ڪوئيٽا ضلعو

ڪوئيٽا ضلعو ضلع کوئٹہ
ضلعو
Quetta District
مٿيان: بولان مسجد، ڪوئيٽا هيٺان: هنه ڍنڍ
بلوچستان جو نقشو جن ۾ ڪوئيٽا ضلعو هائي لائٽ ڪيل آهي
جاگرافي بيهڪ: 30°10′N 67°00′E
ملڪ	پاڪستان
صوبو	بلوچستان، پاڪستان
ڊويزن	ڪوئيٽا ڊويزن
قائم ٿيو	اپريل، 1983ع
انتظامي هيڊ ڪوارٽر	ڪوئيٽا
انتظامي ٽائون	5 ڪوئيٽا شھر تعلقو ڪوئيٽا صدر تعلقو ڪچلاڪ تعلقو سرياب تعلقو پنجپائي تعلقو
Government
• ڊپٽي ڪمشنر	ليفٽيننٽ (ريٽائرڊ) سعد بن اسد
• قومي اسيمبلي جو تڪ	این اي-263 (ڪوئٽا-2)
Area
• Total	3,447 ڪ.م2 (1,331 ميل2)

ڪوئيٽا (Quetta District) پاڪستان جي صوبي بلوچستان جي اتر اولهه واري حصي ۾ هڪ ضلعو آهي. سال 2023ع جي پاڪستاني مردم شماري مطابق ڪوئيٽا ضلعي جي آبادي 22,72,290 (2.2 ملين) آهي.

اهو ڪوئيٽا ڊويزن جو حصو آهي. ضلعو پنهنجي زرعي پيداوار لاءِ مشهور آهي، خاص طور تي ميوي جا باغ، جن ۾ سيب ۽ انگور شامل آهن. هنه وادي هڪ اهڙو علائقو آهي جتي بادام پوکيا ويندا آهن. 1998ع جي مردم شماري ۾ آبادي 7,60,000 هئي، جڏهن ته سال 2010ع ۾ ان جو اندازو 12,35,000 هو ۽ سال 2023ع ۾ 2,272,290 ٿي وئي.

تاريخ

ڪوئيٽا جو قديم نالو شالڪوٽ هو، هڪ اصطلاح جنهن سان اهو اڃا تائين ملڪ جي ماڻهن ۾ مشهور آهي. هن علائقي تي غزنوين، غوري، ارغونن ۽ مغلن جي حڪومت رهئي آهي. پندرهين صديءَ جي آخر ۾، اهو هرات جي حڪمران شاهه بيگ ارغون کي عطا ڪيو ويو، مغلن جي وڌندڙ طاقت اڳيان ٿوري دير ۾ ئي رستو ڇڏڻو پيو. آئين اڪبري ۾ شال ۽ پشين ٻنهي جو ذڪر آهي جيڪي اڪبر کي فوجي خدمت ۽ آمدني فراهم ڪندا هئا. تنهن هوندي به، اهي علائقا قنڌار سان گڏ صفوين جي حوالي ٿي ويا. ارڙهين صديءَ جي شروعات ۾ قنڌار ۾ خلجي طاقت جي عروج تي، ساڳئي وقت قلات ۾ بلوچن جي طاقت سان، ڊيورنڊ جي معاهدي ذريعي ڪوئيٽا ۽ پشين انگريزن جي هٿ ۾ ڪينٽ بڻجي ويا.

برطانوي دور

19 صدي دوران ڪوئيٽا (شالڪوٽ) تي سال 1879ع جي ٻي اينگلو-افغان جنگ دوران برطانوي فوج قبضو ڪيو. 1839ع ۾ سنڌو درياءَ جي برطانوي فوج جي اڳڀرائي تي، ڪيپٽن بين کي شالڪوٽ ۾ پهريون پوليٽيڪل ايجنٽ مقرر ڪيو ويو ۽ ملڪ جو انتظام شاهه شجاع الملڪ جي طرفان هن جي طرفان ڪيو ويو. 1876 ۾ سر رابرٽ سنڊيمن جي قلات جي مشن کان پوءِ، ڪوئيٽا قلعي تي سندس محافظ قبضو ڪيو ويو ۽ ملڪ جو انتظام خان آف قلات جي طرفان 1883 تائين ڪيو ويو، جڏهن ان کي خان ۽ برطانوي سلطنت جي وچ ۾ هڪ معاهدي ذريعي 25,000 رپين جي سالياني ڪرائي تي برطانوي حڪومت کي ليز تي ڏنو ويو. 1883ع ۾ پشين ۽ شورارود سان گڏ هڪ انتظامي چارج ۾ ان کي قائم ڪيو ويو. 1888ع تائين پراڻو چمن سرحد تي سڀ کان وڌيڪ ترقي يافته پوسٽ هئي؛ پر، خواجه امران جي پار ريلوي جي واڌ تي، ٽرمينس ان جي موجوده جڳهه تي مقرر ڪيو ويو، ان جڳهه کان 7 ميل (11 ڪلوميٽر). افغانستان سان سرحد آخرڪار 1895-1896 ۾ حد بندي ڪئي وئي.

شالڪوٽ جو شهر جو علائقو ڪاسي قبيلي جي آبادي هو ۽ ان جي چوڌاري بازئي قبيلي جي قبضي ۾ هو، جنهن ۾ سليمان خيل، خروٽي، نصر ۽ بيتنائي جا قبيلا شامل هئا. قنڌار جي ٻاهرئين پاسي هجڻ ڪري، اهو گهڻو ترقي يافته نه هو. برطانوي فوجن جي آمد سان، ترقي جا دروازا کوليا ويا. تمام جلد، ماڻهن علائقي ۾ روڊ، ٽرينون ۽ اسڪول ڏٺا.

انتظامي تقسيم

تعلقا

In 1975, Quetta and Pishin were made separate districts. Quetta District today consists of two towns and one sub-tehsil. Quetta District was designated as a City District in 2001, having two tehsils and one sub-tehsil with a total of 67 union councils.

Tehsil	Area (km²)	Pop. (2023)	Density (ppl/km²) (2023)	Literacy rate (2023)	Union Councils
Chiltan Tehsil	...	...	...	...	...
Zarghoon Tehsil	...	...	...	...	...
Panjpai Tehsil	1,205	21,371	17.74	37.67%	...
Sadar Tehsil	1,283	330,421	257.54	56.66%	...
Kuchlak Tehsil	180	310,246	1,723.59	50.59%	...
Sariab Tehsil	221	572,854	2,592.10	42.99%	...

قابل ذڪر ماڻهو

Elena Kagan, then the Dean of Harvard Law School, delivering the Medal of Freedom to Chief Justice Ifitkhar Chaudhry.

• Abdul Samad Khan Achakzai
• Ali Ahmad Kurd
• Habib Jalib Baloch
• Iftikhar Muhammad Chaudhry
• Qazi Faez Isa
• Qazi Muhammad Essa
• Sardar Yaqoob Khan Nasar
• Zeenat Karzai
• Yahya Bakhtiar

ٻاهريان ڳنڍڻا

• Quetta District at www.balochistan.gov.pk
• Quetta District آرڪائيو ڪيا ويا 23 September 2015 حوالو موجود آهي وي بيڪ مشين. at www.balochistanpolice.gov.pk