ناروي

ڳنڍڻن کي سنواريو
کليل ڄاڻ چيڪلي، وڪيپيڊيا مان

ڪنگڊم آف ناروي

بوڪو ميلي: نورج
اتر سامي: نورگا

لول سامي: وودنا

ڏاکڻي سامي : نينورسڪ
Flag of ناروي
{{{coat_alt}}}
جھنڊو Coat of arms
مڪانيت the Kingdom of  ناروي  (green)

نقشو Europe  (green and dark grey)

گادي جو هنڌ اوسلو
59°56′N 10°41′E / 59.933°N 10.683°E / 59.933; 10.683
سڀ کان وڏو شهر اوسلو
دفتري ٻوليون نارويجين ۽ ساومي
تسلیم ٿيل قومي ٻولي نارويجين روماني (Scandoromani)
بوڪو ميلي
ساومي (اتر سامي, لول سامي ۽ ڏاکڻي سامي)


نارويجين سائن بولي

[1]
نسلي گروھ (2021ع) * نارويجين 81.5%
  • نان نارويجين 18.5%
مذهب (2021ع) عیسائیت 74.9%
لا دین 21.2%
اسلام 3.1%
دیگر 0.8%
مقامي آبادي نارويجين
حڪومت وحدانی (آئینی پارلیمانی بادشاھت)
• شاھہ
 ھیرالڏ پنجم
• وزیر اعظم
 جوناس گاھر استور
• استورتنگ جو صدر
 مسعود گھاراخانی
• چیف جستس
 تورل میری اوئی
مقننه استورتنگ
تاریخی
• اتحاد کان پوء
 872
• Old Kingdom of Norway (Peak extent)
 1263ع
1397
1524
25 February 1814
17 May 1814
4 November 1814
7 June 1905
پکيڙ
• جملي
 385٬207 km2 (148٬729 sq mi)[3] (61stb)
• پاڻي (%)
 5.32 (2015)[4]
آبادي
• 2024 اندازو
 سانچو:IncreaseNeutral 5,550,203[5] (118th)
•  گھاٽائي
 14.4 /km2 (37.3 /sq mi) (213th)
جِي ڊي پي (مساوي قوت خريد ) 2023 لڳ ڀڳ
• ڪل
 $452.964 billion[6] (51st)
• في سيڪڙو
 $82,236[6] (8th)
جِي. ڊي. پي  (رڳو نالي ۾ ) 2023 لڳ ڀڳ
• ڪل
 کم $546.768 billion[6] (27th)

ناروي:(انگريزي: Norway ) يورپ جي خطي اسڪينڊينيويا جو ھڪ ملڪ جنھن جي گاديءَ جو ھنڌ اوسلو آھي. ، رسمي طور 'ڪنگڊم آف ناروي'، (بوڪو ميلي: نورج؛ ؛ اتر سامي: نورگا؛ لول سامي: وودنا؛ ڏاکڻي سامي : نينورسڪ) اتر يورپ ۾ هڪ نورڊڪ ملڪ آهي، جيڪو اسڪينڊينويائي جزيره نما تي واقع آهي. ڏورانهين آرڪٽڪ ٻيٽ جان ميين ۽ سوالبارڊ جا ٻيٽ پڻ ناروي جو حصو آهن. سويل بارڊ Svalbard ۾ واقع آهي، هڪ انحصار آهي. ناروي پڻ سب انٽارڪٽڪ Subantarctic دعويٰ ۾ علائقائي پيٽر l ٻيٽ ۽ راڻي موڊ لينڊ جي انٽارڪٽڪ علائقن دعويٰ ڪري ٿو. ناروي جي گاديءَ جو هنڌ ۽ سڀ کان وڏو شهر اوسلو آهي. ناروي جي ڪل ايراضي 3,85,207 چورس ڪلوميٽر [3] ۽ جنوري 2023 ۾ آبادي 54,88,984 هئي.

ملڪ سويڊن سان هڪ ڊگهي مشرقي سرحد حصيداري ڪري ٿو. ان جي اتر اوڀر ۾ فنلينڊ ۽ روس جي سرحد ۽ ڏکڻ ۾ اسڪاگراڪ اسٽريٽ آهي. ناروي وٽ ھڪڙو وسيع ساحل آھي جيڪو اتر ائٽلانٽڪ سمنڊ ۽ بارنٽس سمنڊ جي سامھون آھي. ھائوس آف گلڪسبرگ جو ھيرالڊ V، ناروي جو موجوده بادشاهه آھي. جوناس گور ساٽوري 2021 کان ناروي جو وزير اعظم آهي. آئيني بادشاهت سان گڏ هڪ متحد رياست جي حيثيت سان، ناروي رياستي طاقت کي پارليامينٽ، ڪابينا ۽ سپريم ڪورٽ جي وچ ۾ ورهائي ٿو، جيئن 1814 جي آئين ۾ طئي ٿيل آهي. ناروي جي متحد سلطنت 872 ع ۾ قائم ڪئي وئي جيئن ننڍين بادشاهن جي ضم ٿي ۽ 872 تائين مسلسل موجود آهي. 1537 کان 1814 تائين، ناروي ڊنمارڪ-ناروي جو حصو هو، ۽، 1814 کان 1905 تائين، اهو سويڊن سان ذاتي اتحاد ۾ هو. ناروي پهرين عالمي جنگ دوران غير جانبدار هو ۽ ٻي عالمي جنگ ۾ اپريل 1940 تائين غير جانبدار هو جڏهن نازي جرمني طرفان حملو ڪيو ويو ۽ جنگ جي خاتمي تائين ان تي قبضو ڪيو ويو. ناروي ۾ ٻن سطحن تي انتظامي ۽ سياسي ذيلي تقسيم آهن: ڪائونٽيز ۽ ميونسپلٽيز. سامي قوم کي ساومي پارليامينٽ ۽ فنمارڪ ايڪٽ ذريعي روايتي علائقن تي ڪجهه خاص خود اراديت ۽ اثر رسوخ حاصل آهي. ناروي يورپي يونين ۽ آمريڪا سان ويجهي لاڳاپن کي برقرار رکي ٿو. ناروي گڏيل قومن، نيٽو (NATO)، يورپي آزاد واپاري ايسوسيئيشن، يورپي ڪائونسل، انٽارڪٽڪ معاهدو ۽ نورڊڪ ڪائونسل جو هڪ باني ميمبر آهي؛ يورپي اقتصادي علائقي جو ميمبر، ورلڊ ٽريڊ آرگنائيزيشن (WTO)، ۽ او اي سي ڊي ۽ شينگن ايريا جو هڪ حصو آهي. ناروي جي ٻوليون ڊئنمارڪ ۽ سويڊش سان باهمي سمجهه جي حصيداري ڪن ٿيون. ناروي نارڊڪ ويلفيئر ماڊل کي عالمي صحت جي سار سنڀار ۽ هڪ جامع سماجي تحفظ واري نظام سان برقرار رکي ٿو، ۽ ان جا قدر برابري واري نظريي ۾ جڙيل آهن.[17]

ناروي جي رياست کي اهم صنعتي شعبن ۾ وڏي ملڪيت آهي، جنهن وٽ پيٽروليم، قدرتي گئس، معدنيات، لمبر، سامونڊي کاڌي ۽ تازي پاڻي جا وسيع ذخيرا آهن. پيٽروليم صنعت ملڪ جي مجموعي گھربل پيداوار (GDP) جو چوٿون حصو آھي.[18] في کس جي بنياد تي، ناروي وچ اوڀر کان ٻاهر تيل ۽ قدرتي گئس جو دنيا جو سڀ کان وڏو پيدا ڪندڙ آهي.[19][20] ورلڊ بئنڪ ۽ آءِ ايم ايف جي لسٽ تي دنيا ۾ چوٿين نمبر تي ۽ اٺين نمبر تي في کس آمدني آهي.[21] ان وٽ دنيا جو سڀ کان وڏو خود مختيار دولت فنڊ آهي، جنهن جي قيمت 1.3 ٽريلين آمريڪي ڊالر آهي.[22][23]

نالو[سنواريو]

ناروي جا ٻه سرڪاري نالا آهن: نارج (بوڪ ميل ۾) ۽ نوريگ (نينورسڪ ۾). انگريزي نالو ناروي 880 ۾ ذڪر ڪيل پراڻي انگريزي لفظ نورپويگ (Norpweg) مان ورتل آهي، جنهن جي معنيٰ آهي ”اتر جو رستو“ يا ”اُتر طرف ويندڙ رستو“، جنهن کي اينگلو-سيڪسن ائٽلانٽڪ ناروي جي ساحلي پٽي ڏانهن اشارو ڪيو آهي. برطانيه جي اينگلو-سيڪسن پڻ 880 ۾ ناروي جي بادشاهي کي نارڊمن زمين جو حوالو ڏنو. ان بابت ڪجهه اختلاف آهي ته ڇا ناروي جو اصل نالو انگريزيءَ جي صورت ۾ ساڳيو ئي هو. روايتي غالب راءِ موجب، پهريون جزو اصل ۾ نارڊ ويگر هو، جيڪو انگريزيءَ جي اتر جي سڃاڻپ آهي، تنهن ڪري پورو نالو نارڊ ويگر (Nord Vegar) ”اتر طرف رستو“ هو، ناروي جي سامونڊي ڪناري سان هلندڙ سامونڊي رستي ڏانهن اشارو ڪندي، ۽ سورڊ ويگر ( surdvegar) سان متضاد ”ڏکڻ طرف رستو" جرمني لاءِ، ۽ بالٽڪ لاءِ آسٽرويگر ”اڀرندي رستو“.

تاريخ[سنواريو]

قبل از تاريخ[سنواريو]

ناروي ۾ انساني قبضي جا ابتدائي نشان سامونڊي ڪناري سان مليا آهن، جتي آخري برفاني دور جي وڏي برفاني شيلف پهريون ڀيرو 11,000 ق.م ۽ 8,000 ق.م جي وچ ۾ ڳري هئي. سڀ کان پراڻا ڳولها پٿر جا اوزار آهن، جيڪي 9,500 ق.م کان 6,000 ق.م تائين جا آهن، جيڪي اتر ۾ فنمارڪ (ڪومسا ڪلچر) ۽ ڏکڻ اولهه ۾ روگالينڊ (فوسنا ڪلچر) ۾ مليا آهن. ٻن ثقافتن جي الڳ الڳ هجڻ بابت نظريا 1970 جي ڏهاڪي ۾ ختم ٿي ويا. 3000 ق.م ۽ 2500 ق.م جي وچ ۾، نوان آبادڪار (ڪورڊيڊ وئير ثقافت) اوڀر ناروي ۾ پهتا. اهي هند-يورپي هارين هئا، جيڪي اناج پوکيندا هئا ۽ مال چاريندا هئا، ۽ آهستي آهستي اولهه واري ساحل جي شڪار ڪندڙ ماهيگيري آباديءَ کي تبديل ڪري ڇڏيو.

  1. ↑ "Minoritetsspråk". Språkrådet. 
  2. ↑ "The Re-establishing of a Norwegian State". regjeringen.no. 
  3. ↑ 3.0 3.1 3.2 "Arealstatistics for Norway 2019". Kartverket, mapping directory for Norway. وقت 8 June 2019 تي اصل کان آرڪائيو ٿيل. حاصل ڪيل 1 March 2020.  Unknown parameter |url-status= ignored (مدد)
  4. ↑ "Surface water and surface water change". Organisation for Economic Co-operation and Development (OECD). حاصل ڪيل 11 October 2020. 
  5. ↑ "Population, 2024-01-01". Statistics Norway. حاصل ڪيل 24 February 2024. 
  6. ↑ 6.0 6.1 6.2 6.3 "World Economic Outlook Database, October 2023 Edition. (Norway)". IMF.org. International Monetary Fund. حاصل ڪيل 11 October 2023. 
  7. ↑ "Immigrants and their children as of 1 January 2020". Statistics Norway. حاصل ڪيل 26 December 2020. 
  8. ↑ "Immigrants and Norwegian-born to immigrant parents". Statistics Norway. حاصل ڪيل 30 March 2021. 
  9. ↑ kirkedepartementet, Fornyings-, administrasjons- og. "Samer". Regjeringen.no. 
  10. ↑ inkluderingsdepartementet, Arbeids- og. "Nasjonale minoriteter". Regjeringen.no. 
  11. ↑ "05183: Immigrants and Norwegian-born to immigrant parents, by sex and country background 1970 – 2021-PX-Web SSB". SSB. [مئل ڳنڍڻو]
  12. ↑ Church of Norway Statistics Norway 15 June 2021
  13. ↑ Members of religious and life stance communities outside the Church of Norway, by religion/life stance. Statistics Norway 27 September 2021
  14. ↑ "Gini coefficient of equivalised disposable income – EU-SILC survey". ec.europa.eu. Eurostat. حاصل ڪيل 22 June 2022. 
  15. ↑ "Human Development Report 2023/2024" (PDF). United Nations Development Programme. وقت 13 March 2024 تي اصل (PDF) کان آرڪائيو ٿيل. حاصل ڪيل 13 March 2024.  Unknown parameter |url-status= ignored (مدد)
  16. ↑ "Norway". CIA World fact. 
  17. ↑ Norway, Study in. "Norwegian Society / Living in Norway / StudyinNorway / Home – Study in Norway". www.studyinnorway.no. وقت 21 March 2018 تي اصل کان آرڪائيو ٿيل. حاصل ڪيل 21 March 2018.  Unknown parameter |url-status= ignored (مدد)
  18. ↑ "Statistics Norway raises '07 GDP outlook, cuts '08". Reuters. 6 September 2007. http://uk.reuters.com/article/oilRpt/idUKL0674675920070906. 
  19. ↑ "Country Comparison :: Crude oil – production". CIA – The World Factbook. وقت 7 March 2017 تي اصل کان آرڪائيو ٿيل. حاصل ڪيل 16 March 2016.  Unknown parameter |url-status= ignored (مدد)
  20. ↑ "Country Comparison :: Natural gas – production". CIA – The World Factbook. وقت 15 March 2016 تي اصل کان آرڪائيو ٿيل. حاصل ڪيل 16 March 2016.  Unknown parameter |url-status= ignored (مدد)
  21. ↑ "The World's Richest Countries". forbes.com. حاصل ڪيل 12 December 2014. 
  22. ↑ Holter, Mikael (27 June 2017). "The World's Biggest Wealth Fund Hits $1 Trillion". Bloomberg L.P.. https://www.bloomberg.com/news/articles/2017-09-19/norway-wealth-fund-says-reached-1-trillion-in-value. 
  23. ↑ Meredith, Sam. "Norway's gigantic sovereign wealth fund loses a record $164 billion, citing 'very unusual' year". CNBC. حاصل ڪيل 26 April 2023. 
"https://sd.wikipedia.org/w/index.php?title=ناروي&oldid=265689" تان ورتل