سيد عطاءُ الله شاهه بخاري
| سيد عطاءُ الله شاھ بخاري | |
|---|---|
| پيدائش | عطاءُ الله شاھ 23 September 1892 پٽنا, برٽش انڊہا |
| وفات | 21 آگسٽ 1961 (عمر 68 سال) |
| قلمي نالو | شاھ جي |
| ڌنڌو | خطابت، مقرر، شاعر، سياسي ڪارڪن، مؤرخ |
| قوميت | پاڪستاني |
| شهريت | پاڪستان |
| صنف | ديوبندي |
| موضوع | سني اسلام |
| ادبي تحريڪ | ختم نبوت |
سيد عطاءُ الله شاھ: (انگريزي: Syed Ata Ullah Shah Bukhari) [1] (23 September 1892 – 21 August 1961),ننڍي کنڊ جو ھڪ مسلم حنفي عالم دين ۽ سياسي اڳواڻ ھيو [2]جي مجلس احرار اسلام نالي تنظيم جو باني رڪن ھيو. ھن مسلمانن ۾ شديد انگريز مخالف سوچ پيدا ڪندڙ عالم دين ھيو. [3] جي محمد علي جناح جو ۽ پاڪستان جي قيام جو سخت مخالف ھيو ان کان علاوه ھن احمديہ تحريڪ جي بہ سخت مخالفت ڪئي. [4]
ذاتي زندگي
[سنواريو]1882 ۾ پٽنا ۾ جنم ورتائين. شروعاتي ديني تعليم پاڪستان واري شھر گجرات ۾ حاصل ڪيائين. ھن جي پيء جو نالو حافظ سيد ضياء الدين ھيو جنھن کان ھن قرآن سکيو ۽ حافظ قرآن بڻيو. [5] 1914 ۾ جڏھن 22 سالن جو ٿيو تہ امرتسر لڏي ويو .ھن پنھنجو تعلق سھارپور ضلعي جي ديوبند اسڪول سان رکيو ۽ امرتسر جي ھڪ ننڍڙي مسجد ۾ تبليغ شروع ڪيائين جتي 40 سالن تائين قرآن سيکاريندو رھيو. [6]ھن جي سوشلسٽ ۽ ڪميونسٽ خيال رکندڙن سان دوستي رھي پر ڪڏهن بہ انھن جي خيال کي قبول نہ ڪيائين. [7][8] ھن 1916 ۾ پنھنجو سياسي ڪيريئر شروع ڪيو . ھن جون تقريرون غريبن جي تڪليف متعلق ھيو ۽ ھن ماڻھن ۾ اميد ڏياري ته انھن جي غربت جو خاتمو انگريزن جي حڪومت جي خاتمي سان آھي [9] برصغير هند- پاڪ جي ممتاز ليڊر، اديب، شعله نوا خطيب ۽ وجدآور شاعر، امير شريعت، سيد عطاءُ الله شاهه بخاريءَ، ملتان ۾، 21- آگسٽ 1961ع تي، 72 سالن جي عمر ۾ وفات ڪئي آهي. مرحوم چئن سالن کان بيمار هو. پوين پنجن مهينن کان مٿس فالج جو حملو ٿيو. کيس صدر مملڪت جي چوڻ تينشتر ميڊيڪل ڪاليججي اسپتال ۾ داخل ڪيو ويو، ۽ ان کان سواءِ يوناني حڪيمن جي هڪ منتخب بورڊ به سندس علاج ڪيو، پر صحتياب نه ٿي سگهيو. شاهه صاحب آزاديءَ جو پرستار ۽ خلافت، ڪانگريس ۽ مسلم ليگ کان الڳ تنظيم، ’جمعيت الاحرار‘ جو باني ۽ صدر رهيو. سندس پاليسي انگريزن جي مقابلي ۾ هميشه سختگير ۽ گرم رهندي هئي. انگريزن جي زماني ۾ پاڻ مسجد شهيد گنج، آزاديءڪشمير، ختم نبوت ۽ آزاديءَ جي تحريڪن ۾ 15 سال جيل ڪاٽي چڪو هو. شاعريءَ ۾ سندس تخلص ”نديم“ هو. پر سندس شهرت جو سبب زياده تر خطابت هو. - بلڪه وجدانگيز رجزخوانيءَ جي لحاظ سان شاهه صاحب انهن بزرگن کان گوي سبقت کڻي چڪو هو. هڪ انگريز عالم لکيو آهي: ”مون هندستان ۾ ٻه عظيم چيزون ڏٺون - هڪتاج محل، ۽ ٻيو عطاءُ الله شاهه بخاري!“ سندس جادوبيانيءَ جو داد خودمهاتما گانڌيءَ به ڏنو آهي. نوراني شبيهه، مجاهدانه ڪردار، غازيانه سيرت، ۽ عالمانه وضع وارو عطاءُ الله شاهه، پنهنجيءَ انفرادي عظمت جي لحاظ سان اڄ به امر آهي. 1918ع ۾، ڪانگريس ۽ مسلم ليگ جي امرتسر واري مشتڪ اجلاس ۾ شرڪت کان وٺي، پورا ويهه سال مسلسل جدوجهد ۾ گذاريائين. انگريزن جي خلاف، خلافت، ڪانگريس، مسلم ليگ، احرار، وغيره پاران، هر هڪ متحده محاذ جو ليڊر ۽ سالار کيس ئي چونڊيو ويندو هو. شاهه صاحب مفاد پرست ليڊرن مان نه هو. سندس ساري زندگي مجاهدانه ۽ فقيرانه رهي - ايتري قدر جو پنهنجن ٻچن لاءِ نه ڪا جائداد بنائي سگهيو، نه ڪا گهر جي جاءِ ئي ٺهرائي سگهيو. برصغير هند- پاڪ جي هن جليل القدر مجاهد، ملتان جي هڪ غير معروف محلي، ٽنڊي شير خان، جي هڪ ڪرايي تي ورتل بوسيده مڪان ۾ وفات ڪئي. مولانا بخاري،پاٽنا(بهار) ۾، 1889ع ۾ ڄائو، 72 سالن جي عمر ۾، 1961ع ۾ وفات ڪيائين. سندس پوين ۾ چار پٽ، هڪ نياڻي، ۽ هڪ بيوهه ھيا. - رهي نام الله ڪا. سندس تاليفات ۾ ”ديوان“، ”سواطع الاهام“ (ڇپيل)، ”مجموعه خطبات“ (اڻڇپيل)، اهم علمي چيزون آهن. [10][11]
حوالا
[سنواريو]- ↑ Syedah Umm-e-Kafeel, Syedi-wa -abi, (Multan: Maktabah Ahrar, Bukhari academy, 2007) vol.1, P.5
- ↑ Chaudhry Afzal Haq, Tarikh-e-Ahrar, (Lahore:Maktabah Majlis-e-Ahrar, 1940) P.47
- ↑ Samina Awan, Political islam in colonial Punjab Majlis-e-Ahrar 1929–1949, P.153, Politics of Islamic symbolism, The MAI: Politics of Personalities, Oxford university Press
- ↑ Bahadur, Kalim (1998). Democracy in Pakistan: crises and conflicts. Har Anand Publications. p. 176.
- ↑ Shorish Kashmiri, Syed Ata Ullah Shah Bukhari (Lahore: Maktaba-i-Chattan, 1969), vol. 1, p. 19.
- ↑ Shorish Kashmiri, Syed Ata Ullah Shah Bukhari (Lahore: Chattan, 1978)
- ↑ Samina Awan, Political islam in colonial Punjab Majlis-e-Ahrar 1929–1949, P.154, Politics of Islamic symbolism, The MAI: Politics of Personalities, Oxford university Press
- ↑ Wilfred Cantwell Smith, Modern Islam in India, p. 277.
- ↑ Abdul Latif Khalid Cheema, Prof. Abbas Najmi, Syed-ul-Ahrar, p.98 (Maktabah Tehreek-e-Talba-e-Islam, Chichawatni, 1977).
- ↑ ادارو؛ رسالو:مهراڻ؛ ڇپيندڙ:سنڌي ادبي بورڊ 1961ع
- ↑ https://www.sindhiadabiboard.org/Catalogue/mehran/Book5/Book_page3.html. Missing or empty
|title=(مدد)