پروٽيڪٽينيم

پروٽيڪٽينيم, ₉₁Pa
	سانچو:Infobox element/symbol-to-top-image/alt
پروٽيڪٽينيم
اچار	/ˌproʊtækˈtɪniəm/ (PROH-tak-TIN-ee-əm)
ڏيک	روشن چاندي جھڙو ڌاتو جو چمڪدار رنگ
اسٽينڊرڊ ائٽمي وزن Ar, std()	٢٣١.03588(1)
پروٽيڪٽينيم دوري جدول ۾
	ٿوريم ← پروٽيڪٽينيم → يورينيم
ايٽمي نمبر (Z)	91
گروھ	n/a
دؤر	period 7
خانو	f-block
عنصرن جو گروھ	ايڪٽينائيڊ
اليڪٽرانن جي ترتيب	[Rn] 5f2 6d1 7s2
اليڪٽران في خول مطابق	2, 8, 18, 32, 20, 9, 2
طبعي خاصيتون
مرحلو معياري حرارت ۽ داٻ تي	solid
رجڻ وارو نقطو	1841 K (1568 °C, 2854 °F)
اٻرڻ وارو نقطو	4300 K (4027 °C, 7280 °F) (?)
گھاٽائي (ڪمري جي حرارت مطابق)	15.37 g/cm3
رجڻ واري حرارت	12.34 kJ/mol
بخاري حرارت	481 kJ/mol
ايٽمي خاصيتون
آڪسيڊہشن واري حالت	+2, +3, +4, +5 (a weakly basic oxide)
برقي منفيت	Pauling scale: 1.5
آئنن جي توانائي	1st: 568 kJ/mol ; ;
ايٽمي محور	empirical: 163 pm
ڪوويلنٽ محور	200 pm
	شعاعي لڪيرن جا پروٽيڪٽينيم
	معائنو; بحث; سنواريو; \| حوالا

پروٽيڪٽينيم(انگريزي: Protactinium) جنھن کي پھرين پروٽو ايڪٽينيم(انگريزي: Proto actinium ) ھڪ ڪيميائي عنصر آهي جنھن جو نشان Pa ۽ ايٽمي نمبر 91 آھي.اھو ھڪ گھاٽو ، چاندي جھڙي ڀوري رنگ جو ايڪٽينائيڊ ڌاتو آھي جيڪو آڪسيجن، پاڻي جي بخارن ۽ غير نامياتي تيزابن سان جلدي ردعمل ڏيکاريندو آھي. ان مان کوڙ ڪيميائي مرڪب ٺھندا آھن جن ۾ پروٽيڪٽينيم آڪسيڊيشن 5+ واري حالت ۾ موجود ھوندي آھي ۽ اھا 4+, 3+، 2+ واري حالت ۾ بہ ملندو آهي. زمين جي ٻاھرين تھ ۾ پروٽيڪٽينيم جي گھاٽائي وارا ھنڌ في کرب حصن مان چند حصن ۾ آھن. پروٽيڪٽينيم جي سڀ کان اول 1913 ۾ پولش آمريڪن طبعي ڪيميادان ڪازمير فيانس (Kasimir Fajans) ۽ جرمن ڪيميادان آزوالڊ ھيلمٿ گوئرنگ(Oswald Helmuth Göhring) سڃاڻپ ڪئي جن ان جو نالو بريويم (brevium) رکيو ڇوتہ ان جي مخصوص آئسوٽوپ جي اڌ جي عمر مختصر ھئي جنھن جو نالو پروٽيڪٽينيم-234 ھو. 1917 يا 1918 ۾ پروٽيڪٽينيم جو وڌيڪ مضبوط آئسوٽوپ ²³¹ جرمن ڪيميادان اوٽو ھان(Otto Hahn) ۽ آسٽرو سوئيڊش طبعياتدان ليزا مائيٽنر(Lise Meitner) دريافت ڪيو ۽ انھن ان جو نالو پروٽو ايڪٽينيم رکيو پر آء يو پي اي سي(IUPAC) 1949 ۾ ان جو نالو پروٽيڪٽينيم رکيو ۽ اوٽو ھان ۽ ليزا مائيٽنر کي ان جو دريافت ڪندڙ قرار ڏنو. نئين نالي جي معني نيوڪليئر پرڪرسر جو ايڪٽينيم آھي.^[5]

حوالا[سنواريو]

↑ Meija, Juris; Coplen, Tyler B.; Berglund, Michael; Brand, Willi A.; De Bièvre, Paul; Gröning, Manfred; Holden, Norman E.; Irrgeher, Johanna et al. (2016). "Atomic weights of the elements 2013 (IUPAC Technical Report)". Pure and Applied Chemistry 88 (3): 265–91. doi:10.1515/pac-2015-0305.
↑ Donohue, J. (1959). "On the crystal structure of protactinium metal". Acta Crystallographica 12 (9): 697. doi:10.1107/S0365110X59002031.
↑ Lide, D. R., ed (2005). "Magnetic susceptibility of the elements and inorganic compounds". CRC Handbook of Chemistry and Physics (86th ed.). Boca Raton (FL): CRC Press. ISBN 0-8493-0486-5. https://web.archive.org/web/20110303222309/http://www-d0.fnal.gov/hardware/cal/lvps_info/engineering/elementmagn.pdf.
↑ Cverna, Fran, ed (2002). "Chapter 2. Thermal Expansion". ASM Ready Reference: Thermal Properties of Metals. ASM International. p. 11. ISBN 0871707683. http://www.owlnet.rice.edu/~msci301/ThermalExpansion.pdf.
↑ [١]

[CIAAW2013-1] Meija, Juris; Coplen, Tyler B.; Berglund, Michael; Brand, Willi A.; De Bièvre, Paul; Gröning, Manfred; Holden, Norman E.; Irrgeher, Johanna et al. (2016). "Atomic weights of the elements 2013 (IUPAC Technical Report)". Pure and Applied Chemistry 88 (3): 265–91. doi:10.1515/pac-2015-0305.

[str-2] Donohue, J. (1959). "On the crystal structure of protactinium metal". Acta Crystallographica 12 (9): 697. doi:10.1107/S0365110X59002031.

[magnet-3] Lide, D. R., ed (2005). "Magnetic susceptibility of the elements and inorganic compounds". CRC Handbook of Chemistry and Physics (86th ed.). Boca Raton (FL): CRC Press. ISBN 0-8493-0486-5. https://web.archive.org/web/20110303222309/http://www-d0.fnal.gov/hardware/cal/lvps_info/engineering/elementmagn.pdf.

[4] Cverna, Fran, ed (2002). "Chapter 2. Thermal Expansion". ASM Ready Reference: Thermal Properties of Metals. ASM International. p. 11. ISBN 0871707683. http://www.owlnet.rice.edu/~msci301/ThermalExpansion.pdf.

[5] [١]

[1]

[5]