پاڪستان جي تاريخ
پاڪستان جي تاريخ سال 1947ع ۾ ملڪ جي ٺهڻ کان اڳ سان شروع ٿئي تي.[1] جيتوڻيڪ، پاڪستان سال 1947ع ۾ هندستان جي ورهاڱي ذريعي[2] هڪ مڪمل نئين ملڪ جي طور تي ٺاهيو هو، پر زمين جي تاريخ گهڻو اڳتي وڌي ٿي ۽ افغانستان، هندستان ۽ ايران سان جڙيل آهي. ننڍو کنڊ جي اتر-اولهه جي وسعت ۽ ايران جي پليٽيو جي اڀرندي سرحدن تي پکڙيل، اڄوڪي پاڪستان جو علائقو هڪ وڏي تهذيب جي زرخيز زمين ۽ وچ ايشيا ۽ ويجھي اوڀر ڏانهن ڏکڻ ايشيا جي گيٽ وي جي طور تي ڪم ڪيو.
آفريڪا کان ٻاهر انسانن (Homo sapiens) جي پهرين ساحلي لڏپلاڻ واري رستي تي واقع، علائقو جديد انسانن جي شروعات ۾ آباد هو. ڏکڻ ايشيا ۾ ڳوٺاڻي زندگيءَ جي 9,000 سالن جي تاريخ پاڪستان ۾ مهر ڳڙهه جي ماڳ جديد پٿر جي دور (7000 ق.م کان 4300 ق. م) تائين ۽ ڏکڻ ايشيا ۾ شهري زندگيءَ جي 5,000 سالن جي تاريخ سنڌو ماٿري جي تهذيب مختلف ماڳن تائين ملي ٿي، جنهن ۾ موهن جو دڙو ۽ هڙپا شامل آهن.
سنڌو ماٿري جي تهذيب جي زوال کان پوءِ، هند-آريائي قبيلا ويدڪ دور (1500 ق.م کان 500 ق. م) ۾ لڏپلاڻ جي ڪيترن ئي لهرن ۾ وچ ايشيا کان پنجاب ۾ لڏي ويا، انهن سان گڏ انهن جون مخصوص مذهبي روايتون ۽ رواج به آيا، جن جو ميلاپ مقامي ثقافت سان ٿي ويو. انڊو-آرين جي مذهبي عقيدن ۽ عملن مان باختريا-مارگيانا ڪلچر ۽ اڳوڻي سنڌو ماٿري جي ھڙپائي سنڌو عقيدن آخرڪار ويدڪ ڪلچر ۽ قبيلن کي جنم ڏنو. انهن ۾ سڀ کان وڌيڪ قابل ذڪر گندھارا تهذيب هئي، جيڪا هندستان، وچ ايشيا ۽ وچ اوڀر جي سنگم تي وڌي، واپاري رستن کي ڳنڍيندي ۽ مختلف تهذيبن جي ثقافتي اثرات کي جذب ڪئي. شروعاتي شروعاتي ويدڪ ثقافت هڪ قبائلي، ڇرواهن جو سماج هئي، جيڪو سنڌو ماٿري ۾ مرڪز هو، جيڪو اڄ پاڪستان آهي. هن دور ۾ ويد، هندومت جي قديم ترين صحيفن تي مشتمل هئا. ايندڙ هزارين سالن ۾ اڄوڪي پاڪستان جي خطي ۾ ڪيترائي اثر شامل ٿيا، جيڪي قديم، خاص ڪري هندو-ٻڌ، ٽيڪسيلا جي ماڳن، ۽ تخت ڀائيءَ، 14هين صديءَ جي ٺٽي جي اسلامي۔سنڌي يادگار، ۽ لاهور جي 17هين صدي جي مغل يادگار شامل آهن. 19هين صدي جي پهرين اڌ ۾، علائقي کي ايسٽ انڊيا ڪمپني پاران مختص ڪيو ويو، ان کان پوء، سال 1857ع کان پوء، 90 سالن جي سڌي برطانوي راڄ جي ذريعي، ۽ ان جي مستقبل جي قومي شاعر علامه اقبال ۽ ان جي باني محمد علي جناح، ٻين جي ڪوششن جي ذريعي سال 1947ع ۾ پاڪستان جي قيام سان ختم ٿي. ان وقت کان وٺي، ملڪ سول۔جمهوري ۽ فوجي حڪمراني ٻنهي جو تجربو ڪيو آهي، جنهن جي نتيجي ۾ اهم معاشي ۽ فوجي ترقي ۽ گڏوگڏ عدم استحڪام جا دور آيا. بعد ۾ اوڀر پاڪستان جي علحدگيءَ سان بنگلاديش جي نئين قوم بڻجي وئي.
علائقي جي تاريخ[سنواريو]
قبل از تاريخ[سنواريو]
ڪانسي جو دور[سنواريو]
ابتدائي تاريخ - لوهه جو دور[سنواريو]
قديم تاريخ[سنواريو]
ڪلاسيڪل تاريخ - وچين سلطنتون[سنواريو]
وچين دور - اسلامي دور[سنواريو]
ابتدائي جديد دور[سنواريو]
نوآبادياتي دور[سنواريو]
پڻ ڏسو[سنواريو]
خارجي لنڪس[سنواريو]
حوالا[سنواريو]
- ↑ Pakistan was created as the Dominion of Pakistan on 14 August 1947 after the start of British rule in, and partition of British India.
- ↑ Asrar, Shakeeb. "How British India was divided". Al Jazeera. حاصل ڪيل 2024-05-01.