الينوائي

نشان جا
ناچ	اسڪوائر ڊانس
پکي	اتر ڪارڊنل
مڇي	بليوگل
گل	وائیولا
وڻ	اڇو بلوط وڻ
راند	باسڪٽ بال

الينوائي
Illinois
الينوائي; Illinois
	State
	الينوائي جي رياست; State of Illinois
; جھنڊو	; مھر
	عرفيت: لنڪن جي زمين، پریري ریاست، انلینڊ ایمپائر اسٽیٽ
	نعرو: رياست، خودمختاري، اتحاد"
	ترانو: "الينوائي";
	; Map of the United States with الينوائي; Illinois highlighted
Country	United States
Before statehood	رياست کان اڳ: الينوائي علائقو
Admitted to the Union	يونين ۾ داخل ٿيو: 3 ڊسمبر 1818ع (21 هون)
Capital	گادي: اسپرنگ فيلڊ
Largest city	سڀ کان وڏو شهر: شڪاگو
Largest metro and urban areas	سڀ کان وڏو ميٽرو ۽ شهري علائقو: شڪاگو لينڊ
حڪومت
• [[Governor of الينوائي; Illinois\|Governor]]	گورنر: جي بي پريزڪر (ڊيمو ڪريٽ)
• [[Lieutenant Governor of الينوائي; Illinois\|Lieutenant Governor]]	ليفٽيننٽ گورنر: جوليانا اسٽريٽن(ڊيمو ڪريٽ)
پکيڙ
• ڪل	57,915 ميل2 (149,997 ڪ.م2)
• زميني	55,593 ميل2 (143,969 ڪ.م2)
• آبي	2,320 ميل2 (5,981 ڪ.م2) 3.99%
پکيڙ ۾ درجو	25th
Dimensions
• ڊيگھ	390 mi (628 kميل)
• ويڪر	210 mi (338 kميل)
بلندي	600 ft (180 ميل)
بلند ترین پیمائش (Charles Mound)	1,235 ft (376.4 ميل)
گھٽ ترین پیمائش (Confluence of Mississippi River and Ohio River)	280 ft (85 ميل)
آبادي (2020)
• ڪل	12,812,508

الينوائي (Illinois) آمريڪا جي گڏيل رياستن جي وچ اولهه واري علائقي ۾ هڪ رياست آهي. ان جي اتر اوڀر ۾ مشي گن ڍنڍ، ان جي اولهه ۾ مسسيپي ندي، ۽ ان جي ڏکڻ ۾ وابش ۽ اوهائيو ندين جي سرحد آهي. آمريڪا جي 50 رياستن مان، ايليينوس وٽ پنجون نمبر وڏو مجموعي گھربل پيداوار (GDP)، ڇهين نمبر وڏي آبادي، ۽ 25هين وڏي زميني ايراضي آهي. ان جي وڏي شهري علائقن ۾ شڪاگو ۽ ميٽرو ايسٽ آف گريٽر سينٽ لوئس، گڏوگڏ پيوريا، راڪفورڊ، چيمپين-اربانا ۽ اسپرنگ فيلڊ، رياست جي گاديءَ جو هنڌ شامل آهن.

موجوده ڏينهن ايليينوس هزارين سالن تائين مختلف مقامي ثقافتن سان آباد هو، جنهن ۾ ترقي يافته تهذيب شامل آهي جنهن جو مرڪز Cahokia علائقي ۾ آهي. فرانسيسي پھريون يورپي ھئا، جيڪي 17 صدي عيسويءَ ۾ مسيسپي ۽ ايليينوس درياءَ جي ويجھو ھن علائقي ۾ آباد ٿيا، جنھن کي ھو ايليينوس ملڪ سڏين ٿا، نيو فرانس جي وسيع ڪالوني جو حصو. 1783 ۾ آمريڪا جي آزاديءَ کانپوءِ، آمريڪي آبادگار ڪينٽڪي کان اوهائيو نديءَ ذريعي اچڻ شروع ٿيا، ۽ آبادي ڏکڻ کان اتر طرف وڌي وئي. ايليينوس آمريڪا جي قديم ترين علائقي جو حصو هو، اتر اولهه وارو علائقو، ۽ 1818 ۾ ان کي رياست جو درجو مليو. ايري ڪينال وڏين ڍنڍن ۾ تجارتي سرگرمي کي وڌايو، ۽ شڪاگو جي ننڍڙي آبادي دنيا جي تيز ترين وڌندڙ شهرن مان هڪ بڻجي وئي، ڏکڻ اولهه ڍنڍ مشي گن جي چند قدرتي بندرگاهن مان هڪ جي حيثيت سان ان جي مقام مان فائدو حاصل ڪيو. ايليينوسان جان ڊيري پاران خود اسڪورنگ اسٽيل پل جي ايجاد رياست جي امير پريري کي دنيا جي سڀ کان وڌيڪ پيداوار ۽ قيمتي زرعي زمين ۾ تبديل ڪري ڇڏيو، جرمني ۽ سويڊن کان مهاجر هارين کي راغب ڪيو. 1900ع تائين، اترين شهرن ۾ صنعتي نوڪرين جي واڌ ۽ مرڪزي ۽ ڏاکڻي علائقن ۾ ڪوئلي جي کوٽائي، مشرقي ۽ ڏاکڻي يورپ مان آيل مهاجرن کي راغب ڪيو. ايليينوس آمريڪا جي سڀ کان وڌيڪ صنعتي رياستن مان هڪ بڻجي ويو ۽ هڪ اهم پيداوار مرڪز رهي ٿو. ڏکڻ کان وڏي لڏپلاڻ آفريڪي آمريڪن جي هڪ وڏي برادري قائم ڪئي، خاص طور تي شڪاگو ۾، جن شهر جي مشهور جاز ۽ بلوز ثقافتن جو بنياد وڌو. شکاگو هڪ اهم ثقافتي، اقتصادي ۽ آبادي جو مرڪز بڻجي ويو ۽ اڄ دنيا جي اهم تجارتي مرڪزن مان هڪ آهي؛ ان جو ميٽروپوليٽن علائقو، غير رسمي طور تي شڪاگولينڊ جي نالي سان حوالو ڏنو ويو آهي، رياست جي هڪ ڪروڙ 28 لک آبادي جو 65 سيڪڙو آهي.

الينوائي (Illinois) گڏيل رياستون آمريڪا جي وچ اولهه واري علائقي ۾ هڪ رياست آهي. اهو پنجون نمبر وڏو مجموعي گھربل پيداوار ( GDP )، ڇهين وڏي آبادي، ۽ سڀني آمريڪي رياستن جو 25th وڏو زميني علائقو آهي. ايليينوس سڄي آمريڪا جي مائڪروڪوزم طور سڃاتو وڃي ٿو. شکاگو سان اتر اوڀر ايليينوس ۾، ننڍڙا صنعتي شهر، ۽ رياست جي اتر ۽ مرڪز ۾ وڏي زرعي پيداوار، ۽ ڏکڻ ۾ قدرتي وسيلا جهڙوڪ ڪوئلو، ڪاٺ ۽ پيٽروليم، ايليينوس جو هڪ متنوع معاشي بنياد آهي ۽ هڪ وڏو نقل و حمل جو مرڪز آهي. شڪاگو جی بندرگاهه رياست کي ٻن وڏن واٽر ويز ذريعي بين الاقوامي بندرگاهن سان ڳنڍي ٿو: سينٽ لارنس سامونڊي رستي ذريعي عظيم ڍنڍون، ائٽلانٽڪ سمنڊ ۽ وڏيون ڍنڍون ايليينوس نديءَ ذريعي، ۽ مسيسپي درياءَ ايليينوس واٽر وي ذريعي. مسيسپي درياء، اوهائيو درياء ۽ واباش درياء ايليينوس سرحد جا حصا ٺاهيندا آهن. ڏهاڪن تائين، شڪاگو جي اوھارا بين الاقوامي هوائي اڏي کي دنيا جي مصروف ترين ايئرپورٽن ۾ شمار ڪيو ويو آهي. ايليينوس ڊگهي عرصي کان سماجي ۽ ثقافتي اصطلاحن ۾، ۽ سياست ۾ 1980 ع تائين هڪ ٻرندڙ رهيو آهي.

ايليينوس جي گاديءَ جو هنڌ اسپرنگ فيلڊ آهي، جيڪو رياست جي مرڪزي حصي ۾ واقع آهي. جيتوڻيڪ اڄ ايليينوس جي سڀ کان وڏي آبادي جو مرڪز ان جي اتر اوڀر ۾ آهي، رياست جي يورپي آبادي پهرين اولهه ۾ وڌي وئي جيئن فرانسيسي مسيسپي ندي جي ويجهو آباد ٿيا، جڏهن اهو علائقو ايليينوس ملڪ جي نالي سان مشهور هو ۽ اهو نيو فرانس جو حصو هو. آمريڪي انقلابي جنگ کان پوءِ، آمريڪي آبادگار 1780ع ۾ اوهائيو ذريعي ڪينٽڪي کان اچڻ شروع ٿيا ۽ آبادي ڏکڻ کان اتر تائين وڌي وئي. 1818 ع ۾، ايليينوس رياست جو درجو حاصل ڪئي. ايري ڪينال جي تعمير ۽ وڏين ڍنڍن تي تجارتي سرگرميون وڌائڻ کان پوءِ، 1830ع ۾ شڪاگو کي شڪاگو نديءَ سان گڏ مشي گن ڍنڍ جي ڏاکڻي پاسي تي موجود چند قدرتي بندرگاهن مان هڪ ۾ شامل ڪيو ويو. جان ڊيري جي خود هلائيندڙ اسٽيل جی ھل جي ايجاد ايليينوس جي دولت کي دنيا جي سڀ کان وڌيڪ پيداوار ۽ قيمتي زمين ۾ تبديل ڪري ڇڏيو، جرمني ۽ سويڊن کان مهاجر هارين کي راغب ڪيو. ايليينوس ۽ مشي گن ڪينال (1848) وڏين ڍنڍن ۽ مسسيپي نديءَ جي وادي جي وچ ۾ آمد و رفت تيز ۽ سستي ڪئي، ۽ نئين ريل گاڏين مهاجرن کي اولهه ۾ نون گهرن تائين پهچايو ۽ ملڪ ۾ سامان جي فصلن کي پهچايو. رياست قوم لاءِ ٽرانسپورٽ جو مرڪز بڻجي وئي.

1900ع تائين، اترين شهرن ۾ صنعتي روزگار جي واڌ ۽ مرڪزي ۽ ڏاکڻي علائقن ۾ ڪوئلي جي کوٽائي، اوڀر ۽ ڏکڻ يورپ مان آيل مهاجرن کي راغب ڪيو. ايليينوس ٻنهي عالمي جنگين دوران هڪ اهم پيداواري مرڪز هو. ڏکڻ کان وڏي لڏپلاڻ رياست ۾ افريقي آمريڪن جي هڪ وڏي برادري قائم ڪئي، بشمول شکاگو، جنهن شهر جي مشهور جاز ۽ بلوز ثقافتن جو بنياد رکيو. شکاگو، ميٽروپوليٽن علائقي جو مرڪز، شڪاگو هاڻي هڪ کاسموپوليٽن شهر طور سڃاتو وڃي ٿو. شکاگو ميٽروپوليٽن علائقو، شڪاگولينڊ، رياست جي آبادي جو لڳ ڀڳ 65 سيڪڙو تي مشتمل آهي. شڪاگو جي علائقي کان ٻاهر سڀ کان وڌيڪ آبادي وارو ميٽروپوليٽن علائقن ۾ ميٽرو ايسٽ (گريٽر سينٽ لوئس جو)، پيوريا ۽ راڪ فورڊ شامل آهن.

ايليينوس ۾ رهڻ دوران ٽي آمريڪي صدر چونڊيا ويا آهن: ابراهيم لنڪن، يوليسس ايس گرانٽ ۽ بارڪ اوباما. اضافي طور تي، رونالڊ ريگن، جنهن جو سياسي ڪيريئر ڪيليفورنيا ۾ ٻڌل هو، رياست ۾ پيدا ٿيو ۽ پرورش ڪيو ويو. اڄ، ايليينوس لنڪن کي پنهنجي سرڪاري رياستي مقصد، لينڊ آف لنڪن سان عزت ڏئي ٿو، جيڪو سال 1954ع کان وٺي پنهنجي لائسنس پليٽ تي ظاهر ٿيو آهي. رياست اسپرنگ فيلڊ ۾ ابراهيم لنڪن صدارتي لائبريري ۽ ميوزيم جو گهر آهي ۽ شڪاگو ۾ بارڪ اوباما صدارتي مرڪز جو مستقبل جو گهر آهي.

نالو

الينوائي (Illinois) ابتدائي فرانسيسي ڪيٿولڪ مشنري ۽ الينوائي جي اصلي آمريڪن جي ڳولا ڪندڙن جي نالي جو جديد اسپيلنگ آهي، اهو نالو جيڪو شروعاتي رڪارڊ ۾ ڪيترن ئي مختلف طريقن سان لکيو ويو آهي. آمريڪي عالمن اڳ ۾ سوچيو ته نالو الينوائي میامي۔الينوائي ٻوليء ۾ "ماڻهو" يا "مرد" آهي، اصل الينويڪ (iliniwek) فرانسيسي ذريعي الينوائي ۾ تبديل ڪيو ويو آهي. هي تشریح الينوائي ٻولي جي حمايت نه ڪئي آهي، جيئن لفظ "انسان" لاء ارینیوا (ireniwa) آهي، ۽ انسان جو جمع ارینیواڪی (ireniwaki) آهي. نالو الينیويڪ (Illiniwek) پڻ چيو ويو آهي جنهن جي معنيٰ آهي "عظيم ماڻهن جو قبيلو"، جيڪو هڪ غلط تشريح آهي. نالو الينوائي، میامي۔الينوائي ٻولي جی فعل ارینوی (irenwe) مان نڪتل آهي 'هي ڳالهائيندو آهي باقاعده طريقو'. اهو اوجيبوي ٻولي ۾ ورتو ويو، شايد اوٽوا جي ٻولي ۾، ۽ تبديل ڪيو ويو. فرينچن هنن فارمن کي قرض ورتو، جنهن جي اسپيل /we/ جي آخر ۾ -ois، ان وقت جي فرينچ ۾ ان آواز جو ترجمو. موجوده اسپيلنگ فارم، ايليينوس، 1670 جي شروعات ۾ ظاهر ٿيڻ شروع ڪيو، جڏهن فرانسيسي نوآبادين مغربي علائقي ۾ آباد ٿيا هئا. ايليينوس جو نالو پاڻ لاءِ، جيئن ايليينوس جي ٽن فرانسيسي مشنري-دوري ڊڪشنري ۾ تصديق ٿيل آهي، انوڪا هو، اڻڄاتل معنيٰ وارو ۽ ٻين اصطلاحن سان لاڳاپو رکندڙ.

تاريخ

ارضيات

جاگرافي

آبادي

معيشت

ثقافت

پارڪ ۽ تفريح

قانون ۽ سياست

تعليم

انفراسٽرڪچر

پڻ ڏسو

خارجي لنڪس

حوالا

↑ "Charles". NGS data sheet. U.S. National Geodetic Survey. حاصل ڪيل October 20, 2011.
↑ ^2.0 ^2.1 "Elevations and Distances in the United States". United States Geological Survey. وقت November 2, 2011 تي اصل کان آرڪائيو ٿيل. حاصل ڪيل October 21, 2011. Unknown parameter |url-status= ignored (مدد)
↑ "2020 Census Apportionment Results". census.gov. United States Census Bureau. وقت April 26, 2021 تي اصل کان آرڪائيو ٿيل. حاصل ڪيل April 26, 2021. Unknown parameter |url-status= ignored (مدد)
↑ Bureau, US Census. "U.S. Median Household Income Up in 2018 From 2017". The United States Census Bureau. وقت June 30, 2020 تي اصل کان آرڪائيو ٿيل. حاصل ڪيل July 12, 2020. Unknown parameter |url-status= ignored (مدد)
↑ "(5 ILCS 460/20) (from Ch. 1, par. 2901‑20) State Designations Act". Illinois Compiled Statutes. Springfield, Illinois: Illinois General Assembly. وقت March 5, 2009 تي اصل کان آرڪائيو ٿيل. حاصل ڪيل April 10, 2009. Sec. 20. Official language. The official language of the State of Illinois is English. Unknown parameter |url-status= ignored (مدد)

حوالي جي چڪ: "lower-alpha" نالي جي حوالن جي لاءِ ٽيگ <ref> آهن، پر لاڳاپيل ٽيگ <references group="lower-alpha"/> نہ مليو

[1] "Charles". NGS data sheet. U.S. National Geodetic Survey. حاصل ڪيل October 20, 2011.

[USGS-2] 2.0 ^2.1 "Elevations and Distances in the United States". United States Geological Survey. وقت November 2, 2011 تي اصل کان آرڪائيو ٿيل. حاصل ڪيل October 21, 2011. Unknown parameter |url-status= ignored (مدد)

[PopHousingEst-4] "2020 Census Apportionment Results". census.gov. United States Census Bureau. وقت April 26, 2021 تي اصل کان آرڪائيو ٿيل. حاصل ڪيل April 26, 2021. Unknown parameter |url-status= ignored (مدد)

[5] Bureau, US Census. "U.S. Median Household Income Up in 2018 From 2017". The United States Census Bureau. وقت June 30, 2020 تي اصل کان آرڪائيو ٿيل. حاصل ڪيل July 12, 2020. Unknown parameter |url-status= ignored (مدد)

[6] "(5 ILCS 460/20) (from Ch. 1, par. 2901‑20) State Designations Act". Illinois Compiled Statutes. Springfield, Illinois: Illinois General Assembly. وقت March 5, 2009 تي اصل کان آرڪائيو ٿيل. حاصل ڪيل April 10, 2009. Sec. 20. Official language. The official language of the State of Illinois is English. Unknown parameter |url-status= ignored (مدد)

[1]

[2]

[lower-alpha 1]

[3]