اطلاقي سائنس

اطلاقي سائنس یا لاڳو ٿيل سائنس (Applied Science) سائنسي طريقي ۽ علم جو استعمال آهي، جنهن کي عملي مقصدن حاصل ڪرڻ لاءِ طريقي جي نتيجن ذريعي حاصل ڪيو ويو آهي. ان ۾ مضمونن جو هڪ وسيع سلسلو شامل آهي جهڙوڪ انجنيئرنگ ۽ دوائون. اطلاقي سائنس اڪثر ڪري بنيادي سائنس سان متضاد آهي، جيڪو سائنسي نظرين ۽ قانونن کي اڳتي وڌائڻ تي مرکوز آهي جيڪي قدرتي يا ٻين واقعن جي وضاحت ۽ اڳڪٿي ڪن ٿا.^[1]

اطلاقي سائنس رسمي سائنس، جهڙوڪ شماريات ۽ امڪاني نظريي جيئن ايپيڊميولوجي کی پڻ لاڳو ڪري سگھي ٿي. جينياتي ايپيڊميولوجي هڪ لاڳو ٿيل سائنس آهي جيڪا ٻنهي حياتياتي ۽ شمارياتي طريقن کي لاڳو ڪري ٿي. اپلائيڊ سائنس سماجي سائنس، جيئن لاڳو نفسيات، ڏوهن جي علم (Criminology) ۽ قانون ۾ نفسيات کي لاڳو ڪري سگھي ٿي.

اطلاقي تحقيق

اطلاقي یا لاڳو ٿيل تحقيق سائنس جي عملي درخواست آهي. اهو جمع ٿيل نظريات، علم، طريقن ۽ ٽيڪنڪن کي هڪ مخصوص رياست، ڪاروبار، يا ڪلائنٽ تي ٻڌل مقصد لاء رسائي ۽ استعمال ڪري ٿو. انجنيئرنگ جي ابتڙ، لاڳو ٿيل تحقيق ۾ ڪاروبار، اقتصاديات ۽ خرچن جو تجزيو يا اصلاح شامل ناهي. لاڳو ٿيل تحقيق ڪنهن به علائقي ۾ جڏهن ان جي ابتڙ، بنيادي، يا خالص، تحقيق سان بهتر سمجهي سگهجي ٿي. بنيادي جاگرافيائي تحقيق نئين نظريات ۽ طريقا پيدا ڪرڻ جي ڪوشش ڪري ٿي جيڪي عملن جي وضاحت ۾ مدد ڪن ٿيون جيڪي طبعي يا انساني ماحول جي فضائي ڍانچي کي شڪل ڏين ٿيون. بلڪه، لاڳو ٿيل تحقيق، خاص تجرباتي مسئلن کي سمجھڻ ۽ حل ڪرڻ لاءِ اڳ ۾ ئي موجود جاگرافيائي نظرين ۽ طريقن کي استعمال ڪري ٿي. لاڳو ٿيل تحقيق عام طور تي مصنوعات، طريقا، يا خدمتن سان لاڳاپيل مخصوص تجارتي مقصد آهن. خالص تحقيق ۽ لاڳو ٿيل تحقيق جو مقابلو ڪاروبار لاءِ پيروي ڪرڻ لاءِ بنيادي فريم ورڪ ۽ هدايت فراهم ڪري ٿو. لاڳو ٿيل تحقيق عملي مسئلن کي حل ڪرڻ سان لاڳاپيل آهي ۽ عام طور تي تجرباتي طريقا استعمال ڪري ٿو. ڇاڪاڻ ته لاڳو ڪيل تحقيق گندي حقيقي دنيا ۾ رهي ٿي، سخت تحقيقي پروٽوڪول کي آرام ڪرڻ جي ضرورت آهي. مثال طور، اهو ناممڪن نموني استعمال ڪرڻ ناممڪن ٿي سگهي ٿو. ان ڪري، طريقي ڪار ۾ شفافيت تمام ضروري آهي. نتيجن جي تشريح لاءِ اثرات کي آرام ڪرڻ سان پيدا ڪيو ويو آهي ٻي صورت ۾ طريقي ڪار جي سخت قاعدن تي پڻ غور ڪيو وڃي. ان کان علاوه، هن قسم جي تحقيق جو طريقو قدرتي سائنس کي انساني حالتن تي لاڳو ٿئي ٿو:

• عملي تحقيق: ڪمپنين کي انهن تي اثر انداز ٿيندڙ مسئلن جي قابل عمل حل جي نشاندهي ڪرڻ ۾ مدد ڪري ٿي.

• تشخيصي تحقيق: محقق موجود ڊيٽا کي جانچيندا آهن گراهڪن جي مدد ڪرڻ لاءِ دانشمندانه فيصلا ڪرڻ ۾ مدد ڪري ٿي.

• صنعتي تحقيق: نئين سامان/خدمتون ٺاھيو جيڪي ھدف مارڪيٽ جي مطالبن کي پورو ڪندي. (صنعتي ترقي وڏي پئماني تي استعمال لاءِ نئين سامان/خدمتن جي پيداوار کي وڌائيندي ته جيئن گراهڪ جي معاشي گهرج کي پورو ڪري سگهجي، جڏهن ته سامان/خدمت جي پيداوار جي شرح جي تناسب کي وسيلن جي ان پٽ جي شرح تائين وڌائيندي ۽ توانائي جي قيمت ۽ صنعتي ترقي کي صنعتي ترقي لاڳو ٿيل تحقيق جي دائري کان ٻاهر سمجهيو ويندو. جيئن ته لاڳو ٿيل تحقيق ۾ هڪ عارضي ويجهي-مسئلي ۽ ڊيٽا جي ويجهو واقفيت آهي، اهو شايد هڪ وڌيڪ عارضي تصوراتي فريم ورڪ استعمال ڪري سگھي ٿو جهڙوڪ ڪم ڪندڙ مفروضات يا ستون سوال. او.ای.سی.دی (OECD) جو فراسڪاتی مینول ( Frascati Manual)، لاڳو ڪيل تحقيق کي تحقيق جي ٽن شڪلن مان هڪ، بنيادي تحقيق ۽ تجرباتي ترقي سان گڏ بيان ڪري ٿو. (ان جي عملي فڪر جي ڪري، لاڳو ڪيل تحقيقي معلومات انفرادي مضمونن سان لاڳاپيل ادب ۾ ملي ويندي. &

شاخون

اطلاقي سائنس هڪ سسٽم جي طور تي ڪم ڪري ٿو جيڪو ڪم جي ٻين شعبن ۾ شاخ ڪري ٿو جيڪو سسٽم جي وڌيڪ کوٽائي ۾ وڃي ٿو. اپلائيڊ ريسرچ مسئلو حل ڪرڻ جو هڪ طريقو آهي ۽ سائنس جي بین شعبن ۾، جيئن ته لاڳو ڪيل نفسيات ۾ ان جي موجودگي پڻ عملي آهي. اپلائيڊ نفسيات انساني رويو استعمال ڪري ٿي معلومات حاصل ڪرڻ لاءِ هڪ علائقي ۾ هڪ بنيادي فوڪس ڳولڻ جي قابل ٿي سگهي ٿو جيڪو حل ڳولڻ ۾ مدد ڪري سگهي ٿو. وڌيڪ مخصوص، هي مطالعو ڏوهن جي نفسيات جي شعبي ۾ لاڳو ٿئي ٿو. اپلائيڊ ريسرچ جي حاصل ڪيل ڄاڻ سان، ڏوھارين تي انھن جي رويي سان گڏ انھن کي پڪڙڻ لاءِ تحقيق ڪئي ويندي آھي. ان کان علاوه، تحقيق کي ڏوهن جي تحقيقات تائين وڌايو ويو آهي. هن درجي جي تحت، تحقيق جا طريقا ڏوهن جي تحقيق ۾ استعمال ٿيندڙ سائنسي طريقي ۽ سماجي تحقيق جي ڊيزائن جي سمجھ کي ظاهر ڪن ٿا. اهي قانون، پاليسي ۽ ڏوهن جي نظريي سان گڏ تحقيقات جي طريقي ڪار سان گڏ وڌيڪ شاخن تائين پهچن ٿا.

انجنيئرنگ جي شعبن ۾ حر حرڪيات، حرارت جي منتقلي، سيال جي ميڪينڪس، سڪونيات، حرڪيات، مواد جي ميڪينڪس، ڪائنامیتڪس، الیڪترومیگنیتزم، مواد جی سائنس، زمين جی سائنس، انجنيئرنگ فزڪس شامل آهن. اهي شعبا به بنيادي سائنس جي دائري ۾ آهن. ميڊيڪل سائنسز، مثال طور ميڊيڪل مائڪرو بائيالاجي، دواسازي جي تحقيق ۽ ڪلينيڪل وائرولوجي اپلائيڊ سائنسز آهن جيڪي بائيولاجي ۽ ڪيمسٽري کي دوائن تي لاڳو ڪن ٿيون. دواسازي جي ترقي انجنيئرنگ جي دائري ۾ اچي ويندي آھي.

تعليم ۾

پڻ ڏسو

خارجي لنڪس

حوالا

↑ Bunge, M., Rapp, Friedrich, وڪي نويس., "Technology as Applied Science", Contributions to a Philosophy of Technology: Studies in the Structure of Thinking in the Technological Sciences (Dordrecht: Springer Netherlands): 19–39, ISBN 978-94-010-2182-1, doi:10.1007/978-94-010-2182-1_2, حاصل ڪيل 2023-02-07 Bunge, M. (1974), Rapp, Friedrich (ed.), "Technology as Applied Science", Contributions to a Philosophy of Technology: Studies in the Structure of Thinking in the Technological Sciences, Dordrecht: Springer Netherlands, pp. 19–39, doi:10.1007/978-94-010-2182-1_2, ISBN 978-94-010-2182-1, S2CID 110332727, retrieved 2023-02-07

[1] Bunge, M., Rapp, Friedrich, وڪي نويس., "Technology as Applied Science", Contributions to a Philosophy of Technology: Studies in the Structure of Thinking in the Technological Sciences (Dordrecht: Springer Netherlands): 19–39, ISBN 978-94-010-2182-1, doi:10.1007/978-94-010-2182-1_2, حاصل ڪيل 2023-02-07 Bunge, M. (1974), Rapp, Friedrich (ed.), "Technology as Applied Science", Contributions to a Philosophy of Technology: Studies in the Structure of Thinking in the Technological Sciences, Dordrecht: Springer Netherlands, pp. 19–39, doi:10.1007/978-94-010-2182-1_2, ISBN 978-94-010-2182-1, S2CID 110332727, retrieved 2023-02-07

[1]