مواد ڏانھن هلو

انتوائن ليوازئي

کليل ڄاڻ چيڪلي، وڪيپيڊيا مان
انتوائن لورينٽ ڊي ليوازئي
Antoine-Laurent de Lavoisier

انتوائن لورينٽ ليوازئي جو ھن جي زال جي گڏ پورتريت. زاڪ لوئي ڊيوڊ پاران
پيدائش 26 آگسٽ 1743(1743-08-26)
پيرس، فرانس جي بادشاهت
وفات 8 مئي 1794 (عمر 50 سال)
پيرس، فرانس جي جمهوريا
وفات جو ڪارڻ گلوٽين ذريعي موت جي سزا
مدفن پيرس، فرانس
مادر علمي ڪالج ڊي ڪواٽري-نيشنز، پئرس يونيورسٽي
شھرت جو ڪارڻ
جيون ساٿي ميري-ائني پالزي ليوازئي (ش. 1771)
'سائنسي پيشو'
شعبو ڪيميادان، حياتياتدان
مشھور شاگرد اليوٿيري آئيريني ڊو پونٽ
سڃاڻپ نشان

انتوائن لورينٽ ڊي ليوازئي (Antoine-Laurent de Lavoisier؛ 26 آگسٽ 1743ع – 8 مئي 1794ع)، ;[1][2][3] ,[4] پڻ فرانس جي انقلاب کان پوءِ صرف انتوائن ليوازئي، هڪ فرانسيسي رئيس ۽ ڪيميا دان هو، جيڪو ارڙهين صديءَ جي ڪيميائي انقلاب جو مرڪز هو ۽ جنهن جو ڪيميا ۽ حياتيات، ٻنهي جي تاريخ تي وڏو اثر آهي.[5]

اهو عام طور تي قبول ڪيو ويو آهي ته ڪيمسٽري ۾ ليوازئي جي عظيم ڪاميابيون گهڻو ڪري هن جي سائنس کي هڪ معيار کان مقدار ۾ تبديل ڪرڻ جي سبب آهن. ليوازئي سڀ کان وڌيڪ مشهور، هن جي دھڻ (Combustion) ۾ آڪسيجن جي ڪردار جي دريافت لاءِ آهي. هن 1778ع ۾ آڪسيجن جو نالو رکيو، ان کي هڪ عنصر طور تسليم ڪيو، هائڊروجن کي هڪ عنصر طور سڃاتو (1783ع) ۽ فلوجسٽن جي نظريي کي رد ڪيو. ليوازئي ميٽرڪ سسٽم جي تعمير ۾ مدد ڪئي، عناصر جي پهرين وسيع فهرست لکي ۽ ڪيميائي نالن جي سڌاري ۾ مدد ڪئي. هن 1787ع ۾ سليڪون جي وجود جي اڳڪٿي ڪئي[6] ۽ دريافت ڪيو ته، جيتوڻيڪ مادو پنهنجي شڪل تبديل ڪري سگهي ٿو، پڻ ان جو ماس هميشه ساڳيو رهي ٿو. هن جي زال ۽ ليبارٽري اسسٽنٽ، ماري-اين پاولز لاويزيئر، پاڻ هڪ مشهور ڪيمسٽ بڻجي وئي.

ليوازئي ڪيترن ئي اشرافيه ڪائونسلن جو هڪ طاقتور ميمبر، ۽ فرمئ جينيرالي (Ferme Générale) جو منتظم هو. فرمئ جينيرالي قديم شاهي حڪومت جي سڀ کان وڌيڪ نفرت واري جزن مان هڪ هو، ڇاڪاڻ ته اهو منافعو هن رياست جي خرچ تي ورتو، ان جي معاهدي جي شرطن جي رازداري ۽ ان جي هٿياربند ايجنٽن جي تشدد جي ڪري، سڀ کان وڌيڪ نفرت واري جزن مان هڪ هو.[7] انهن سڀني سياسي ۽ معاشي سرگرمين هن کي پنهنجي سائنسي تحقيق کي فنڊ ڏيڻ جي قابل بڻايو. فرانسيسي انقلاب جي عروج تي، هن تي ٽيڪس فراڊ ۽ خراب تمباڪو وڪڻڻ جو الزام لڳايو ويو ۽ سائنس ۾ سندس تعاون جي اعتراف ۾ هن جي زندگي بچائڻ جي اپيل جي باوجود کيس گلوٽين تي موت جي سزا ڏني ويي. هڪ سال ۽ اڌ کان پوء، هن کي فرانسيسي حڪومت طرفان معاف ڪيو ويو.

سوانح عمري

[سنواريو]

علم ڪيميا ۾ حصو

[سنواريو]

قابل ذڪر ڪم

[سنواريو]

ورثو

[سنواريو]

ايوارڊ ۽ اعزاز

[سنواريو]

چونڊيل لکڻيون

[سنواريو]

پڻ ڏسو

[سنواريو]

خارجي لنڪس

[سنواريو]

هن جي ڪم مٿان

هن جي لکتون

حوالا

[سنواريو]
  1. "Lavoisier, Antoine Laurent". Lexico UK English Dictionary. Oxford University Press. وقت 2021-04-23 تي اصل کان آرڪائيو ٿيل.  Unknown parameter |url-status= ignored (مدد)
  2. "Lavoisier". Collins English Dictionary. HarperCollins. حاصل ڪيل 30 July 2019. 
  3. سانچو:Cite Merriam-Webster
  4. (in فرانسيسي) Lavoisier, le parcours d'un scientifique révolutionnaire CNRS (Centre National de la Recherche Scientifique)
  5. Schwinger, Julian (1986). Einstein's Legacy. New York: Scientific American Library. p. 93. ISBN 978-0-7167-5011-6. https://archive.org/details/einsteinslegacyu00schw/page/93. 
  6. In his table of the elements, Lavoisier listed five "salifiable earths" (i.e., ores that could be made to react with acids to produce salts (salis = salt, in Latin)): chaux (calcium oxide), magnésie (magnesia, magnesium oxide), baryte (barium sulfate), alumine (alumina, aluminium oxide), and silice (silica, silicon dioxide). About these "elements", Lavoisier speculates: "We are probably only acquainted as yet with a part of the metallic substances existing in nature, as all those which have a stronger affinity to oxygen than carbon possesses, are incapable, hitherto, of being reduced to a metallic state, and consequently, being only presented to our observation under the form of oxyds, are confounded with earths. It is extremely probable that barytes, which we have just now arranged with earths, is in this situation; for in many experiments it exhibits properties nearly approaching to those of metallic bodies. It is even possible that all the substances we call earths may be only metallic oxyds, irreducible by any hitherto known process." – from p. 218 of: Lavoisier with Robert Kerr, trans., Elements of Chemistry, ..., 4th ed. (Edinburgh, Scotland: William Creech, 1799). (The original passage appears in: Lavoisier, Traité Élémentaire de Chimie, ... (Paris, France: Cuchet, 1789), vol. 1, p. 174.)
  7. Schama, Simon (1989). Citizens: A Chronicle of the French Revolution. Alfred A Knopf. p. 73.