هماليا

ھمالیا جبل جو سلسلو
The Himalayas
ھمالیا جبل جو سلسلو; The Himalayas
	; هماليه جي قوس (هندو ڪش ۽ قراقرم پڻ) اٺ هزار ميٽر کان اچا جبلن کي ڏيکاريندي (ڳاڙهي ۾)؛ هند-گنگا جو ميدان؛ تبتي پليٽیو؛ سنڌو درياءَ، گنگا ۽ يارلونگ سانگپو-برهم پترا؛ ۽ حد جا ٻه لنگر (پيلو ۾).
اوچي سطح
چوٽي	مائونٽ ايورسٽ ( نيپال چين)
بلندي	8٬848.86 m (29٬031.7 ft)
امتياز	[اوزا تبديل: needs a number]
اڪيلائي	[اوزا تبديل: needs a number]
مقانيت
Dimensions
ڊيگهه	2٬400 km (1٬500 mi)
جاگرافي
	مائونٽ ايورسٽ ۽ ڀرپاسي جون چوٽيون جيئن اتر-اتر-اولهه کان تبت جي پليٽیو تي نظر اچن ٿيون. چار اٺ هزار ميٽر کان اچی چوٽيون ڏسي سگهجن ٿا، مڪالو (8,462 ميٽر)، ايورسٽ (8،848 ميٽر)، چو اويو (8،201 ميٽر) ۽ لهوٽسي (8،516 ميٽر).
ملڪ	ڀوٽان; چين; ڀارت; نيپال; پاڪستان;
ارضيات
اوروجيني	الپائن آروجني
پٿر جو قسم	Metamorphic; sedimentary; ميٽا مورفڪ ٻرندڙ

ھماليه (Himalayas) ڏکڻ ۽ اوڀر ايشيا ۾ هڪ جبل وارو سلسلو آهي جيڪا تبت واري پليٽون کان انڊين ننڍو کنڊ جي ميدانن کي جدا ڪري ٿو. رينج نيپال ۽ چين جي سرحد تي سڀ کان وڌيڪ زميني چوٽي ، بشمول سڀ کان وڌيڪ ، مائونٽ ايورسٽ سميت، هماليه پچاس کان مٿي جبلَ 7،200 ميٽر (23،600 فوٽ) اوچائيءَ ۾ شامل آهن، چاليهه 8،000 ميٽر چوٽي جا ڏهه به آهن انجي ابتڙ، ايشيا کان ٻاهر تمام وڏي چوٽي (ايڪانگوا، اينڊیز جبل ۾) 6،961 ميٽر (22،838 فوٽ) قد آهي.

هماليه، يا هماليه ايشيا ۾ هڪ جبل جو سلسلو آهي، جيڪو هندستان جي برصغير جي ميدانن کي تبت جي پليٽ کان جدا ڪري ٿو. هن رينج ۾ ڌرتيءَ جي ڪجهه بلند ترين چوٽيون آهن، جن ۾ مائونٽ ايورسٽ به شامل آهي. 100 کان وڌيڪ چوٽيون 7،200 ميٽر (23،600 فوٽ) جي اوچائي کان مٿي سمنڊ جي سطح کان مٿي هماليه ۾ واقع آهن.

هماليه پنجن ملڪن کي پار ڪري ٿو: نيپال، چين، پاڪستان، ڀوٽان ۽ انڊيا. ڪشمير جي علائقي ۾ رينج جي خودمختياري هندستان، پاڪستان ۽ چين جي وچ ۾ تڪرار آهي.^[3] هماليه جي حد اتر اولهه ۾ قراقرم ۽ هندو ڪش جي حدن سان، اتر ۾ تبت جي پليٽ ۽ ڏکڻ ۾ هند-گنگا جي ميدانن سان لڳل آهي. دنيا جون ڪي وڏيون نديون، سنڌو، گنگا، ۽ سانگپو- برهم پترا، هماليه جي ڀر ۾ اڀرن ٿيون، ۽ انهن جي گڏيل نيڪاليءَ جو بيسن 60 ڪروڙ (600 ملين) ماڻهن جو گهر آهي؛ پنج ڪروڙ 30 لک (53 ملين) ماڻهو هماليه ۾ رهن ٿا.^[4] هماليه ڏکڻ ايشيا ۽ تبت جي ثقافتن کي وڏي پيماني تي شڪل ڏني آهي. هماليه جون ڪيتريون چوٽيون هندو ۽ ٻڌمت ۾ مقدس آهن. گهڻن جي چوٽي؛ ڪنگچنجنگا (هندستاني پاسي کان)، گنگڪر پوينسم، ماچاپوچاري، نندا ديوي، ۽ تبت ٽرانسشماليا ۾ ڪيلاش - چڙهندڙن لاءِ حد کان ٻاهر آهن.

يوريشين پليٽ جي هيٺان هندستاني ٽيڪٽونڪ پليٽ جي ذيلي ذخيري ذريعي، هماليه جبل جو سلسلو اولهه-اتر-اولهه کان اوڀر-ڏکڻ اوڀر ۾ 2.400 ڪلوميٽر (1,500 ميل) ڊگهو قوس ۾ هلندو آهي.^[5] ان جو الهندي لنگر، نانگا پربت، سنڌو نديءَ جي اترئين موڙ جي بلڪل ڏکڻ ۾ واقع آهي. ان جو اڀرندي لنگر، نمچا باروا، يارلونگ سانگپو نديءَ جي عظيم موڙ جي فوري اولهه ۾ واقع آهي. اها حد ويڪر ۾ مختلف آهي 350 ڪلوميٽر (220 ميل) اولهه ۾ 150 ڪلوميٽر (93 ميل) اوڀر ۾.^[6]

نالو

رينج جو نالو سنسڪرت هماليه (هماليا 'برف جو گهر')، هيما (هيم 'ٿڌ/ٿڌي') ۽ علايا (آلائي 'رهائش/گھر') مان ورتل آهي. اهي هاڻي "هماليا جبل" طور سڃاتل آهن، عام طور تي "هماليا" کي مختصر ڪيو ويندو آهي. جبلن کي نيپالي ۽ هندي ۾ هماليا (ٻئي لکيو ويو هماليه)، ڪومائونيءَ ۾ هماليه (همال)، هماليه (ཧི་མ་ལ་ཡ་) يا 'The Land of Snow' (གངས་ཅཽནཽནགངས་. تبليغن ۾، پڻ سنهالا ۾ هن کي پڻ sinala (ass)، هنگليا جبل جي ردن ۾ (হিমালয়) روايتي چيني: 喜馬拉雅山脉؛ پنين: Xǐmǎlāyǎ Shānmài) چيني ۾. سنسڪرت جي مهاڀارت سميت پراڻين لکڻين ۾ حد جو نالو ڪڏهن ڪڏهن هيماون به ڏنو ويندو آهي. هماوت (سنسڪرت: हिमवत्) يا Himavan Himavān (سنسڪرت: हिमवान्) هڪ هندو ديوتا آهي جيڪو هماليه جي جبل جي حد جو مجسمو آهي. ٻين تصنيفات ۾ شامل آهن هماراجا (سنسڪرت: हिमराज, lit. 'برف جو بادشاهه') يا پاروتيشور (سنسڪرت: पर्वतेश्वर, lit.' جبلن جو مالڪ'). مغربي ادب ۾ ڪي اديب ان کي هماليه سڏين ٿا. اهو پڻ اڳ ۾ هماليه جي نالي سان نقل ڪيو ويو آهي، جيئن ايملي ڊڪسنسن جي شاعري ۽ هينري ڊيوڊ ٿوورو جي مضمونن ۾.

جاگرافي ۽ اهم خاصيتون

ارضيات

هائيڊولوجي

موسم

ماحوليات

موسمي انصاف

مذهب

وسيلا

پڻ ڏسو

خارجي لنڪس

هماليا بابت وڌيڪ ڏسو وڪيپيڊيا جي ڀينر رٿائن ۾:
	معني ڏسو وِڪِشنري تي
	تصويرون ۽ وڊيو ڏسو وڪي ڪامنز تي
	تربيتي مواد ڏسو وڪي ورسٽي تي
	نيوز اسٽوريز وڪي نيوز تان
	چَوِڻيون Quotations وڪي ڪوٽ تان
	سورس ٽيڪسٽس وڪي سورس تان
	درسي ڪتاب وڪي ڪتاب تان

The Digital Himalaya research project at Cambridge and Yale (archived)
Geology of the Himalayan mountains آرڪائيو ڪيا ويا 16 June 2010 حوالو موجود آهي وي بيڪ مشين.
Birth of the Himalaya
South Asia's Troubled Waters Journalistic project at the Pulitzer Centre for Crisis Reporting (archived)
Biological diversity in the Himalayas Encyclopedia of Earth

حوالا

↑ سانچو:Cite encyclopaedia
↑ Zurick, David; Pocheco, Julsun, Illustrated Atlas of the Himalaya, University Press of Kentucky, صفحو. 8,11,12, ISBN 9780813173849
↑ Bishop, Barry. "Himalayas (mountains, Asia)". Encyclopaedia Britannica. حاصل ڪيل 30 July 2016.
↑ A.P. Dimri; B. Bookhagen; M. Stoffel; T. Yasunari (8 November 2019). Himalayan Weather and Climate and their Impact on the Environment. Springer Nature. p. 380. ISBN 978-3-030-29684-1. https://books.google.com/books?id=7Ea9DwAAQBAJ&pg=PA380.
↑ Wadia, D. N. (1931). "The syntaxis of the northwest Himalaya: its rocks, tectonics and orogeny". Record Geol. Survey of India 65 (2): 189–220.
↑ Apollo, M. (2017). "Chapter 9: The population of Himalayan regions – by the numbers: Past, present and future". in Efe, R.; Öztürk, M.. Contemporary Studies in Environment and Tourism. Cambridge Scholars Publishing. pp. 143–159. https://www.researchgate.net/publication/313849476.

حوالي جي چڪ: "lower-alpha" نالي جي حوالن جي لاءِ ٽيگ <ref> آهن، پر لاڳاپيل ٽيگ <references group="lower-alpha"/> نہ مليو

[1] سانچو:Cite encyclopaedia

[2] Zurick, David; Pocheco, Julsun, Illustrated Atlas of the Himalaya, University Press of Kentucky, صفحو. 8,11,12, ISBN 9780813173849

[bishop-britannica2-4] Bishop, Barry. "Himalayas (mountains, Asia)". Encyclopaedia Britannica. حاصل ڪيل 30 July 2016.

[DimriBookhagen20192-5] A.P. Dimri; B. Bookhagen; M. Stoffel; T. Yasunari (8 November 2019). Himalayan Weather and Climate and their Impact on the Environment. Springer Nature. p. 380. ISBN 978-3-030-29684-1. https://books.google.com/books?id=7Ea9DwAAQBAJ&pg=PA380.

[6] Wadia, D. N. (1931). "The syntaxis of the northwest Himalaya: its rocks, tectonics and orogeny". Record Geol. Survey of India 65 (2): 189–220.

[books.google.pl2-7] Apollo, M. (2017). "Chapter 9: The population of Himalayan regions – by the numbers: Past, present and future". in Efe, R.; Öztürk, M.. Contemporary Studies in Environment and Tourism. Cambridge Scholars Publishing. pp. 143–159. https://www.researchgate.net/publication/313849476.

[lower-alpha 1]

[3]

[4]

[5]

[6]