گوادر جي خريداري
گوادر جي خريداري یا گوادر جو حصول سال 1958ع ۾ سلطنت عمان کان پاڪستان جي حڪومت پاران گوادر جي علائقي جو حصول هو. پاڪستان 15,210 چورس ڪلوميٽر (5,870 چورس میل) زمين، لڳ ڀڳ 5.5 ارب روپين (يا اڄڪلهه جی حساب سان 2 ارب آمريڪي ڊالر) لاءِ حاصل ڪرڻ جي قابل ٿي ويو. ھئي رقم گهڻو ڪري آغا خان چھارم ادا ڪيو.[1]
اهو معاهدو پاڪستان جي وزيراعظم، فيروز خان نون ۽ عمان جي سلطان سعيد بن تيمور جي ڪوششن سان ڪيو ويو ۽ پاڪستان 8 سيپٽمبر، 1958ع تي زمين خريد ڪرڻ جي قابل ٿي ويو ۽ اهو سرڪاري طور تي 8 ڊسمبر، 1958ع تي مملڪت پاڪستان جو حصو بڻجي ويو.[2]
معاهدي موجب، گوادر ۾ تجارتي طور تي قابل عمل مقدار ۾ تيل دريافت ٿيڻ جي صورت ۾، پاڪستاني حڪومت کي ڪل آمدني جو هڪ حصو سلطان کي ادا ڪرڻو پوندو. ان معاهدي ۾ گوادر جي رهواسين کي پاڪستاني شهرين جي حيثيت سان سندن حقن کي خطري ۾ نه وجهڻ کان سواءِ پنهنجي عماني شهريت برقرار رکڻ، سلطان جي هٿياربند فوج ۾ گوادر جي رهواسين کي ڀرتي ڪرڻ، فوجي اهلڪارن کي پاڪستاني ٽيڪنيڪل اسڪولن ۾ تربيت حاصل ڪرڻ جو موقعو، عمان ڏانهن باغین کي اومان جي حوالي ڪرڻ ۽ چانورن جي اومان کي باقاعده واپار جي شرحن تي غير محدود برآمد جون شقون شامل آهن.[3]
پاڪستان ڏانهن منتقلي[سنواريو]
7 سيپٽمبر، 1958ع تي پاڪستان جي وزير اعظم فيروز خان نون ريڊيو پاڪستان تي هيٺيون اعلان ڪيو:
”پاڪستان جي حڪومت هڪ پڌرنامو جاري ڪيو آهي جنهن ۾ چيو ويو آهي ته گوادر جي بندرگاهه ۽ ان جي ڏورانهن علائقن جو انتظام جيڪو سال 1784ع کان مسقط ۽ عمان جي سلطان جي قبضي ۾ هو، اڄ مڪمل خودمختياري سان پاڪستان جي قبضي ۾ آهي، گوادر جا ماڻهو پاڪستان جي عوام سان شامل ٿي ويا آهن ۽ سڄو گوادر هاڻي اسلامي جمهوريه پاڪستان جو حصو بڻجي چڪو آهي. مون کي خبر آهي ته گوادر ۾ رهندڙن سميت پوري پاڪستان جي عوام ان اعلان کي وڏي خوشي سان ٻڌيو آهي. مان گوادر جي عوام کي پاڪستان جي جمهوريه ۾ ڀليڪار ڪريان ٿو ۽ انهن کي يقين ڏيارڻ چاهيان ٿو ته انهن کي، بغير ڪنهن مذهب، ذات يا نسل جي تفریق جي، سڀني پاڪستاني شهرين سان برابري جا حق ۽ مراعتون حاصل هونديون. اهي جمهوريت جي شان ۽ خوشحالي ۾ برابر جا شريڪ هوندا، جنهن سان هو هاڻي تعلق رکن ٿا. گوادر جا رهواسي، جن مان اڪثريت جو تعلق بهادر بلوچ برادريءَ سان آهي، جن جا پاڪستان سان ويجها نسلي ۽ ثقافتي لاڳاپا آهن ۽ پاڪستان جي رياست سان الحاق سندن سياسي خواهشن جو حقيقي مظهر آهي. مان هن موقعي تي پاڪستان جي عوام ۽ حڪومت جي طرفان برطانيه جي راڻي جي حڪومت جو شڪريو ادا ڪرڻ چاهيان ٿو انهن جي مدد ۽ تعاون تي جنهن جي ڪري مسقط ۽ عمان جي سلطان سان گڏ گوادر ۾ انهن جي حقن جي منتقلي لاءِ اسان جون ڳالهيون ڪامياب ٿي ويون."[4]
حوالا[سنواريو]
- ↑ "Who do we thank for Gwadar?". Daily Times. 2018-05-22. Retrieved 2022-12-13.
- ↑ Economic & Strategic Significance of Gwadar Port". Daily Times. 2020-11-30. Retrieved 2022-12-13.
- ↑ Unravelling Gwadar town". 2013-09-29. Archived from the original on 2013-09-29. Retrieved 2022-12-13.
- ↑ Rafaqat, Hussain. "Gwadar in Historical Perspective" (PDF). MUSLIM Institute.