سولڊ اسٽيٽ فزڪس
سولڊ اسٽيٽ فزڪس (Solid-State Physics) سخت مادن (Solids) جو طريقن، جهڙوڪ سولڊ اسٽيٽ ڪيمسٽري، ڪوانٽم ميڪانيات، ڪرسٽلوگرافي، برقياتي مقناطيسيت ۽ ميٽالرجي جي ذريعي مطالعو آهي. اهو ڪنڊينسڊ مادي جي فزڪس جي سڀ کان وڏي شاخ آهي. سولڊ اسٽيٽ فزڪس مطالعو ڪري ٿي ته ڪھڙيءَ طرح ٺوس مادن جي وڏي پئماني تي خاصيتون انھن جي ايٽمي-پيماني جي خاصيتن جي نتيجي ۾ پيدا ٿيڻ ٿيون. اهڙيءَ طرح، سولڊ اسٽيٽ فزڪس مادي سائنس (Material Science) جو هڪ نظرياتي بنياد بڻجي ٿي. سولڊ اسٽيٽ ڪيمسٽري سان گڏ، ان ۾ ٽرانزسٽرن ۽ سيمي ڪنڊڪٽرن جي ٽيڪنالاجيءَ ۾ پڻ سڌيون ايپليڪيشنون آهن.
پس منظر
[سنواريو]ٿلهو مواد (Condensed Matter) گھڻن ڀريل ايٽمن مان ٺهيل هوندو آھي، جيڪي شدت سان لهه وچڙ ڪن ٿا. اهي تعامل ميڪانياتي (مثال طور سختي ۽ لچڪ)، حرارتي، برقي، مقناطيسي ۽ بصرياتي خاصيتون پيدا ڪن ٿا. ان ۾ شامل مواد ۽ حالتن تي منحصر ڪري ٿو جنهن ۾ اهو ٺهيل هو، ايٽم کي باقاعده، جاميٽري نموني ۾ ترتيب ڏئي سگهجي ٿو (ڪرسٽل سولائيز، جنهن ۾ ڌاتو ۽ عام واٽر آئس شامل آهن) يا غير منظم طور تي (هڪ ڦوٽڪ سالڊ جهڙوڪ عام باريئن جا گلاس).
سولڊ اسٽيٽ فزڪس جو وڏو حصو، هڪ عام نظريي جي طور تي، ڪرسٽل تي مرکوز آهي. بنيادي طور تي، اهو ئي سبب آهي ته ڪرسٽل ۾ ايٽم جي مدتي حرڪت، ان جي وضاحت ڪندڙ خاصيت، رياضياتي ماڊلنگ کي آسان بڻائي ٿي. ساڳئي طرح، ڪرسٽل موادن ۾ اڪثر ڪري برقي، مقناطيسي، بصرياتي يا ميڪانياتي خاصيتون آهن جيڪي انجنيئرنگ جي مقصدن لاء استعمال ٿي سگھجن ٿيون. ڪرسٽل ۾ ائٽم جي وچ ۾ قوتون مختلف شڪلون وٺي سگهن ٿيون. مثال طور، سوڊيم کلورائڊ (عام لوڻ) جي هڪ ڪرسٽل ۾، ڪرسٽل آئيونڪ سوڊيم ۽ ڪلورين مان ٺهيل آهي ۽ ان کي آئيونڪ بانڊ سان گڏ رکيل آهي. ٻين ۾ ايٽم اليڪٽرانن جي حصيداري ڪندا آهن ۽ گڏيل بانڊ ٺاهيندا آهن. دھاتن ۾، اليڪٽران سڄي ڪرسٽل جي وچ ۾ دھاتي بانڊنگ ۾ ورهايل آهن.
نوبل گئسون انهن مان ڪنهن به قسم جي بانڊنگ مان نه گذرنديون آهن. مضبوط شڪل ۾، نوبل گئسون، هر ايٽم تي برقي چارج بادل جي پولرائزيشن جي نتيجي ۾، وان ڊير والز قوتن سان گڏ رکيل آهن. مضبوط نتيجن جي قسمن جي وچ ۾ فرق انهن جي تعلق جي وچ ۾ اختلافن کان آھي.
تاريخ
[سنواريو]ڪرسٽل جي جوڙجڪ ۽ خاصيتون
[سنواريو]اليڪٽرانڪ خاصيتون
[سنواريو]جديد تحقيق
[سنواريو]پڻ ڏسو
[سنواريو]خارجي لنڪس
[سنواريو]- Neil W. Ashcroft and N. David Mermin, Solid State Physics (Harcourt: Orlando, 1976).
- Charles Kittel, Introduction to Solid State Physics (Wiley: New York, 2004).
- H. M. Rosenberg, The Solid State (Oxford University Press: Oxford, 1995).
- Steven H. Simon, The Oxford Solid State Basics (Oxford University Press: Oxford, 2013).
- Out of the Crystal Maze. Chapters from the History of Solid State Physics, ed. Lillian Hoddeson, Ernest Braun, Jürgen Teichmann, Spencer Weart (Oxford: Oxford University Press, 1992).
- M. A. Omar, Elementary Solid State Physics (Revised Printing, Addison-Wesley, 1993).
- Hofmann, Philip (2015-05-26). Solid State Physics (2 ed.). Wiley-VCH. ISBN 978-3527412822. https://philiphofmann.net/solid-state-physics-book/.
 |
وڪيميڊيا العام ۾ سولڊ اسٽيٽ فزڪس سان لاڳاپيل ابلاغي مواد ڏسو. |