مدينو

کليل ڄاڻ چيڪلي، وڪيپيڊيا مان
(مدينو منور کان چوريل)
مدینو (مدینہ)
المدينة
مدينة النبي (نبي جو شھر)
المدينة النبوية (نبي وارو شھر)
العاصمة الإسلامية الأولى
(اسلام جو پھریون گاديء جو ھنڌ)
طيبة الطيبة (پاڪن م پاڪ)
شھر
المدينة المنورة
مدینو (مدینہ) is located in Saudi Arabia
مدینو (مدینہ)
مدینو (مدینہ)
مدینو (مدینہ) is located in Asia
مدینو (مدینہ)
مدینو (مدینہ)
نقشي م مدیني جو مقام
جاگرافي بيهڪ: 24°28′12″N 39°36′36″E / 24.47000°N 39.61000°E / 24.47000; 39.61000مڪانيت: 24°28′12″N 39°36′36″E / 24.47000°N 39.61000°E / 24.47000; 39.61000
ملڪ  سعودي عرب
صوبو مدینو صوبو
پھریون آباد تیو ناھین صدی قبل مسیح
ھجرت سال 622 عیسوی، پھریون سال ھجری
حجاز مقدس جی سعودی حکومت 5 دسمبر، 1925ع
نالو پيو نبی محمد صلی اللہ علیہ وسلم جی نالی تی
ضلعا * بلد
    • الحرم
    • قبا
    • احد
    • العوالی
    • العقیق
    • العیون
    • البیداء
  • مضافتی
    • العقول
    • الموالی
    • المندسہ
    • ابیار المشی
    • الفریش
حڪومت
 • قسم بلدیا
 • مجلس مدیني جي علاقائي بلدیا
 • مئیر فھد البیلھشی[1]
 • صوبائي گورنر شھزادو سلمان بن سلطان السعود
پکيڙ
 • شھر 589 ڪ.م2 (227 ميل2)
 • ميٽرو 22,900 ڪ.م2 (8,800 ميل2)
بلندي 620 ميل (2,030 ft)
بلند ترین  پیمائش (Mount Uhud) 1,077 ميل (3,533 ft)
آبادي (سال 2022ع جی آدمشماری)[2]
 • شھر 14,11,599

مدينو (عربي: المدينة المنورة؛ روشني وارو شهر ) ۽ عام طور تي مدينو يا مدينه (المدينة) جي نالي سان پڻ آسان ڪيو ويو آهي. مدینو اسلام جي تاريخ ۾ پهريون راڄڌاني آهي ۽ مڪي کان پوءِ مسلمانن لاءِ ٻيو مقدس مقام آهي. اهو مديني واري علائقي (صوبي) جو گاديءَ جو هنڌ آهي، جيڪو حجاز جي تاريخي سرزمين تي واقع آهي، جيڪو سعودي عرب جي اولهه ۾، مڪي کان اٽڪل 400 ڪلوميٽر اتر اوڀر طرف آهي.[3] ۽ گاڑھی سمند (البحر الأحمر) سان 150 ڪلوميٽر اوڀر طرف آهي. سڀ کان ويجھو بندرگاهه ينبوع بندرگاهه آهي، جيڪو اولهه طرف 220 ڪلوميٽر پري آهي.[4] مديني جي ايراضي اٽڪل 589 چورس ڪلوميٽر آهي،[5] جنهن مان 99 ڪلوميٽر پري شهري علائقو آهي. هي علائقو شهري علائقي کان ٻاهر آهي، ۽ ان ۾ جبلن، وادين، سيلاب جي ڍڳن، ريگستاني زمينن، زرعي زمينن، قبرستانن ۽ هاءِ وي نيٽ ورڪ جا حصا شامل آهن.[6] سال 2022ع جي آبادي 14,11,599 آهي، اهو ملڪ جو چوٿون سڀ کان وڌيڪ آبادي وارو شهر آهي. تقريبن 58.5 سيڪڙو آبادي سعودي شهري آهن ۽ 41.5 سيڪڙو پرڏيهي آهن.

مديني جو بنياد پيغمبر صلی اللہ علیہ وسلم جي هجرت کان 1500 سال اڳ رکيو ويو[7] ۽ مديني ۾ دنيا جي قديم ترين مسجدن مان ٽي شامل آهن ۽ مسلمانن لاءِ سڀ کان اهم آهن: مسجد نبوي، مسجد قبا[8] ۽ قبلتين مسجد. مديني کي مسلمانن لاءِ ان جي اهميت پيغمبر اسلام جي هجرت کانپوء ان جي سڄي زندگي مديني ۾ رهڻ کان ملي ٿي. تمام اهم هنڌن مان هڪ آهي ۽ مسلمان قرآن شريف جي انهن سورتن کي مدني سورتون سڏين ٿا جيڪي مديني ڏانهن هجرت کان پوءِ نازل ٿيون، ۽ ان جو واحد لفظ ”مدني سورت“ آهي.[9][10] شهر جي آبادي اٽڪل 14,11,599 ماڻهن تي مشتمل آهي.[11] ۽ شهر ۾ ڪيترائي نشان ۽ يادگار شامل آهن، جن ۾ شايد سڀ کان نمايان مسجد نبوي آهي، جيڪا مڪي جي مسجد الحرم کان پوءِ مسلمانن لاءِ ٻي مقدس مسجد سمجهي وڃي ٿي، ان کان علاوه جنت البقيع قبرستان، جيڪو شهر جي ماڻهن جو مکيه قبرستان آهي ۽ جنهن ۾ ڪيترائي اصحاب رضوان اللہ علیھم اجمعین دفن آهن،[12] مسجد قبا اسلام ۾ ٺاهيل پهرين مسجد هئي، قبلتين جي مسجد، جبل احد ۽ ڪيتريون ئي واديون، کوهه، گهاٽيون، رستا ۽ پراڻيون ماڳ آھن.

نالا[سنواريو]

يثرب[سنواريو]

اسلام جي آمد کان اڳ، شهر يثرب (عربي: يَثْرِب) جي نالي سان مشهور هو. يثرب لفظ هاران ۾ مليل هڪ لکت ۾ ظاهر ٿئي ٿو، جيڪو بابل جي بادشاهه نابونڊيڊس (ڇهين صدي قبل مسيح) سان تعلق رکي ٿو ۽ ايندڙ صدين ۾ ڪيترن ئي متنن ۾ چڱيءَ طرح تصديق ٿيل آهي. اهو نالو قرآن جي سورت 33 جي آيت نمبر 13 ۾ پڻ درج ٿيل آهي: اسلام جي ظهور کان اڳ ”يثرب“ جي نالي سان مشهور هو، ان جو ذڪر قرآن مجيد ۾ آهي:

"وَإِذْ قَالَتْ طَائِفَةٌ مِنْهُمْ يَا أَهْلَ يَثْرِبَ لَا مُقَامَ لَكُمْ فَارْجِعُوا وَيَسْتَأْذِنُ فَرِيقٌ مِنْهُمُ النَّبِيَّ يَقُولُونَ إِنَّ بُيُوتَنَا عَوْرَةٌ وَمَا هِيَ بِعَوْرَةٍ إِنْ يُرِيدُونَ إِلَّا فِرَارًا"  

(سورة الأحزاب)[13][14] صحيح حديث ۾ ذڪر ڪيو ويو آهي ته رسول الله صلي الله عليه وسلم ان جو نالو يثرب کان بدلائي مديني رکيو، ۽ ان جو پراڻو نالو استعمال ڪرڻ کان منع ڪئي، پوءِ فرمايائون: مديني ۾ غير مسلمن جو داخل ٿيڻ حرام آهي، جيئن رسول الله ﷺ فرمايو آهي:

"من قال للمدينة يثرب فليستغفر الله… والمدينة المنورة محرم دخولها على غير المسلمين، فقد قال النبي محمد:"اللهم إني أحرم ما بين لابتيها مثل ما حرم إبراهيم مكة، اللهم بارك في مُدِّهم و صاعهم"[15][16]

ان ڪري مشهور آهي ته هن شهر جو نالو جنگ خندق تائين رهيو. اسلامي روايتن موجب، محمد صلي الله عليه وآله وسلم بعد ۾ هن شهر کي هن نالي سان سڏڻ کان منع ڪئي.

طيبه ۽ طابه[سنواريو]

اٺين صديءَ جو پٿر مديني ۾ دريافت ٿيو، جنهن ۾ هن شهر کي ’طيبه‘ چيو وڃي ٿو. جنگ کان ڪجهه وقت پوءِ، محمد شهر طيبه (پاڪ يا سٺي) (عربي: طَيْبَة) ۽ طابه (عربي: طَابَة) جو نالو رکيو، جيڪو ساڳئي معنيٰ وارو آهي. هي نالو مشهور لوڪ گيت ”يا طيبه“ (اي طيبه!) ۾ به هن شهر جي حوالي سان استعمال ڪيو ويو آهي. ٻن نالن کي گڏ ڪري هڪ ٻئي نالي سان شهر سڃاتو وڃي ٿو، طيبات الطابه (پاڪ ۽ مهربان).

مدينه[سنواريو]

هن شهر کي ڪجهه احاديث ۾ صرف مدينه (يعني شهر) سڏيو ويو آهي. نالا مدينة النبوية (ٱلْمَدِيْنَة ٱلنَّبَوِيَّة) ۽ مدينة النبي (ٻنهي معنيٰ ”پيغمبر جو شهر“ يا ”پيغمبر جو شهر“) ۽ المدينة المنورة (). هي شهر جو سڀ کان عام طور تي قبول ٿيل جديد نالو آهي، جيڪو سرڪاري دستاويزن ۽ روڊ جي نشانين ۾ مديني سان گڏ استعمال ٿيندو آهي.

تاريخ[سنواريو]

مديني ڪيترن ئي ممتاز ماڳن ۽ نشانين جو گهر آهي، جن مان اڪثر مسجدون آهن ۽ تاريخي اهميت رکي ٿي. انهن ۾ مٿي ذڪر ڪيل ٽي مسجدون شامل آهن، مسجد الفتح (جنهن کي مسجد الخندق به چيو ويندو آهي)، ست مسجدون، بقيع قبرستان، جتي ڪيترن ئي مشهور اسلامي شخصيتن جون قبرون موجود آهن. سڌو سنئون مسجد نبوي جي ڏکڻ اوڀر طرف، احد جبل، احد جي نالي واري جنگ جو ماڳ ۽ ڪنگ فهد عاليشان قرآن پرنٽنگ ڪمپليڪس جتي جديد قرآني مصحف ڇپيل آهن.

حوالا[سنواريو]

  1. "Fahad Al-Belaihshi Appointed Mayor of Madinah by a Royal Decree (Arabic)". Sabq Online Newspaper. وقت 12 April 2021 تي اصل کان آرڪائيو ٿيل. حاصل ڪيل 29 December 2020.  Unknown parameter |url-status= ignored (مدد)
  2. "Medina Governorate". City Population. وقت 4 February 2024 تي اصل کان آرڪائيو ٿيل. حاصل ڪيل 2024-02-03.  Unknown parameter |url-status= ignored (مدد)
  3. أمانة المدينة المنورة، موقع ومساحة المدينة المنورة تاريخ الوصول 12 يوليو 2009
  4. أمانة المدينة المنورة، موقع ومساحة المدينة المنورة تاريخ الوصول 12 يوليو 2009
  5. موقع ومساحة المدينة، مركز بحوث ودراسات المدينة المنورة، تاريخ الوصول 12 يوليو 2009 آرڪائيو ڪيا ويا 5 March 2016[Date mismatch] حوالو موجود آهي وي بيڪ مشين.
  6. موقع ومساحة المدينة، مركز بحوث ودراسات المدينة المنورة، تاريخ الوصول 12 يوليو 2009 آرڪائيو ڪيا ويا 5 March 2016[Date mismatch] حوالو موجود آهي وي بيڪ مشين.
  7. بداية تأسيس المدينة، مركز بحوث ودراسات المدينة المنورة، تاريخ الوصول 13 يوليو 2009 آرڪائيو ڪيا ويا 5 March 2016[Date mismatch] حوالو موجود آهي وي بيڪ مشين.
  8. وزارة الحج في المملكة العربية السعودية: مسجد قباء آرڪائيو ڪيا ويا 22 August 2017[Date mismatch] حوالو موجود آهي وي بيڪ مشين.
  9. القيمة التاريخية للقرآن الكريم والحديث النبوي الشريف أ.م. خان آرڪائيو ڪيا ويا 9 February 2015[Date mismatch] حوالو موجود آهي وي بيڪ مشين.
  10. ما ينبغي أن يعرفه الجميع عن القرآن الكريم، أحمد الليثي آرڪائيو ڪيا ويا 8 January 2015[Date mismatch] حوالو موجود آهي وي بيڪ مشين.
  11. سانچو:استشهاد ويب
  12. أماكن تشرع زيارتها، مركز بحوث ودراسات المدينة، تاريخ الوصول 13 يوليو 2009 آرڪائيو ڪيا ويا 5 March 2016[Date mismatch] حوالو موجود آهي وي بيڪ مشين.
  13. سورة الأحزاب - الآية رقم 13
  14. المكتبة الإسلامية، كتاب الجامع لأحكام القرآن، سورة الأحزاب، قوله تعالى: وإذ قالت طائفة منهم يا أهل يثرب لا مقام لكم فارجعوا تاريخ الوصول 13 يوليو 2009 سانچو:استشهاد ويب
  15. حرمة أرض المدينة، فضائل المدينة المنورة، تاريخ الوصول 13 يوليو 2009آرڪائيو ڪيا ويا 23 November 2016[Date mismatch] حوالو موجود آهي وي بيڪ مشين.
  16. صحيح البخاري، كتاب البيوع، باب بركة صاع النبي ومده، المكتبة الإسلامية تاريخ الوصول 13 يوليو 2009 سانچو:استشهاد ويب