائيڪلوپيڊيا, third edition) [1]

[5] Alpamysh entry in Bol'shaya sovetskaya entsiklopediya (دي گريٽ سوويت انسائيڪلوپيڊيا, ٻيو ڇاپو)

[6] "Dastan" in Great Soviet Encyclopedia, second edition. پڻ ڏسو "Dastan" [2] entry in the گريٽ سوويت انسائيڪلوپيڊيا, ٽِيون ڇاپو.

[7] UNESCO website, accessed March 19, 2007 آرڪائيو ڪيا ويا April 6, 2007, حوالو موجود آهي وي بيڪ مشين. Celebration of anniversaries with which UNESCO was associated since 1996, UNESCO website, accessed March 19, 2007

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]