بيهڪ جون نشانيون
بيھڪ جون نشانيون جملي جي معنى سمجهڻ لاءِ بيھڪ جون نشانين جو درست استعمال تمام گهڻو ضروري ھوندو آهي. بيھڪ جي نشانين کان سواءِ جملو بي معنى ۽ اڍنگو پڻ لڳندو آهي. سنڌي ۾ ٻولي هيٺين مکيه نشانين جو ڪارج ٿيندو آهي.
پورو دم (.)
[سنواريو]پورو دم [.] (Full Stop or Period) جڏهن هڪ ويچار وارو جملو پورو ٿيندو آهي، تڏهن سندس پڇاڙي ۾ پوري دم جي نشاني ڏبي آهي. پڙهڻ وقت اُتي چڱو ساهي پٽجي.
مثال طور: هالار اڄ شھر ڪو نہ ويندو.
ڪولن (:)
[سنواريو]ڪولن [:] (Colon) هن نشاني جو ڪارج ڳالھ ٻولھ ۾ ڪنھن ماڻهو جي چيل لفظ هوبھو ساڳيا لکڻا هجن يا ڪن شين جي ياداشت لکجي ته اڳيان ڪولڻ جي نشاني ڏجي.
- مثال طور
- چوڻي آهي : انسان کي کپي: اٽو، لٽو ۽ اجهو.
اڌ دم (؛)
[سنواريو]اڌ دم [؛] (Semi-Colon) جنھن جملي جا ٻہ يا وڌيڪ ڀاڱا هجن ۽ انهن جو پاڻ ۾ لاڳاپو هجي، يا ٻہ ڌار ڌار ويچارن وارا اصطلاح گڏ اچن يا انهن جو پاڻ ۾ لاڳاپو هجي، اُتي اڌ دم ڏجي.
مثال طور: بادشاھ پنهنجي عقل سان ملڪ هلائي ٿو؛ سپاهي ان لاءِ وڙهي ٿو؛ جج انصاف ڪري ٿو؛ استاد علم سيکاري ٿو؛ اهڙي ريت هي سنسار هلي ٿو.
ٿورو دم (،)
[سنواريو]ٿورو دم [،] (Comma) ڪنھن بہ جملي ۾ ٻہ يا وڌيڪ ٻولين، شين يا ماڻهن جا نالا، اصطلاحون ڪم آيل هجن، تہ هر هڪ جي پٺيان ٿوري دم جي نشاني ڏبي آهي.
مثال طور:
- هالار، سرواڻ، سرويچ ۽ دودو ڀنڀور گهمڻ ويا آهن.
- ڪراچي، حيدرآباد ۽ ٺٽو سنڌ جي راڄ ڌاني رهيا آهن.
مرد هجي يا عورت، ٻار هجي يا ٻڍو، امير هجي يا فقير سڀني کي ڌڻي در ج جهڪڻو آهي.
سوال جي نشاني (؟)
[سنواريو]سوال جي نشاني [؟] (Question-Mark) ڪنھن بہ جملي ۾ سوال پڇڻ جو مطلب رکيل هجي تہ پويان سوال جي نشاني ڏجي.
مثال طور:
- اوهان جو نالو ڇا آهي؟
- اڄ ڪھڙو ڏينھن آهي؟
عجب جي نشاني (!)
[سنواريو]عجب جي نشاني [!] (Exclamation-Mark) هي نشاني حرف ندا کان پوءِ استعمال ٿيندي آهي، يعني تہ جڏهن جملي ما حيرت، عجب، افسوس، ڏک، ارمان، سڏ، جوش ۽ خوشي ظاهر ٿئي تہ ان جي پويان عجب جي نشاني ڏجي.
- شاباس! هير اڄ اوهان هڪ غريب جي مدد ڪئي آهي.
- واھ واھ! سڀاڻي عيد آهي.
- مار! ايڏو وڏو نانگ.
- گهوڙا ڙي گهوڙا! گهر کي باھ لڳي وئي.
قول/ڳالھ/واڪ جي نشاني (" ")
[سنواريو]قول/ڳالھ/واڪ جي نشاني [" "] (Quotation-Mark) قول جي نشاني يا واڪ جي نشاني تڏهن ڏبي آهي جڏهن ڪنھن جا چيل لفظ جملي ۾ استعمال ڪجن، تہ اُتي واڪ جون نشانيون ڏجن.
- مثال طور: ٽيپو سلطان جو قول آهي :"گدڙ جي سئو سال زندگي کان شينهن جي هڪ ڏينھن جي زندگي بھتر آهي."
- چوندا آهن تہ: " ماسيون نہ مائون ٿين، ڪاڪا نہ پيءَ ٿين."
ڏنگيون ( )
[سنواريو]ڏنگيون ( ) (Brackets) ڪنھن ٻول يا لفظ يا جملي کي وڌيڪ چٽو يا صاف ڪرڻ لاءِ جملي جي وچ ۾ ڏنگين جا نشانن ۾ رکڻو پوندو آهي.
مثال طور:
- حضرت علي جو لقب اسد الله (الله جو شينهن) آهي.
- شمس العلماء (عالمن جو سج ) عمر بن محمد دائودپوٽو وڏو عالم هو.
- شاھ عبداللطيف ڀٽائي (1689-1752) عظيم شاعر ٿي گذريو آهي.