مواد ڏانھن هلو

غلام رسول مهر

کليل ڄاڻ چيڪلي، وڪيپيڊيا مان

 

غلام رسول مهر
پيدائش 13 اپريل1895[1]
ڦولپور، جالنڌر ضلعو، برٽش انڊيا
وفات 16 Nov 1971[1]
لاهور, پاڪستان
قوميت پاڪستاني
پيشو صحافي، سياسي ڪارڪن
شھرت جو ڪارڻ پاڪستان تحريڪ

غلام رسول مهر (13 اپريل 1895 - 16 نومبر 1971) هڪ پاڪستاني مسلمان اسڪالر ۽ سياسي ڪارڪن هو، جيڪو جلندر ضلعي، برطانوي هندستان جي هڪ ڳوٺ، ڦولپور ۾ پيدا ٿيو.[2][3]

شروعاتي زندگي

[سنواريو]

مهر پرائمري اسڪول خمبرا ۾، پوءِ مشن هاءِ اسڪول جالنڌر شهر ۾ داخل ٿيو. ان کان پوءِ هن اسلاميه ڪاليج (لاهور) ۾ داخلا ورتي، جتي هن شهر ۽ ان جي ثقافت سان محبت پيدا ڪئي. هن محسوس ڪيو ته جڏهن دهلي ۽ لکنؤ مشرقي ثقافت ۾ گهيريل هئا، لاهور، اوڀر ۽ اولهه جو خوشگوار امتزاج هو، ڇاڪاڻ ته ان جي برطانوي راڄ سان ويجهي وابستگي هئي.[4][5]

ڪيريئر

[سنواريو]

مهر هندستان جي سياسي محاذ تي ٿيندڙ ترقيءَ ۾ تمام گهڻي مشغول هئي. هندستاني مسلمان، پاڪستان جي تحريڪ ۾ پنهنجي شرڪت کان سواءِ، ان وقت مسلم دنيا ۾ جيڪو ڪجهه ٿي رهيو هو، ان تي ڪاوڙيل هئا. نوجوان مولانا مهر، جنهن پنهنجي تعليم پوري ڪئي هئي ۽ جنهن کي آزاديءَ ۽ مسلمان ’ملت‘ (قوم) جي خدمت ڪرڻ جو جذبو هو، تنهن روزاني زميندار (اخبار) ۾ لکڻ شروع ڪيو ۽ آخر ۾ اتي ڪم ڪرڻ لڳو.[6]

لاهور ۾ مهر شبلي نعماني ۽ نواب وقار الملڪ ڪمبوه سان ملاقات ڪئي، جيڪي علي ڳڙهه مسلم يونيورسٽي جي وفد جا ميمبر هئا. کيس انجمن حمايت اسلام جي سالياني ڪانفرنس ۾ علامه محمد اقبال کي سندس ڪلام ٻڌڻ جو به موقعو مليو.

مهر ڪجهه عرصو حيدرآباد ۾ به گذاريو. جيتوڻيڪ هو مناسب نوڪري حاصل ڪرڻ ۾ ڪامياب نه ٿي سگهيو، پر اتي رهڻ کيس پنهنجي لاءِ ’سياسي تعليم‘ حاصل ڪرڻ جو موقعو ڏنو. ۽ حيدرآباد ۾ ئي شاعريءَ کان نثر ڏانهن ڌيان ڏنو. اهو عمل تڏهن مددگار ثابت ٿيو، جڏهن هن پنهنجي صحافتي ڪيريئر جي شروعات 1921ع ۾ روزاني زميندار (اخبار) جي ايڊيٽوريل سان ڪئي.[7] جلد ئي مولانا اخبار ۾ شامل ٿيو ۽ آزاديءَ ۽ تحريڪ خلافت (خلافت تحريڪ) جي نالي تي هلندڙ جنگ ۾ شامل ٿي ويو. هو مولانا ابوالڪلام آزاد جي شروع ڪيل تنظيم حزب الله ۾ شامل ٿي چڪو هو. درحقيقت، آزاد مهر تي هڪ اهم اثر هو ۽ بعد ۾ الهلال (اخبار) ۾ ڇاپيو ويو ان کان متاثر ٿيو.[8]

مهر صاحب پنهنجي دور جي سياسي ۽ مذهبي تحريڪن ۽ انهن بابت پنهنجي راءِ جو مختصر جائزو ورتو هو. هن جي حالتن هن کي پنهنجون ياداشتون پوريون ڪرڻ نه ڏنيون.[9]

موت ۽ وراثت

[سنواريو]

پنهنجي زندگيءَ جي پڄاڻيءَ تي، مهر پنهنجي زندگيءَ کي ايندڙ نسلن جي فائدي لاءِ رڪارڊ ڪرڻ جو فيصلو ڪيو. محمد حمزه فاروقي ڪتاب ”مهر بيتي“ لکيو، جيڪو الفيصل ناشران، لاهور طرفان شايع ڪيو ويو. [10]↵ مهر پنهنجي پٽ فاروق ارشد شاهين ۽ ڌيءَ منيره علوي کي ترتيب ڏنو. سندن لکيل هڪ تعارفي نوٽ به آهي، جنهن ۾ چيو ويو آهي ته هنن کي پنهنجي پيءُ کي ڏسڻ ۽ ٻڌڻ جو موقعو صرف لنچ جي وقت ۾ مليو. اهو سندن پرجوش ارادو هو ته هو پنهنجي ابتدائي سالن کان پڇاڙيءَ تائين ٻڌائيندو رهيو، جنهن ۾ سندس عقيدت به سندس دل جي ويجهو ٿي وئي. مهر هڪ ڀيري پنهنجي هڪ دوست کي هڪ خط ۾ لکيو ته سندس اولاد کي پنهنجي خانداني اصل بابت ڄاڻڻ جو شوق هو، 1947ع ۾ ورهاڱي وقت سندس خاندان جي لڏپلاڻ سبب کين پنهنجي جنم ڀومي، هڪ ڳوٺ ڦولپور ڇڏڻو پيو. جالنڌر ضلعي ۾[11]

ڪتاب

[سنواريو]

هن 100 کان وڌيڪ ڪتاب لکيا، مرتب ڪيا، ايڊٽ ڪيا ۽ ترجمو ڪيا، جن ۾ شامل آهن:[12]

  • سيرت امام ابن تيميه ، ابن تيميه جي زندگي ۽ ڪم، 1263-1328، اسلامي اسڪالر
  • غالب ، مرزا اسدالله خان غالب جي زندگي ۽ ڪارناما، 1797-1869، اردو شاعر
  • نواِي سروش ، جنهن کي نقاد رئوف پاريخ ”غالب جي اردو ديوان تي سڀني کان وڌيڪ تبصرو“ قرار ڏنو آهي.
  • اقباليات ، سر محمد اقبال جي زندگيءَ ۽ ڪارنامن تي، 1877-1938؛ گڏ ڪيل آرٽيڪل
  • تاريڪي سنڌ ، سنڌ جي تاريخ تي
  • يوميات رياضت في الحجاز، 1348 هه / 1930 م ، مڪي جي زيارت جا تاثرات، عربي ۾
  • سار عمر حيات ڪاهان توانه ڏکڻ ايشيا جي نامور سياستدان عمر حيات خان ٽوانا جي زندگيءَ تي 1874-1944ع تي لکيل ڪتاب ”سوانح حيات اور ان جي ڪهاننداني تاريڪا پاس منار“ ۾ سندس خاندان جو تاريخي مطالعو شامل آهي.
  • ھند ۽ اسلامي حڪمت عملي.
  • آزادي جي جنگ.
  • مختيارڪار تاريخ اسلام.
  • سيد احمد شهيد.
  • سرگشت مجاهد.
  • 1857ع مجاهد.
  • پاڪستان تحريڪ
  • علامه محمد اقبال
  • علي ڳڙهه مسلم يونيورسٽي
  • زميندار (اخبار)
  • الهلال (اخبار)
  • جالنڌر
  • پاڪستاني صحافين جي فهرست

حوالا

[سنواريو]

سانچو:Pakistan Movement

  1. ↑ 1.0 1.1 حوالي جي چڪ: Invalid <ref> tag; no text was provided for refs named لاهور
  2. ↑ Siddique Shahzad. "Profile of Maulana Ghulam Rasool Mehr". Lahore City History website. وقت 21 October 2019 تي اصل کان آرڪائيو ٿيل. حاصل ڪيل 29 April 2018.  Unknown parameter |url-status= ignored (مدد)
  3. ↑ "The Life and Times of Maulana Ghulam Rasool Mehr – Freedom fighter from Punjab". , Dawn (newspaper), Published 23 Sep 2012, Retrieved 29 April 2018
  4. ↑ "The Life and Times of Maulana Ghulam Rasool Mehr – Freedom fighter from Punjab". , Dawn (newspaper), Published 23 Sep 2012, Retrieved 29 April 2018
  5. ↑ Siddique Shahzad. "Profile of Maulana Ghulam Rasool Mehr". Lahore City History website. وقت 21 October 2019 تي اصل کان آرڪائيو ٿيل. حاصل ڪيل 29 April 2018.  Unknown parameter |url-status= ignored (مدد)
  6. ↑ "The Life and Times of Maulana Ghulam Rasool Mehr – Freedom fighter from Punjab". , Dawn (newspaper), Published 23 Sep 2012, Retrieved 29 April 2018
  7. ↑ Siddique Shahzad. "Profile of Maulana Ghulam Rasool Mehr". Lahore City History website. وقت 21 October 2019 تي اصل کان آرڪائيو ٿيل. حاصل ڪيل 29 April 2018.  Unknown parameter |url-status= ignored (مدد)
  8. ↑ "The Life and Times of Maulana Ghulam Rasool Mehr – Freedom fighter from Punjab". , Dawn (newspaper), Published 23 Sep 2012, Retrieved 29 April 2018
  9. ↑ "The Life and Times of Maulana Ghulam Rasool Mehr – Freedom fighter from Punjab". , Dawn (newspaper), Published 23 Sep 2012, Retrieved 29 April 2018
  10. ↑ "The Life and Times of Maulana Ghulam Rasool Mehr – Freedom fighter from Punjab". , Dawn (newspaper), Published 23 Sep 2012, Retrieved 29 April 2018
  11. ↑ "The Life and Times of Maulana Ghulam Rasool Mehr – Freedom fighter from Punjab". , Dawn (newspaper), Published 23 Sep 2012, Retrieved 29 April 2018
  12. ↑ Rauf Parekh. "A treasure of rare literary and historical knowledge". Dawn (newspaper). حاصل ڪيل 29 April 2018. 
"https://sd.wikipedia.org/w/index.php?title=غلام_رسول_مهر&oldid=298034" تان ورتل