ڪيوٽو
نظر ھيٺ مضمون ايڪواڊور جي گاديء واري شھر تي آهي. ٻين استعمالن جي لاءِ ڪيوٽو (سلجھائپ) ڏسو.| ڪيوٽو Quito | |||
|---|---|---|---|
| گاديء وارو شھر | |||
| سان فرانسسڪو ڈی ڪيوٽو San Francisco de Quito | |||
 مٿي کان گھڙيءَ جي وڄ ۾: لا رونڊا اسٽريٽ، چرچ آف سوسائٽي آف جيسس، ايل پينسيلو جيئن ڏٺو ويو اتر ڪوئٽو سان، ڪیرونڊيلیٽ پيلس، سينٽرل-ناردرن ڪوئٽو، لا ڪيرولينا پارڪ ۽ سينٽ فرانسس جو چرچ ۽ ڪنوينٽ. | |||
| |||
| جاگرافي بيهڪ: 00°13′12″S 78°30′45″W / 0.22000°S 78.51250°W | |||
| ملڪ | ايڪواڊور | ||
| صوبو | پڪنڪا | ||
| ڪينٽون | ڪيوٽو ميٽروپوليٽن ضلعو | ||
| اسپینین جی بنیادون | 6 ڊسمبر 1534 | ||
| قيام | سیباستین دی بینالڪازار | ||
| نالو پيو | ڪيوٽو | ||
| شھری تعلقا | 32 اربن پیرش | ||
| حڪومت | |||
| • قسم | مئیر ء ڪائونسل | ||
| • گورننگ باڈی | ميونسپلٽي آف ڪيوٽو | ||
| • مئیر | پابیل میونوز | ||
| • Vice mayor | María Fernanda Racines | ||
| پکيڙ (approx.) | |||
| • گاديء وارو شھر | 197.5 ڪ.م2 (76.3 ميل2) | ||
| • ميٽرو | 4,217.95 ڪ.م2 (1,628.56 ميل2) | ||
| بلندي | 2,850 ميل (9,350 ft) | ||
| آبادي (2022)[2] | |||
| • گاديء وارو شھر | 1,763,275 | ||
| سرڪاري نالو | City of Quito | ||
| قسم | Cultural | ||
| معيار | ii, iv | ||
| عهدو | 1978 (2nd session) | ||
| حوالا نمبر. | 2 | ||
| Region | Latin America and the Caribbean | ||
ڪيوٽو یا ڪیٽو (انگریزی: Quito)، سرڪاري طور سان فرانسسڪو ڊي ڪیوٽو (San Francisco de Quito)، ڏکڻ آمريڪي ملڪ ايڪواڊور جي گاديءَ جو هنڌ آهي. ان جي ميٽروپوليٽن علائقي ۾ اندازي مطابق آبادي 28 لک آهي. شهر جي پکيڙ 299 چورس ڪلوميٽر آهي. ڪیوٽو گوایاڪل (Guayaquil) کانپوء ايڪواڊور جو ٻيو نمبر وڏو شهر آهي. اهو پڻ پِچينچا یا پڪینڪا (Pichincha) صوبي جي راڄڌاني آهي. ڪوئٽو هڪ واديءَ ۾، پِچينچا، اينڊس جبلن جی سلسلی ۾ هڪ فعال اسٽريٽو ٻرندڙ جبل جي اڀرندي سلپ تي، واقع آهي.[4] ڪیوٽو جي اوچائي 2,850 ميٽر (9,350 فوٽ) ان کي يا ته دنيا ۾ سڀ کان وڌيڪ يا ٻيو بلند ترين گاديء جو شهر بڻائي ٿو. هي مختلف موقف آهي ڇو ته بوليويا هڪ ملڪ آهي جنهن ۾ ڪيترن ئي راڄڌاني آهن؛ جيڪڏهن لاپاز (La Paz) کي بوليويا جي قومي راڄڌاني سمجهيو وڃي ته اهو سڀ کان وڌيڪ بلند ترين گاديء جو شهر جي فهرست ۾ سڀ کان مٿانهون آهي، پر جيڪڏهن سڪري (Sucre) کي راڄڌاني طور بيان ڪيو وڃي ته پوءِ اهو ڪیوٽو کان پوءِ ٻيو نمبر وڏو آهي.[5][6]
ڪوئٽو ايڪواڊور جو سياسي ۽ ثقافتي مرڪز آهي ڇاڪاڻ ته ملڪ جا اهم سرڪاري، انتظامي ۽ ثقافتي ادارا شهر اندر واقع آهن. ايڪواڊور ۾ موجودگي سان گڏ بين الاقوامي ڪمپنين جي اڪثريت اتي موجود آهن. اهو پڻ ملڪ جي ٻن وڏن صنعتي مرڪزن مان هڪ آهي؛ گواياڪل (Guayaquil) جو بندرگاهه شهر ٻيو آهي. ان جي پهرين رهائش جي تاريخ معلوم نه آهي، پر آثار قديمه جا ثبوت ٻڌائين ٿا ته اهو پهريون ڀيرو 4400 ق.م ۽ 1600 ق.م م وسیو.[7] پندرهين صديءَ جي آخر ۾، انڪا (Inca) شهنشاهه هيونا ڪيپيڪ ڪیوٽو کي شڪست ڏني، جيڪو علائقي جي اصل رهاڪن هو، ۽ ڪیوٽو کي انڪا سلطنت ۾ شامل ڪري، ان کي انڪا سلطنت جي اترين علائقي جي گاديءَ جو هنڌ مقرر ڪيو. سا 1534ع ۾ شهر جي اسپيني فتح اها تاريخ آهي جيڪا اڪثر ڪري شهر جي باضابطه بنياد جي طور تي بيان ڪئي وئي آهي، جيڪو ڪیوٽو کي ڏکڻ آمريڪا جي قديم ترين گاديءَ جو هنڌ بڻايو. ڪوئٽو جو تاريخي مرڪز آمريڪا ۾ سڀ کان وڏو ۽ بهترين محفوظ ڪيل مرڪز آهي.[8] سال 1978ع ۾، ڪیوٽو ۽ ڪراڪائو يونيسڪو پاران اعلان ڪيل پھريون عالمي ثقافتي ورثو سائيٽون آھن.[9] ڪیوٽو خط استوا جي ويجھو گاديءَ جو شهر آهي، جيڪو ميٽروپوليٽن علائقي جي اترئين حصي مان، سان انتونيو جي پارش ۾ گذرندو آهي.
حوالا
[سنواريو]- ↑ "Ecuador", Encyclopædia Britannica, New York: Charles Scribner's Sons, صفحو. 649
- ↑ Citypopulation.de Population and area of Quito
- ↑ "TelluBase—Ecuador Fact Sheet (Tellusant Public Service Series)" (PDF). Tellusant. حاصل ڪيل 11 January 2024.
- ↑ "Guagua Pichincha". Instituto Geofísico, Escuela Politécnica Nacional.
- ↑ "Contact Us آرڪائيو ڪيا ويا 2009-12-26 حوالو موجود آهي وي بيڪ مشين.." TAME. Retrieved on 14 March 2010.
- ↑ La Paz is the administrative capital of Bolivia and is higher than Quito while Sucre is the constitutional capital of Bolivia and is lower than Quito.
- ↑ "Encuentran indicios de los primeros habitantes de Quito, Ecuador". Red Historia (ٻولي ۾ Spanish). حاصل ڪيل 28 April 2022.
- ↑ "City of Quito – UNESCO World Heritage". Whc.unesco.org. حاصل ڪيل 30 April 2010.
- ↑ "City of Quito – UNESCO World Heritage". Whc.unesco.org. حاصل ڪيل 30 April 2010.