وڪٽوريا آبشار

وڪٽوريا آبشار Victoria Falls
Mosi-oa Tunya Shungu Namutitima
Location on the Zambezi-river
جاگرافيائي بيھڪ	17°55′28″S 25°51′24″E
آبشار جو قسم	Cataract waterfall
ٽوٽل اوچائي	108 m (355 ft)
پاڻي ڪرڻ جا ٽوٽل ھنڌ	1
ندي	Zambezi River
سراسري وھڪري جي شرح	1٬088 m3/s (38٬400 cu ft/s)
UNESCO World Heritage Site
سرڪاري نالو	Mosi-oa-Tunya / Victoria Falls
قسم	Natural
معيار	vii, viii
عهدو	1989 (13th session)
حوالا نمبر.	509
Region	List of World Heritage Sites in Africa

وڪٽوريا آبشار (انگریزی:Victoria Falls؛ لوزي: Mosi-oa-Tunya، گرجن وارو دونھون ٽونگا: Shungu Namutitima، اُبلندڙ پاڻي) ڏاکڻي آفريڪا ۾ زمبيزي نديءَ تي هڪ آبشار آهي، جيڪو ٻوٽن ۽ جانورن جي ڪيترن ئي منفرد نسلن لاءِ رهائش مهيا ڪري ٿو. اهو زمبيا ۽ زمبابوي جي وچ ۾ سرحد تي واقع آهي ۽ دنيا جي سڀ کان وڏي آبشارن مان هڪ آهي، جنهن جي ويڪر 1,708 ميٽر (5,604 فوٽ) آهي. جيئن ئي زمبیزي درياهه زيمبيا کان زمبابوي ۾ داخل ٿئي ٿو، اهو آبشار 420 فوٽ ٽڪريءَ کان هيٺ ڪري ٿو. ايتري بلندي تي گرڻ سان، ان جو پاڻي 1600 فوٽن تائين پھچي ٿو ۽ جيڪو شور پيدا ٿئي ٿو اهو 25 ميل پري ٻڌي سگھجي ٿو.

آثار قديمه جا ماڳ ۽ زباني تاريخ سائيٽ جي افريقي ڄاڻ جو هڪ ڊگهو رڪارڊ بيان ڪن ٿا. جيتوڻيڪ 19ھین صدي کان اڳ ڪجهه يورپي جاگرافيدانن کي خبر هئي، اسڪاٽش مشنري ڊيوڊ ليونگسٽون 1855ع ۾ ان آبشار جي نشاندهي ڪئي ۽ انهن کي راڻي وڪٽوريا جي نالي پٺيان وڪٽوريا فالس جو نالو ڏنو. 20ھین صدي جي وچ کان وٺي، سائيٽ سياحت جو هڪ وڌندڙ اهم ذريعو رهيو آهي. زامبيا ۽ زمبابوي ٻنهي وٽ سائيٽ تي نيشنل پارڪ ۽ سياحت جو بنيادي ڍانچو آهي. 2010ع جي ڏهاڪي جي آخر ۾ ڪيل تحقيق مان معلوم ٿيو ته موسمياتي تبديليءَ جي ڪري ورن جي تبديليءَ سبب زوال جي ڪردار کي تبديل ڪرڻ جو امڪان آهي.

نالي جو اصل

وڪٽوريا آبشار جو هڪ دلڪش نظارو

ڊيوڊ ليونگسٽون، اسڪاٽش مشنري ۽ مھم جو، پهريون يورپي آهي جنهن 16 نومبر 1855ع تي آبشار کي زامبيا جي ڪناري جي ويجهو ڏٺو، جنهن کي هاڻي ليونگسٽون ٻيٽ جي نالي سان سڃاتو وڃي ٿو، جيڪو درياهه جي وچ ۾ ٻن زميني ماڳن مان هڪ آهي، جيڪو فوري طور تي آبشار کان مٿانهون آهي. ليونگسٽون سندس ڏسڻ کي راڻي وڪٽوريا جي اعزاز ۾ نالو ڏنو، پر سوٿو ٻوليءَ جو نالو، موسي۔او۔تونيا (Mosi-oa-Tunya)؛ "دونھون جيڪو گجگوڙ ڪري ٿو"، عام استعمال ۾ جاري آهي. عالمي ورثو لسٽ سرڪاري طور تي ٻنهي نالن کي تسليم ڪري ٿو. ليونگسٽون پڻ هڪ پراڻو نالو سيونگو يا چونگوي جو حوالو ڏنو آهي، جنهن جو مطلب آهي ”رينبو جو هنڌ“ (مسلسل اسپري جي نتيجي ۾). زمبابوي جي ويجھي نيشنل پارڪ جو نالو موسي۔او۔تونيا آهي، جڏهن ته زمبابوي جي ڪناري تي نيشنل پارڪ ۽ شهر ٻنهي جو نالو وڪٽوريا فالس آهي.

خارجي لنڪس

Victoria Falls سفري راهنما منجانب وڪي سفر Wikivoyage

• "Mosi-oa-Tunya". UNEP-WCMC. وقت 10 May 2008 تي اصل کان آرڪائيو ٿيل. حاصل ڪيل 23 July 2018. 
• "Victoria Falls, Zambezi River". NASA Earth Observatory. وقت 27 September 2003 تي اصل کان آرڪائيو ٿيل. 
• "Victoria Falls". UNESCO World Heritage.