ڪوئيٽا ضلعو
| ڪوئيٽا ضلعو ضلع کوئٹہ | ||||
|---|---|---|---|---|
| ضلعو | ||||
| Quetta District | ||||
| ||||
 بلوچستان جو نقشو جن ۾ ڪوئيٽا ضلعو هائي لائٽ ڪيل آهي | ||||
| جاگرافي بيهڪ: 30°10′N 67°00′E / 30.167°N 67.000°E | ||||
| ملڪ |  پاڪستان | |||
| صوبو |  بلوچستان، پاڪستان | |||
| ڊويزن | ڪوئيٽا ڊويزن | |||
| قائم ٿيو | اپريل، 1983ع | |||
| انتظامي هيڊ ڪوارٽر | ڪوئيٽا | |||
| انتظامي ٽائون | 5
| |||
| حڪومت | ||||
| • ڊپٽي ڪمشنر | ليفٽيننٽ (ريٽائرڊ) سعد بن اسد | |||
| • قومي اسيمبلي جو تڪ | این اي-263 (ڪوئٽا-2) | |||
| پکيڙ | ||||
| • ڪل | 3,447 ڪ.م2 (1,331 ميل2) | |||
| بلندي | 1,680 ميل (5,510 ft) | |||
| آبادي (2023ع)[1][2] | ||||
| • ڪل | 22,72,290 | |||
ڪوئيٽا (Quetta District) پاڪستان جي صوبي بلوچستان جي اتر اولهه واري حصي ۾ هڪ ضلعو آهي. سال 2023ع جي پاڪستاني مردم شماري مطابق ڪوئيٽا ضلعي جي آبادي 22,72,290 (2.2 ملين) آهي.
اهو ڪوئيٽا ڊويزن جو حصو آهي. ضلعو پنهنجي زرعي پيداوار لاءِ مشهور آهي، خاص طور تي ميوي جا باغ، جن ۾ سيب ۽ انگور شامل آهن. هنه وادي هڪ اهڙو علائقو آهي جتي بادام پوکيا ويندا آهن. 1998ع جي مردم شماري ۾ آبادي 7,60,000 هئي، جڏهن ته سال 2010ع ۾ ان جو اندازو 12,35,000 هو ۽ سال 2023ع ۾ 2,272,290 ٿي وئي.[1][4]
تاريخ
[سنواريو]ڪوئيٽا جو قديم نالو شالڪوٽ هو، هڪ اصطلاح جنهن سان اهو اڃا تائين ملڪ جي ماڻهن ۾ مشهور آهي. هن علائقي تي غزنوين، غوري، ارغونن ۽ مغلن جي حڪومت رهئي آهي. پندرهين صديءَ جي آخر ۾، اهو هرات جي حڪمران شاهه بيگ ارغون کي عطا ڪيو ويو، مغلن جي وڌندڙ طاقت اڳيان ٿوري دير ۾ ئي رستو ڇڏڻو پيو. آئين اڪبري ۾ شال ۽ پشين ٻنهي جو ذڪر آهي جيڪي اڪبر کي فوجي خدمت ۽ آمدني فراهم ڪندا هئا. تنهن هوندي به، اهي علائقا قنڌار سان گڏ صفوين جي حوالي ٿي ويا. ارڙهين صديءَ جي شروعات ۾ قنڌار ۾ خلجي طاقت جي عروج تي، ساڳئي وقت قلات ۾ بلوچن جي طاقت سان، ڊيورنڊ جي معاهدي ذريعي ڪوئيٽا ۽ پشين انگريزن جي هٿ ۾ ڪينٽ بڻجي ويا.[5]
برطانوي دور
[سنواريو]19 صدي دوران ڪوئيٽا (شالڪوٽ) تي سال 1879ع جي ٻي اينگلو-افغان جنگ دوران برطانوي فوج قبضو ڪيو. [6] 1839ع ۾ سنڌو درياءَ جي برطانوي فوج جي اڳڀرائي تي، ڪيپٽن بين کي شالڪوٽ ۾ پهريون پوليٽيڪل ايجنٽ مقرر ڪيو ويو ۽ ملڪ جو انتظام شاهه شجاع الملڪ جي طرفان هن جي طرفان ڪيو ويو. 1876 ۾ سر رابرٽ سنڊيمن جي قلات جي مشن کان پوءِ، ڪوئيٽا قلعي تي سندس محافظ قبضو ڪيو ويو ۽ ملڪ جو انتظام خان آف قلات جي طرفان 1883 تائين ڪيو ويو، جڏهن ان کي خان ۽ برطانوي سلطنت جي وچ ۾ هڪ معاهدي ذريعي 25,000 رپين جي سالياني ڪرائي تي برطانوي حڪومت کي ليز تي ڏنو ويو. 1883ع ۾ پشين ۽ شورارود سان گڏ هڪ انتظامي چارج ۾ ان کي قائم ڪيو ويو. 1888ع تائين پراڻو چمن سرحد تي سڀ کان وڌيڪ ترقي يافته پوسٽ هئي؛ پر، خواجه امران جي پار ريلوي جي واڌ تي، ٽرمينس ان جي موجوده جڳهه تي مقرر ڪيو ويو، ان جڳهه کان 7 ميل (11 ڪلوميٽر). افغانستان سان سرحد آخرڪار 1895-1896 ۾ حد بندي ڪئي وئي.[7]
شالڪوٽ جو شهر جو علائقو ڪاسي قبيلي جي آبادي هو ۽ ان جي چوڌاري بازئي قبيلي جي قبضي ۾ هو، جنهن ۾ سليمان خيل، خروٽي، نصر ۽ بيتنائي جا قبيلا شامل هئا. قنڌار جي ٻاهرئين پاسي هجڻ ڪري، اهو گهڻو ترقي يافته نه هو. برطانوي فوجن جي آمد سان، ترقي جا دروازا کوليا ويا. تمام جلد، ماڻهن علائقي ۾ روڊ، ٽرينون ۽ اسڪول ڏٺا.[8]
انتظامي تقسيم
[سنواريو]تعلقا
[سنواريو]In 1975, Quetta and Pishin were made separate districts. Quetta District today consists of two towns[9] and one sub-tehsil. Quetta District was designated as a City District in 2001, having two tehsils and one sub-tehsil with a total of 67 union councils.
| Tehsil | Area
(km²)[10] |
Pop.
(2023) |
Density
(ppl/km²) (2023) |
Literacy rate
(2023)[11] |
Union Councils |
|---|---|---|---|---|---|
| Chiltan Tehsil[9] | ... | ... | ... | ... | ... |
| Zarghoon Tehsil[9] | ... | ... | ... | ... | ... |
| Panjpai Tehsil | 1,205 | 21,371 | 17.74 | 37.67% | ... |
| Sadar Tehsil | 1,283 | 330,421 | 257.54 | 56.66% | ... |
| Kuchlak Tehsil | 180 | 310,246 | 1,723.59 | 50.59% | ... |
| Sariab Tehsil | 221 | 572,854 | 2,592.10 | 42.99% | ... |
آباديات
[سنواريو]قابل ذڪر ماڻهو
[سنواريو]
- Abdul Samad Khan Achakzai
- Ali Ahmad Kurd
- Habib Jalib Baloch
- Iftikhar Muhammad Chaudhry
- Qazi Faez Isa
- Qazi Muhammad Essa
- Sardar Yaqoob Khan Nasar
- Zeenat Karzai
- Yahya Bakhtiar
ٻاهريان ڳنڍڻا
[سنواريو] |
وڪيميڊيا العام ۾ ڪوئيٽا ضلعو سان لاڳاپيل ابلاغي مواد ڏسو. |
- Quetta District at www
.balochistan .gov .pk - Quetta District آرڪائيو ڪيا ويا 23 September 2015 حوالو موجود آهي وي بيڪ مشين. at www
.balochistanpolice .gov .pk
سانچو:Quetta سانچو:Neighbourhoods of Quetta سانچو:Districts of Balochistan (Pakistan)
حوالا
[سنواريو]- ↑ 1.0 1.1 "District And Tehsil Level Population Summary - Quetta District" (PDF). Pakistan Bureau of Statistics, Government of Pakistan website. وقت 27 August 2018 تي اصل (PDF) کان آرڪائيو ٿيل. حاصل ڪيل 8 February 2024. Unknown parameter
|url-status=ignored (مدد) - ↑ حوالي جي چڪ: Invalid
<ref>tag; no text was provided for refs namedcensus2023 - ↑ "Literacy rate, enrolments, and out-of-school population by sex and rural/urban, CENSUS-2023, BALOCHISTAN" (PDF).
- ↑ Screenshot of Itunes Library - Archived Platform Itunes 2010. doi:. http://dx.doi.org/10.3998/mpub.11435021.cmp.6. Retrieved 2024-01-26.
- ↑ Quetta-Pishin - Imperial Gazetteer of India, v. 21, p. 13-14
- ↑ Quetta-Pishin - Imperial Gazetteer of India, v. 21, p. 13-14
- ↑ Quetta-Pishin - Imperial Gazetteer of India, v. 21, p. 13-14
- ↑ Quetta-Pishin - Imperial Gazetteer of India, v. 21, p. 13-14
- ↑ 9.0 9.1 9.2 "Towns & Unions in the City District of Quetta". National Reconstruction Bureau, Government of Pakistan website. وقت 9 February 2012 تي اصل کان آرڪائيو ٿيل. حاصل ڪيل 8 February 2024. Unknown parameter
|url-status=ignored (مدد) - ↑ "TABLE 1 : AREA, POPULATION BY SEX, SEX RATIO, POPULATION DENSITY, URBAN POPULATION, HOUSEHOLD SIZE AND ANNUAL GROWTH RATE, CENSUS-2023, BALOCHISTAN" (PDF).
- ↑ "LITERACY RATE, ENROLMENT AND OUT OF SCHOOL POPULATION BY SEX AND RURAL/URBAN, CENSUS-2023, BALOCHISTAN" (PDF).
- اھي صفحا جيڪي سانچن جي سڏن ۾ ٻٽيون شيون استعمال ڪن ٿا
- Pages using gadget WikiMiniAtlas
- صفحا جنم ۾ غير-انگي فارميٽ.نم آرگيومينٽ آھي
- حوالن ۾ چُڪَ وارا صفحا
- غيرمددي پيراميٽر سان حوالا تي مشتمل صفحا
- مضمون with short description
- Short description is different from Wikidata
- Coordinates on Wikidata
- سانچا
- VIAF سان سڃاڻپ ڪندڙ وڪيپيڊيا مضمون
- LCCN سان سڃاڻپ ڪندڙ وڪيپيڊيا مضمون
- Quetta District
- Districts of Balochistan, Pakistan
- ڪوئيٽا ضلعو
- بلوچستان جا ضلعا
- پاڪستان جا ضلعا