گلاب ٻائي

گلاب ٻائي
گلاب ٻائي
پيدائش	1926; بالپوروا, قنوج ضلعو, اتر پرديش, انڊيا
وفات	سال 1996
ٻيا نالا	گلاب جان
پيشو	اسٽيج پرفامر ; لوڪ موسيقار
شھرت جو ڪارڻ	نوٽنڪي
اعزاز	پدم شري ايوارڊ

گلاب ٻائي (1926ع-1996ع) جنهنکي گلاب جان پڻ سَڏيو ويندو هيو، نوٽنڪي جي مشهور اداڪارا ۽ ڪلاڪار هُئي.^[1] هيءَ روايتي ناٽڪ جي پهرئين ناري اداڪارا آهي، جنهن کي ڪيترن ئي ماڻهن ساراهيو آهي.^[2]^[3] هي گريٽ گلاب ٿيٽر ڪمپني جي پايو وجهندڙ (باني) هئي. اها ڪمپني ٿيٽر جي دنيا ۾ هڪ ڪامياب ناءُ سان سُڃاتي ويندي هُئي.^[4] هندستان جي سرڪار کيس 1990 ۾ چوٿون وڏو شهري ايوارڊ پدم شري سا نوازيو.^[5]

حياتي نامو

گلاب ٻائي جي پيدائش سال 1926ع فرخ آباد ضلعو جي بال پوروا نالي ڳوٺ ۾ ٿي. سندس تعلق اتر پرديش جي بيديا قبيلي سان هيو، جيڪو پُٺتي پيل قبيلو آهي ۽ ماڻهن جي وِندُرَ (انٽرٽينمينت) جو ڪم ڪندو آهي.^[1]^[6] هن روايتي ناچ ۽ ڳائڻ جي سِکيا ڪانپور گهراڻو جي استاد تري موهن لال ۽ هاٿرس گهراڻو جي استاد محمد خان وٽان حاصل ڪئي ۽ سال 1931 ۾ 13 سال جي ڄمار ۾ استاد تري موهن لال سان گڏ پهريون ڀيروعوام اڳيان پنهنجا جوهر ڏيکاريا. تُرت ئي هن پنهنجو الڳ انداز اختيار ڪري ورتو ۽ عوام ۾ گوبا جان جي نالي سان مشهور ٿي وئي.

پنهنجي مقبوليت کي ڏسندي هن پنهنجي الڳ ڪمپني ٺاهي ۽ ان جو نالو دي گريٽ بلاگ ٿيٽر ڪمپني رکيائين. پر سندس استاد تري موهن هن جي ان قدم سان خوش نہ هيو.^[4] ڪمپني تُرت ئي مشهور ماڻڻ لڳي ۽ شهرت جي منزلن کي پار ڪرڻ لڳي. گلاب جان جي اداڪاري، سندس نِرالو انداز ۽ جوڀن جواني عوام کي پنهنجي طرف ڌيان ڇڪايو ۽ سال 1960 جي ڏهاڪو سندس عروج جو زمانو هيو.^[2] هن پنهنجي ننڍي ڀيڻ سوخ بدن (نندا گوها) کي پڻ پنهنجي ڪم ۾ شامل ڪيو جيڪا پوءِ پاڻ هڪ سُٺِ اداڪارا بڻجي وئي.^[4] هن جي ڌيءُ مڌو پڻ مشهور اداڪارا هئي. پڇاڙيءَ جي ڏينهن ۾ ٿيٽر جو زوال ٿيڻ لڳو.^[6]

سال 1990۾ هندستان جي حڪومت هن کي هندستان جو چوٿون وڏو شهري ايوارڊ پدم شري سان نوازي سندس ڪم ۽ خدمت جي واکاڻ ڪئي.^[5] انکان 6 سال پوءِ 70 سال جي ڄمار ۾ هيءَ هن جهانَ منجهان لاڏاڻو ڪري وئي.^[1] ديپتي پريا گلاب ٻائي، دي ڪوين آف نوٽنڪي ٿيٽر جي نالي سان هن جي زندگيءَ تي هڪ ڪتاب لکيو، جيڪو پينگوئن پاران ڇاپيو ويو.^[7] مئي 2014 تي ڪانپور ۾ هڪ ناٽڪ (ڊرامو) ٺاهيو ويو، جنهن ۾ گلاب ٻائي جي زندگي کي ڏيکاريو ويو.^[8]

حوالا

↑ ^1.0 ^1.1 ^1.2 Ananda Lal. "Gulab Bai (1926–96)". The Oxford Companion to Indian Theatre. ISBN 978-0-19-564446-3. حاصل ڪيل 28 سيپٽمبر 2015. Check date values in: |access-date= (مدد)
↑ ^2.0 ^2.1 "Dying Drama". Booji. وقت 10 مئي 2012 تي اصل کان آرڪائيو ٿيل. حاصل ڪيل 28 سيپٽمبر 2015. Unknown parameter |url-status= ignored (مدد); Check date values in: |access-date=, |archive-date= (مدد)
↑ "Amazon profile". Amazon. حاصل ڪيل 28 سيپٽمبر 2015. Check date values in: |access-date= (مدد)
↑ ^4.0 ^4.1 ^4.2 "Biography Page 179". Rediff. حاصل ڪيل 29 سيپٽمبر 2015. Check date values in: |access-date= (مدد)
↑ ^5.0 ^5.1 "Padma Awards" (PDF). Ministry of Home Affairs, Government of India. حاصل ڪيل 21 جولاءِ 2015. Check date values in: |access-date= (مدد)
↑ ^6.0 ^6.1 "Penguin Books profile". Penguin Books. حاصل ڪيل 28 سيپٽمبر 2015. Check date values in: |access-date= (مدد)
↑ Deepti Priya Mehrotra (2006). Gulab Bai: The Queen of Nautanki Theatre. Penguin India. pp. 318. ISBN 978-0-14-310043-0. https://books.google.com/books/about/Gulab_Bai.html?id=tjyemJStPpUC&redir_esc=y.
↑ "Actors and theatre artists watch the play 'Gulab Bai' in Lucknow". Times of India. حاصل ڪيل 29 سيپٽمبر 2015. Check date values in: |access-date= (مدد)

ٻاهريان ڳنڍڻا

"Legendary artist Gulab Bai ( Queen of Nautanki Theatre )". يوٽيوب video. Kalakunj. حاصل ڪيل 3 February 2020.

[Gulab_Bai_(1926–96)-1] 1.0 ^1.1 ^1.2 Ananda Lal. "Gulab Bai (1926–96)". The Oxford Companion to Indian Theatre. ISBN 978-0-19-564446-3. حاصل ڪيل 28 سيپٽمبر 2015. Check date values in: |access-date= (مدد)

[Dying_Drama-2] 2.0 ^2.1 "Dying Drama". Booji. وقت 10 مئي 2012 تي اصل کان آرڪائيو ٿيل. حاصل ڪيل 28 سيپٽمبر 2015. Unknown parameter |url-status= ignored (مدد); Check date values in: |access-date=, |archive-date= (مدد)

[Amazon_profile-3] "Amazon profile". Amazon. حاصل ڪيل 28 سيپٽمبر 2015. Check date values in: |access-date= (مدد)

[Biography_Page_179-4] 4.0 ^4.1 ^4.2 "Biography Page 179". Rediff. حاصل ڪيل 29 سيپٽمبر 2015. Check date values in: |access-date= (مدد)

[Padma_Awards-5] 5.0 ^5.1 "Padma Awards" (PDF). Ministry of Home Affairs, Government of India. حاصل ڪيل 21 جولاءِ 2015. Check date values in: |access-date= (مدد)

[Penguin_Books_profile-6] 6.0 ^6.1 "Penguin Books profile". Penguin Books. حاصل ڪيل 28 سيپٽمبر 2015. Check date values in: |access-date= (مدد)

[Gulab_Bai:_The_Queen_of_Nautanki_Theatre-7] Deepti Priya Mehrotra (2006). Gulab Bai: The Queen of Nautanki Theatre. Penguin India. pp. 318. ISBN 978-0-14-310043-0. https://books.google.com/books/about/Gulab_Bai.html?id=tjyemJStPpUC&redir_esc=y.

[Actors_and_theatre_artists_watch_the_play_'Gulab_Bai'_in_Lucknow-8] "Actors and theatre artists watch the play 'Gulab Bai' in Lucknow". Times of India. حاصل ڪيل 29 سيپٽمبر 2015. Check date values in: |access-date= (مدد)

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]