اسراع

Acceleration
	; In vacuum (no air resistance), objects attracted by Earth gain speed at a steady rate.
عام نشانيون	a
ايس آئي يونٽ	m/s2, m·s−2, m s−2
Derivations from; other quantities
Dimension

ڊريگ ريسنگ هڪ راند آهي جنهن ۾ خاص طور تي ٺهيل گاڏيون بيٺي کان شروع ٿيڻ ۽ تيز ترين ٿيڻ لاءِ مقابلو ڪن ٿيون.

ميڪانيات ۾ اسراع (Acceleration) وقت جي حوالي سان ڪنهن شئي جي رفتار جي تبديلي جي شرح آهي. اسراع حرڪيات جي ڪيترن ئي حصن مان هڪ آهي. اسراع هڪ ويڪٽر مقدار آهي (ان ۾ انهن جي شدت ۽ سمت شامل آهن).^[1]^[2] ڪنهن شئي جي اسراع جي سمت (Direction) ان شئي تي عمل ڪندڙ خالص قوت جي سمت سان ڏنو ويندو آهي. ڪنهن شئي جي اسراع جي شدت (Magnitude) جيئن نيوٽن جي ٻئي قانون طرفان بيان ڪئي وئي آهي،^[3] ٻن سببن جو گڏيل اثر آهي:

ان شي تي عمل ڪندڙ سڀني خارجي قوتن جو خالص نتيجو؛ شي ۾ پيدا ٿيل اسراع جي شدت سڌي طرح هن خالص نتيجي واري قوت سان متناسب آهي؛
ان شئي جي ڪميت (Mass)؛ جيڪا ان مواد تي منحصر آهي جنهن مان اهو ٺاهيو ويو آهي؛ اسراع جي شدت سي جي ڪميت جي بالعڪس متناسب آهي.

اسراع لاءِ SI اڪائي ميٽر في چورس سيڪنڊ (m⋅s⁻²,

$\mathrm {\tfrac {m}{s^{2}}}$ ) آهي.

مثال طور، جڏهن ڪا گاڏي بيهڻ کان شروع ٿئي ٿي (صفر رفتار، انرشل فريم آف ريفرنس ۾) ۽ وڌندي رفتار تي سڌي لڪير ۾ سفر ڪري ٿي، اهو سفر جي سمت ۾ تيز ٿئي ٿي. جيڪڏهن گاڏي ڦري ٿي، هڪ تيز رفتار نئين سمت ڏانهن ٿيندي آهي ۽ ان جي حرڪت واري ويڪٽر کي تبديل ڪري ٿي. گاڏي جي رفتار کي ان جي موجوده طرفن جي رفتار ۾ هڪ لڪير (يا سرڪيولر موشن دوران ٽينجنٽيل) ايڪسلريشن سڏيو ويندو آهي، اهو ردعمل جنهن تي مسافرن کي هڪ قوت جي طور تي تجربو ڪيو وڃي ٿو جيئن انهن کي پنهنجي سيٽن تي واپس ڌڪيندو آهي. جڏهن رخ بدلجي ٿو، اثرائتو تيزيءَ کي ريڊيل (يا سينٽريپيٽل دوران سرڪولر موشن) ايڪسلريشن چئبو آهي، جنهن جو ردعمل مسافرن کي سينٽريفيوگل قوت طور محسوس ٿئي ٿو. جيڪڏهن گاڏيءَ جي رفتار گهٽجي ٿي، ته اها رفتار ويڪر جي مخالف سمت ۾ آهي (رياضي جي لحاظ کان هڪ منفي، جيڪڏهن حرڪت هڪ طرفي آهي ۽ رفتار مثبت آهي)، ڪڏهن ڪڏهن ان کي رفتار جي گھٽتائي يا رٽارڊيشن سڏيو ويندو آهي^[4] ^[5] ۽ مسافرن کي سست ٿيڻ جي رد عمل جو تجربو ٿيندو آهي. هڪ اندروني قوت جي طور تي انهن کي اڳتي وڌايو. اهڙيون منفي رفتارون اڪثر خلائي جهاز ۾ ريٽروراڪٽ جلائڻ سان حاصل ڪيون وينديون آهن. ^[6] تيز رفتاري (acceleration) ۽ گھٽتائي (deceleration) ٻنهي کي ساڳيو سمجهيو ويندو آهي، ڇاڪاڻ ته اهي ٻئي رفتار ۾ تبديليون آهن. انهن مان هر هڪ تيز رفتاري ( گهٽتائي) مسافرن کي محسوس ڪيو ويندو آهي جيستائين انهن جي نسبتي (تفريقي) رفتار ۾ تبديلي جي سبب تيز رفتار جي حوالي سان غير جانبدار نه ٿي وڃي.

حوالا

↑ Bondi, Hermann (1980). Relativity and Common Sense. Courier Dover Publications. pp. 3. ISBN 978-0-486-24021-3. https://archive.org/details/relativitycommon0000bond/page/3.
↑ Lehrman, Robert L. (1998). Physics the Easy Way. Barron's Educational Series. pp. 27. ISBN 978-0-7641-0236-3. https://archive.org/details/physicseasyway00lehr_0/page/27.
↑ Crew, Henry (2008). The Principles of Mechanics. BiblioBazaar, LLC. pp. 43. ISBN 978-0-559-36871-4.
↑ P. Smith; R. C. Smith (1991). Mechanics (2nd, illustrated, reprinted ed.). John Wiley & Sons. p. 39. ISBN 978-0-471-92737-2. https://books.google.com/books?id=Zzh_unG7OAsC. Extract of page 39
↑ John D. Cutnell; Kenneth W. Johnson (2014). Physics, Volume One: Chapters 1-17, Volume 1 (1st0, illustrated ed.). John Wiley & Sons. p. 36. ISBN 978-1-118-83688-0. https://books.google.com/books?id=PJWDBgAAQBAJ. Extract of page 36
↑ Raymond A. Serway; Chris Vuille; Jerry S. Faughn (2008). College Physics, Volume 10. Cengage. p. 32. ISBN 9780495386933. https://books.google.com/books?id=CX0u0mIOZ44C&pg=PA32.

[1] Bondi, Hermann (1980). Relativity and Common Sense. Courier Dover Publications. pp. 3. ISBN 978-0-486-24021-3. https://archive.org/details/relativitycommon0000bond/page/3.

[2] Lehrman, Robert L. (1998). Physics the Easy Way. Barron's Educational Series. pp. 27. ISBN 978-0-7641-0236-3. https://archive.org/details/physicseasyway00lehr_0/page/27.

[3] Crew, Henry (2008). The Principles of Mechanics. BiblioBazaar, LLC. pp. 43. ISBN 978-0-559-36871-4.

[4] P. Smith; R. C. Smith (1991). Mechanics (2nd, illustrated, reprinted ed.). John Wiley & Sons. p. 39. ISBN 978-0-471-92737-2. https://books.google.com/books?id=Zzh_unG7OAsC. Extract of page 39

[5] John D. Cutnell; Kenneth W. Johnson (2014). Physics, Volume One: Chapters 1-17, Volume 1 (1st0, illustrated ed.). John Wiley & Sons. p. 36. ISBN 978-1-118-83688-0. https://books.google.com/books?id=PJWDBgAAQBAJ. Extract of page 36

[6] Raymond A. Serway; Chris Vuille; Jerry S. Faughn (2008). College Physics, Volume 10. Cengage. p. 32. ISBN 9780495386933. https://books.google.com/books?id=CX0u0mIOZ44C&pg=PA32.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]