پاڻي جو دائرو
پاڻي جو دائرو (اردو: کره آب؛ انگريزي: Hydrosphere) انگريزي اصطلاح، هائيڊروسڦير قديم يوناني ٻولي جي ٻن لفظن "ὕδωρ" (هوڊور، يعني پاڻي) ۽ "σφαῖρα" (اسڦائرا، يعني دائرو)[1] [2] مان نڪتل، پاڻيءَ جو گڏيل ماس آهي جيڪو ڌرتيءَ يا ڪنهن ٻين اپگرهه جي مٿاڇري تي، هيٺان ۽ مٿان ملي ٿو. جيتوڻيڪ ڌرتيءَ جو هائيڊرو اسڦير اٽڪل 4 ارب سالن کان موجود آهي،[3] [4] پر اها شڪل ۾ تبديل ٿيندو رهيو آهي. اهو سامونڊي ڪناري جي ڦيلائو ۽ کنڊن جي آپس ۾ ٽڪرائو ۽ حرڪت جي ڪري آهي، جيڪو زمين ۽ سمنڊ کي ٻيهر ترتيب ڏئي ٿو.[5]
اهو اندازو لڳايو ويو آهي ته ڌرتيء تي 1.386 بلين ڪيوبڪ ڪلوميٽر (333 ملين ڪعبي ميل) پاڻي آهي. ھن ۾ سڀني پاڻي جيڪا گيس، مائع ۽ منجهيل صورتن ۾ جيئن مٽيءَ جي نمي، زميني پاڻي ۽ پرما فراسٽ ڌرتيءَ جي ڪرسٽ ۾ (ٻن ڪلوميٽرن جي کوٽائي تائين)؛ سمنڊ ۽ سمنڊ، ڍنڍون، نديون ۽ وهڪرو، آبي زمينون، گليشيئر، برف ۽ برف جو ڍڪ ڌرتيءَ جي مٿاڇري تي؛ هوا ۾ بخار، بوند ۽ ڪرسٽل؛ ۽ حياتياتي ٻوٽن، جانورن ۽ بايوسفير جي يوني سيلولر جاندارن جو حصو. ان رقم جو 97.5 سيڪڙو لوڻ جو پاڻي آهي، جڏهن ته تازو پاڻي صرف 2.5 سيڪڙو آهي. هن تازي پاڻيءَ مان 68.9 سيڪڙو برف جي صورت ۾ آهي ۽ آرڪٽڪ، انٽارڪٽڪ ۽ جبل جي گليشيئرن ۾ مستقل برفاني ڍڪيل آهي. 30.8٪ تازو زميني پاڻي جي صورت ۾ آهي. ۽ ڌرتيءَ تي تازو پاڻي جو فقط 0.3 سيڪڙو آسانيءَ سان پهچندڙ ڍنڍن، حوضن ۽ دريائن جي نظامن ۾ آهي. ڌرتيءَ جي هائيڊروسفير جو ڪل ماس اٽڪل 1.4 × 10^18 ٽين آهي، جيڪو ڌرتيءَ جي ڪل ماس جو 0.023٪ آهي. ڪنهن به وقت، اٽڪل 2 × 10^13 ٽين زمين جي ماحول ۾ پاڻي جي بخار جي صورت ۾ آهي (عملي مقصدن لاء، 1 ڪعبي ميٽر پاڻي جو وزن 1 ٽن آهي). ڌرتيءَ جي مٿاڇري جو تقريباً 71 سيڪڙو، اٽڪل 361 ملين چورس ڪلوميٽرن (139.5 ملين چورس ميل) جو علائقو سمنڊ سان ڍڪيل آهي. ڌرتيءَ جي سمنڊن جو سراسري لوڻ اٽڪل 35 گرام لوڻ في ڪلوگرام سمنڊ جي پاڻيءَ ۾ آهي. تاريخ: پاڻي جي چڪر: ري چارجنگ حوض: مخصوص تازي پاڻي جي دستيابي: انساني اثر:
It has been estimated that there are 1.386 billion cubic kilometres (333 million cubic miles) of water on Earth.[6][7][8] This includes water in gaseous, liquid and frozen forms as soil moisture, groundwater and permafrost in the Earth's crust (to a depth of 2 km); oceans and seas, lakes, rivers and streams, wetlands, glaciers, ice and snow cover on Earth's surface; vapour, droplets and crystals in the air; and part of living plants, animals and unicellular organisms of the biosphere. Saltwater accounts for 97.5% of this amount, whereas fresh water accounts for only 2.5%. Of this fresh water, 68.9% is in the form of ice and permanent snow cover in the Arctic, the Antarctic and mountain glaciers; 30.8% is in the form of fresh groundwater; and only 0.3% of the fresh water on Earth is in easily accessible lakes, reservoirs and river systems.[9]
The total mass of Earth's hydrosphere is about 1.4 × 1018 tonnes, which is about 0.023% of Earth's total mass. At any given time, about 2 × 1013 tonnes of this is in the form of water vapor in the Earth's atmosphere (for practical purposes, 1 cubic metre of water weighs 1 tonne). Approximately 71% of Earth's surface, an area of some 361 million square kilometres (139.5 million square miles), is covered by ocean. The average salinity of Earth's oceans is about 35 grams of salt per kilogram of sea water (3.5%).[10] پاڻي جو دائرو (اردو: کره آب؛ انگريزي: Hydrosphere) انگريزي اصطلاح، هائيڊروسڦير قديم يوناني ٻولي جي ٻن لفظن "ὕδωρ" (هوڊور، يعني پاڻي) ۽ "σφαῖρα" (اسڦائرا، يعني دائرو) مان نڪتل، پاڻيءَ جو گڏيل ماس آهي جيڪو ڌرتيءَ يا ڪنهن ٻين اپگرهه جي مٿاڇري تي، هيٺان ۽ مٿان ملي ٿو. جيتوڻيڪ ڌرتيءَ جو هائيڊرو اسڦير اٽڪل 4 ارب سالن کان موجود آهي، پر اها شڪل ۾ تبديل ٿيندو رهيو آهي. اهو سامونڊي ڪناري جي پکيڙ ۽ کنڊن جي وهڪري جي ڪري آهي، جيڪو زمين ۽ سمنڊ کي ٻيهر ترتيب ڏئي ٿو.
پڻ ڏسو
[سنواريو]خارجي لنڪس
[سنواريو]حوالا
[سنواريو]- ↑ ὕδωρ, Henry George Liddell, Robert Scott, A Greek-English Lexicon, on Perseus
- ↑ σφαῖρα, Henry George Liddell, Robert Scott, A Greek-English Lexicon, on Perseus
- ↑ Encyclopædia Britannica, 'Hydrosphere': https://www.britannica.com/science/hydrosphere/Origin-and-evolution-of-the-hydrosphere
- ↑ Albarède, Francis; Blichert-Toft, Janne (November 2007). "The split fate of the early Earth, Mars, Venus, and Moon". Comptes Rendus Geoscience 339 (14–15): 917–927. doi:. Bibcode: 2007CRGeo.339..917A. https://comptes-rendus.academie-sciences.fr/geoscience/articles/10.1016/j.crte.2007.09.006/.
- ↑ "Our Changing Planet: an Introduction to Earth System Science and Global Environmental Change." Our Changing Planet: an Introduction to Earth System Science and Global Environmental Change, by Fred T. Mackenzie, 2nd ed., Pearson Education, 2011, pp. 88–91.
- ↑ Where is Earth's water?, United States Geological Survey.
- ↑ Eakins, B.W. and G.F. Sharman, Volumes of the World's Oceans from ETOPO1, NOAA National Geophysical Data Center, Boulder, CO, 2010.
- ↑ Water in Crisis: Chapter 2, Peter H. Gleick, Oxford University Press, 1993.
- ↑ World Water Resources: A New Appraisal and Assessment for the 21st Century (Report). UNESCO. وقت 27 September 2013 تي اصل کان آرڪائيو ٿيل. حاصل ڪيل 13 June 2013. Unknown parameter
|url-status=ignored (مدد) - ↑ Kennish, Michael J. (2001). Practical handbook of marine science. Marine science series (3rd ed.). CRC Press. p. 35. ISBN 0-8493-2391-6.