مواد ڏانھن هلو

البرٽا

ڳنڍڻن کي سنواريو
کليل ڄاڻ چيڪلي، وڪيپيڊيا مان
سلجھائپ صفحن جي لاءِ معاونت نظر ھيٺ مضمون the Canadian province تي آهي. other uses جي لاءِ Alberta (disambiguation) ڏسو.
Alberta
Province
Alberta
جھنڊو		{{{official_name}}}}}
قومي نشان
نعرو: Fortis et liber  (ٻولي؟)
"Strong and free"
Location of Alberta
جاگرافي بيهڪ: 55°59′30″N 114°22′36″W / 55.99167°N 114.37667°W / 55.99167; -114.37667[1]مڪانيت: 55°59′30″N 114°22′36″W / 55.99167°N 114.37667°W / 55.99167; -114.37667[1]
حڪومت
 • قسم Parliamentary constitutional monarchy
پکيڙ
 • ڪل 661,849 ڪ.م2 (255,541 ميل2)
 • زميني 640,082 ڪ.م2 (247,137 ميل2)
 • آبي 19,532 ڪ.م2 (7,541 ميل2)
پکيڙ ۾ درجو 6th
آبادي (2021)
 • ڪل 4,368,370
 •  ڪاٿو

  Q2 2024

4,849,906

البرٽا (Alberta) ڪئنیڊا جي تيرهن صوبن ۽ علائقن مان هڪ آهي. اهو اولھہ ڪئنیڊا جو هڪ حصو آهي ۽ ٽن پريري صوبن مان هڪ آهي. البرٽا جون سرحدون اولهه ۾ برٽش ڪولمبيا، اوڀر ۾ ساسڪيچوان، اتر ۾ اتر اولهه وارا علائقا ۽ ڏکڻ ۾ آمريڪي رياست مونٽانا سان لڳن ٿيون. اهو ڪئناڊا ۾ صرف ٻن لينڊ لاڪڊ صوبن مان هڪ آهي، ساسڪاچيوان ٻيو آهي. [8] صوبي جو اڀرندي حصو عظيم ميدانن جي قبضي ۾ آهي، جڏهن ته اولهه وارو حصو راڪي جبلن سان لڳل آهي. صوبو گهڻو ڪري براعظمي آبهوا رکي ٿو پر هوا جي خشڪي سبب گرمي پد ۾ تيز تبديليون اچن ٿیو. اولهندي البرٽا ۾ موسمي گرمي پد جي ڦيرڦار ڪڏهن ڪڏهن چنوڪ واء جي ڪري گهٽ واضح ٿينديون آهن.[9]

البرٽا 661٬848 ڪلوميٽرزچورس (255٬541 چورس ميل) تي ايراضيءَ جي لحاظ کان چوٿون وڏو صوبو آهي، [10] ۽ چوٿون وڏو صوبو آهي، جيڪو 42,62,635 ماڻهن جو گهر آهي. البرٽا جي گاديءَ جو هنڌ ايڊمونٽن آهي، جڏهن ته ڪئلگري ان جو سڀ کان وڏو شهر آهي.[11] ھی ٻن البرٽا جي سڀ کان وڏي مردم شماري وارا ميٽروپوليٽن علائقا آهن.[12] اڌ کان وڌيڪ البرٽا جا رھواسی يا ته ايڊمونٽن يا ڪئلگری ۾ رهن ٿا، جيڪي ٻن شهرن جي وچ ۾ رقابت کي جاري رکڻ ۾ مدد ڪن ٿا. انگريزي صوبي جي سرڪاري ٻولي آهي. سال 2016ع ۾ %76.0 البرٽا جا رھواسی اينگلوفون هئا، %1.8 فرينڪوفون ۽ 22.2٪ ايلوفون هئا.[13]

البرٽا جي معيشت هائيڊرو ڪاربن، پيٽروڪيميڪل صنعتن، جانورن ۽ زراعت تي ٻڌل آهي.[14] تيل ۽ گئس جي صنعت 1947 کان وٺي البرٽا جي معيشت جو هڪ ستون رهيو آهي، جڏهن لیدوک Leduc نمبر 1 جي کوهه تي تيل جا ڪافي ذخيرا دريافت ڪيا ويا.[15] اهو به صوبي جي سڃاڻپ جو حصو بڻجي ويو آهي. جيئن ته البرٽا صوبو هائيڊرو ڪاربن ۾ سڀ کان وڌيڪ امير آهي، اهو ڪينيڊا جي سرزمين تي پيدا ٿيندڙ تيل ۽ قدرتي گئس جو %70 مهيا ڪري ٿو. سال 2018ع ۾، البرٽا جي پيداوار، ڪئناڊا جي جي ڊي پي جو %15.27 یعنی 338.2 بلين آمريڪی ڈالر هئي.[16] [17]

سال 1930ع تائين، البرٽا جي سياسي منظرنامي ۾ 2 وڏيون پارٽيون شامل هيون: مرڪز۔کاٻي ڌری وارا لبرل ۽ يونائيٽيڊ فارمرز آف البرٽا. اڄ، البرٽا عام طور تي هڪ قدامت پسند صوبي طور سمجهيو ويندو آهي. ساڄي ڌر جي سوشل ڪريڊٽ پارٽي 1935ع کان 1971ع تائين مسلسل آفيس سنڀالي ان کان اڳ مرڪزي ساڄي ڌر جي ترقي پسند ڪنزرويٽوز 1971ع کان 2015ع تائين مسلسل آفيسون سنڀاليون، بعد ۾ ڪينيڊا جي تاريخ ۾ صوبائي يا وفاقي سطح تي حڪومت ۾ سڀ کان ڊگھي اڻ ٽٽندڙ حڪومت هئي.

ڪئناڊا جو حصو ٿيڻ کان اڳ، البرٽا ڪيترن ئي فرسٽ نيشنز جو گھر رهيو آهي جهڙوڪ Plains Indians ۽ Woodland Cree . اهو پڻ هڪ علائقو هو جيڪو حريف ڪمپنين هڊسن بي ڪمپني ۽ نارٿ ويسٽ ڪمپني جي فر واپارين طرفان استعمال ڪيو ويو. ڪئناڊا جي ڊومينين اهي زمينون خريد ڪيون جيڪي سال 1870ع ۾ البرٽا اتر۔اولھہ علایقی (NWT) جو حصو بڻجي ويو.[18] 1800ع جي آخر کان وٺي 1900ع واري ڏهاڪي جي شروعات تائين، ڪيترائي مهاجر آيا ته جيئن پریری جی صوبن کي آمريڪا سان ملائڻ کان روڪيو وڃي. ڪڻڪ پوکڻ ۽ چوپايو مال پالڻ به تمام گهڻو منافعي وارو ٿيو. سال 1905ع ۾ البرٽا ايڪٽ پاس ڪيو ويو، جيڪو البرٽا جو صوبو ٺاهي.[19] سال 1947ع ۾ تيل جا وڏا ذخيرا دريافت ٿيا. سال 1967ع ۾ تيل جي زمینن جو استحصال شروع ٿيو.[15]

البرٽا پنهنجي قدرتي خوبصورتي، فوسلز ۾ مالا مال ۽ اهم فطري ذخيرن جي رهائش لاءِ مشهور آهي. البرٽا ڇهن يونيسڪو نامزد ڪيل عالمي ورثي واري سائيٽن جو گهر آهي: ڪينيڊين راڪي مائونٽين پارڪ، ڊائناسور پراونشل پارڪ، هيڊ۔سمیشڊ۔ان بفيلو جمپ، واٽرٽن-گليشيئر انٽرنيشنل پيس پارڪ، ووڊ بفيلو نيشنل پارڪ ۽ رائٽنگ۔آن۔روک صوبائي پارڪ.[20] ٻين مشهور سائيٽن ۾ بينف نيشنل پارڪ، ايلڪ ٻيٽ نيشنل پارڪ، جاسپر نيشنل پارڪ، واٽرٽن ڍنڍون نيشنل پارڪ ۽ ڊرم هيلر شامل آهن.

حوالا[سنواريو]

  1. ↑ سانچو:Cite cgndb
  2. ↑ "Languages Act". Government of Alberta. وقت May 2, 2021 تي اصل کان آرڪائيو ٿيل. حاصل ڪيل March 7, 2019.  Unknown parameter |url-status= ignored (مدد)
  3. ↑ Dupuis, Serge. "Francophones of Alberta (Franco-Albertains)". The Canadian Encyclopedia. وقت August 10, 2020 تي اصل کان آرڪائيو ٿيل. حاصل ڪيل September 30, 2020. In 1988, as a reaction to the Supreme Court’s Mercure case, Alberta passed the Alberta Languages Act, making English the province's official language and repealing the language rights enjoyed under the North-West Territories Act, while allowing French in the Legislative Assembly and court.  Unknown parameter |url-status= ignored (مدد)
  4. ↑ 4.0 4.1 "Census Profile, 2021 Census of Population Data table". Statistics Canada. وقت February 9, 2022 تي اصل کان آرڪائيو ٿيل. حاصل ڪيل February 9, 2022.  Unknown parameter |url-status= ignored (مدد)
  5. ↑ "Population estimates, quarterly". Statistics Canada. وقت September 28, 2023 تي اصل کان آرڪائيو ٿيل. حاصل ڪيل September 28, 2023.  Unknown parameter |url-status= ignored (مدد)
  6. ↑ Canada, Government of Canada, Statistics. "Gross domestic product, expenditure-based, provincial and territorial, annual". www150.statcan.gc.ca. حاصل ڪيل 2023-11-08. 
  7. ↑ "Sub-national HDI". Global Data Lab. وقت July 18, 2021 تي اصل کان آرڪائيو ٿيل. حاصل ڪيل July 18, 2021.  Unknown parameter |url-status= ignored (مدد)
  8. ↑ "Get to know Canada - Provinces and territories". aem. وقت October 18, 2020 تي اصل کان آرڪائيو ٿيل. حاصل ڪيل October 16, 2020. 
  9. ↑ Wenckstern, Erin. "Chinook winds and Alberta weather". The Weather Network. وقت October 4, 2015 تي اصل کان آرڪائيو ٿيل. حاصل ڪيل October 3, 2015. 
  10. ↑ Harrison, Raymond O. "Alberta - Climate". Encyclopedia Britannica. وقت September 21, 2017 تي اصل کان آرڪائيو ٿيل. حاصل ڪيل October 16, 2020. 
  11. ↑ "The 10 Biggest Cities In Alberta". WorldAtlas. وقت October 17, 2020 تي اصل کان آرڪائيو ٿيل. حاصل ڪيل October 16, 2020. "The 10 Biggest Cities In Alberta".
  12. ↑ "Population and dwelling counts, for Canada, provinces and territories, census metropolitan areas and census agglomerations, 2016 and 2011 censuses – 100% data (Alberta)". Statistics Canada. وقت February 23, 2020 تي اصل کان آرڪائيو ٿيل. حاصل ڪيل December 29, 2020. 
  13. ↑ "Census 2016 Language of Albertans" آرڪائيو ڪيا ويا January 30, 2024, حوالو موجود آهي وي بيڪ مشين. (consulted April 2021)
  14. ↑ "Key Sectors". investalberta.ca. وقت November 16, 2019 تي اصل کان آرڪائيو ٿيل. حاصل ڪيل October 16, 2020. 
  15. ↑ 15.0 15.1 "The Leduc Era: 1947 to 1970s - Conventional Oil - Alberta's Energy Heritage". history.alberta.ca. وقت October 19, 2020 تي اصل کان آرڪائيو ٿيل. حاصل ڪيل October 16, 2020. 
  16. ↑ "Economic Dashboard - Gross Domestic Product". economicdashboard.alberta.ca. وقت February 18, 2021 تي اصل کان آرڪائيو ٿيل. حاصل ڪيل September 21, 2019. 
  17. ↑ "Dictionary, Census of Population, 2016 - Market income". www12.statcan.gc.ca. وقت March 8, 2021 تي اصل کان آرڪائيو ٿيل. حاصل ڪيل November 7, 2019. 
  18. ↑ "History & Geology". Bow Valley Naturalists. وقت February 14, 2021 تي اصل کان آرڪائيو ٿيل. حاصل ڪيل October 16, 2020. 
  19. ↑ "Alberta becomes a Province". Alberta Online Encyclopedia. وقت April 22, 2009 تي اصل کان آرڪائيو ٿيل. حاصل ڪيل August 6, 2009. 
  20. ↑ "World Heritage Sites in Alberta". www.albertaparks.ca. وقت September 30, 2020 تي اصل کان آرڪائيو ٿيل. حاصل ڪيل October 16, 2020. 
"https://sd.wikipedia.org/w/index.php?title=البرٽا&oldid=275013" تان ورتل