درزي( عقيدو)

کليل ڄاڻ چيڪلي، وڪيپيڊيا مان
درزي
موحدّون دروز



دروز جو ستارو ۽ دروز جو جھنڊو
ڪل پوئلڳ
≈800,000[1][2][3] کان 2,000,000[4]
باني
حمزہ ۽ الحاڪم [5]
علائقا نمايان آبادي سميت
 شام 600,000[6][7]
 لبنان 250,000[8]
 اسرائيل 143,000[9]
 وينزويلا 60,000[10]
 گڏيل آمريڪي رياستون 50,000[11]
 ڪينيڊا 25,000[12]
 اردن 20,000[13]
 آسٽريليا 20,000[14]
 جرمني 14,000[15]
مذھب
درزازم
مقدس ڪتاب
رسائل الحڪمه
ٻوليون


اسرائيلي چينل 2 اسرائيل م درزي عقيدي وارن جو لباس ۽ جھنڊو ڏيکاريندي
ڇھون فاطمي خليفو الحاڪم بن امر الله


درزي يا دروز (انگريزي: Durze ) [17] ھڪ مذھب جو نالو آهي جيڪو توحيد ۾ يقين رکندڙ ھڪ ابراھيمي مذھب آهي جنھن جو بنياد حمزہ ابن علي ابن احمد ۽ فاطمي خلافت جي ڇھين خليفي الحاڪم بن امر الله، افلاطون، ارسطو، فيثاغورث ۽ زينو آف الرواقي جي تعليم تي مشتمل آهي[18][19]. رسائل الحڪمه ھن مذھب جو مقدس ڪتاب آھي[20]. ھن عقيدو شيعن جي ھڪ شاخ اسماعيليت,[21]غناسطيت، ھندوازم[22][23]نئين افلاطونيت، فيثاغورثيت,[24][23] ۽ ٻين فلسفن ۽ عقيدن جي خيالن تي مشتمل آهي. ھن عقيدي وارن جو خدا جي انسان جي روپ ۾ پيدا ٿيڻ واري خيال ظھور انساني ۽ روح جي ٻيھر نئين جنم واري خيال تناسخ ۾ يقين آھي[25]. انھن کي مسلمان تسليم نہ ڪيو ويندو آهي پر مصر جي الازھر انھن کي مسلمان ۽ شيعن جي ھڪ شاخ تصور ڪري ٿي.[26][27]. ھن وقت دنيا ۾ ھن مذھب جا ڏھ لکن جي لڳ ڀڳ عقيدتمند آھن جيڪي لبنان ، شام ۽ اسرائيل جي جابلو ۽ ٻھراڙيءَ وارن علائقن ۾ رھن ٿا.

تاريخ[سنواريو]

جن مذھب جي ابتدا يارھين صدي عيسويءَ ۾ ٿي. ان عقيدي وارن پاڻ کي مواحدين سڏائڻ شروع ڪيو ھو[28]. ھن مذھب جي شروعات مصر ۾ فاطمي خلافت ۾ خليفي الحاڪم بن امر الله (دور حڪومت: 996 کان 1021 تائين) جي دور ۾ ٿي فاطمي خاندان جي نظريي کي ڦھلائڻ لاء تبليغ شروع ڪرائي جنھن کي دعوا جو نالو ڏنو ويو[28]. الحاڪم، جيڪو غيرمعمولي نرالي خيالن جي ڪري مشھور ھيو، ان نہ رڳو پاڻ کي خدا طرفان مقرر ڪيل اسماعيلي امام پر خدا ھجڻ جي اعلان ڪرائڻ جي اجازت ڏني جنھن سان اسماعيلي ٽٽي ويا ۽ انھن مان الحاڪم جي حامي گروہ 1017 ۾ محمد ابن اسماعيل الدرزي (وفات:1019) ۽ حمزہ ابن علي ابن احمد جي قيادت ۾ ھي نئون مذھب ٺاھيو جيڪو محمد بن اسماعيل جي ئي نالي سان درزي مذھب سڏجڻ لڳو[28]. الدرزي بعد ۾ لاپته ٿي ويو يا ڪٿي مارجي ويو ۽ حمزہ ھن مذھب کي منظم ڪيو ۽ تبليغ شروع ڪئي ۽ جلد ئي ھن لبنان ۽ شام جي جبلن وارن ھارين کي ھن مذھب ۾ آندو[28]. 1021ع ۾ الحاڪم قاھرہ جي مقاتم نالي ٽڪرين ۾ پراسرار طور تي گم ٿي ويو ھو[28]. 1043 ۾ حمزہ ڻہ گم ٿي ويو[28].

مذھبي عقيدا[سنواريو]

حمزه پاڻ کي درزي مذھب جو امام سڏرايو ۽ ھن نظريو ڏنو تہ الحاڪم ايئن خدا ھيو جيئن عيسائيت ۾ حضرت عيسي کي خدا سمجھيو وڃي پيو[28]. جن ان جي پيروي ڪندڙ اھي توحيد ۾ يقين رکندڙ ھيا ۽ انھن ايمان آندو تہ اھو واحد خدا الحاڪم م موجود ھيو[28]. حمزہ ان نئين مذھب جو مقدس ڪتاب بہ ڏنو جنھن جو نالو الحڪمه الشريفه ھيو[28]. اسلامي شريعت کي ترڪ ڪيو ويو ۽ اسلام جا پنج رڪن جي ضرورت نہ سمجھي وئي. ھڪ کان وڌيڪَ زالن جي رسم ختم ڪئي وئي ۽ طلاق کي ناپسند ڪيو ويو[28]. درزي عقيدي وارن کي ستن حڪمن جي پيروي جي تلقين ڪئي وئي جن ۾ : الحاڪم کي خدا سمجھي ايمان آڻڻ؛ شيطان کي رد ڪرڻ: غير درزي عقيدن کي رد ڪرڻ؛ خدا جي فرمانبرداري ڪرڻ؛ درزي مذھب وارن سان سچائي ۽ يڪجهتي قائم رکڻ شامل ھيا[28]. مذھب جي پوئلڳن کي ھدايت ڪئي وئي تہ مسلمانن ۽ غير درزي مذھبن وارن جي سامھون پنھنجي درزي عقيدي کي مخفي رکي تڪيه تي عمل ڪن[28]. ھن مذھب ۾ تناسخ جو عقيدو بہ ڏنو ويو جنھن مطابق مرڻ سان ماڻھو جو روح ڪجهه ٻين زندگين ۾ رھي ٿو تہ جيئن ان جي تڪميل ٿي سگھي[28]. ھن مذھب وارن جو ايمان آھي تہ الحاڪم ۽ حمزہ غيب واري دؤر ۾ داخل ٿي ويا ھئا ۽ اھي مستقبل ۾ دنيا ۾ وري ظاھر ٿي مڪمل انصاف کي قائم ڪندا[28]. جن مذھب ۾ قدامت پسندي جي گنجائش نه رکي وئي ۽ مذھبي عقيدتمندن جي قيادت لاء ھڪ شيخن جو حلقو جوڙيو ويو جن کي درزي 'عقل(uqqal) سڏيندا آهن ۽ عقيدي کان اڻڄاڻ کي جھل سڏن ٿا[28]. وفاداري ۽ يڪجهتي انھن جي عقيدي ۾ مرڪزي حيثيت رکي ٿي جيڪا انھن ۾ قائم آھي[28].

حوالا[سنواريو]

  1. Carl Skutsch (7 Nov 2013). Skutsch, Carl. ed. Encyclopedia of the World's Minorities. Routledge. p. 410. ISBN 978-1-135-19388-1. "Total Population: 800,000" 
  2. Robert Brenton Betts (1 Jan 1990). The Druze (illustrated, reprint, revised ed.). Yale University Press. p. 55. ISBN 978-0-300-04810-0. "The total population of Druze throughout the world probably approaches one million." 
  3. Donna Marsh (11 May 2015). Doing Business in the Middle East: A cultural and practical guide for all Business Professionals (revised ed.). Hachette UK. ISBN 978-1-4721-3567-4. "It is believed there are no more than 1 million Druze worldwide; most live in the Levant." 
  4. Samy Swayd (10 Mar 2015). Historical Dictionary of the Druzes (2 ed.). Rowman & Littlefield. p. 3. ISBN 978-1-4422-4617-1. "The Druze world population at present is perhaps nearing two million; ..." 
  5. Daftary, Ferhad. "ḤĀKEM BE-AMR-ALLĀH". Encyclopædia Iranica. حاصل ڪيل 27 April 2016. 
  6. "Syria region map" (PNG). gulf2000.columbia.edu. 
  7. Irshaid, Faisal (19 June 2015). "Syria's Druze under threat as conflict spreads". BBC News. https://www.bbc.co.uk/news/world-middle-east-33166043. 
  8. Lebanon – International Religious Freedom Report 2008 U.S. Department of State. Retrieved on 2013-06-13.
  9. "The Druze population in Israel – a collection of data on the occasion of the Prophet Shuaib holiday" (PDF). CBS – Israel. Israel Central Bureau of Statistics. حاصل ڪيل 2019-05-08. 
  10. "Tariq Alaiseme [reportedly to be] vice-president of Venezuela" (ٻولي ۾ Arabic). Aamama. : Referring governor Tareck El Aissami.
  11. Druze Traditions, Institute of Druze Studies, وقت 14 January 2009 تي اصل کان آرڪائيو ٿيل 
  12. "Dating Druze: The struggle to find love in a dwindling diaspora". www.cbc.ca. حاصل ڪيل 1 May 2019. 
  13. International Religious Freedom Report, US State Department 
  14. "Druze Population of Australia by Place of Usual Residence (2006)". Australian Bureau of Statistics. حاصل ڪيل 27 July 2010. 
  15. LRZ-Benutzer(in). "European Druze Society". www.europeandruzesociety.com. 
  16. Berdichevsky, Norman (2004-02-13). Nations, Language and Citizenship. McFarland. ISBN 978-0-7864-2700-0. 
  17. "Definition of druze". Dictionary.com. حاصل ڪيل 2019-08-26. 
  18. Léo-Paul Dana (1 Jan 2010). Entrepreneurship and Religion. Edward Elgar Publishing. p. 314. ISBN 978-1-84980-632-9. 
  19. Terri Morrison; Wayne A. Conaway (24 Jul 2006). Kiss, Bow, Or Shake Hands: The Bestselling Guide to Doing Business in More Than 60 Countries (illustrated ed.). Adams Media. p. 259. ISBN 978-1-59337-368-9. 
  20. Nejla M. Abu Izzeddin (1993). The Druzes: A New Study of their History, Faith, and Society. BRILL. pp. 108–. ISBN 978-90-04-09705-6. https://books.google.com/books?id=BprjrZzee5EC&pg=PA108. Retrieved 17 March 2011. 
  21. Daftary, Farhad (2013-12-02). A History of Shi'i Islam. I.B.Tauris. ISBN 978-0-85773-524-9. 
  22. The Israelis: Ordinary People in an Extraordinary Land, Donna Rosenthal, Simon and Schuster, 2003, p.296
  23. 23.0 23.1 Kapur, Kamlesh (2010). History Of Ancient India. Sterling Publishers Pvt. Ltd.. ISBN 978-81-207-4910-8. 
  24. Rosenthal, Donna (2003). The Israelis: Ordinary People in an Extraordinary Land. Simon and Schuster. p. 296. ISBN 978-0-684-86972-8. https://books.google.com/books?id=b-w6GfokajcC&pg=PA296. 
  25. "Druze". druze.org.au. وقت 14 February 2016 تي اصل کان آرڪائيو ٿيل.  Unknown parameter |url-status= ignored (مدد)
  26. Nisan, Mordechai (2015-10-02). Minorities in the Middle East: A History of Struggle and Self-Expression. McFarland. ISBN 978-0-7864-5133-3. 
  27. Kayyali, Randa (2006). The Arab Americans. Greenwood Publishing Group. ISBN 978-0-313-33219-7. 
  28. 28.00 28.01 28.02 28.03 28.04 28.05 28.06 28.07 28.08 28.09 28.10 28.11 28.12 28.13 28.14 28.15 - Encyclopedia of Islam- Juan E. Campo J. Gordon Melton, Series Editor-: Facts On File, Inc. An imprint of Infobase Publishing 132 West 31st Street New York NY 10001 - pages# 204,205