ڊيرا اسماعيل خان ضلعو
| ڊيرا اسماعيل خان ضلعو | |
| Dera Ismail Khan District | |
| |
| ملڪ: | پاڪستان 
|
| صوبو: | خيبر پختونخوا |
| ضلعي گاديء جو ھنڌ: | ڊيرا اسماعيل خان |
| ايراضي: | 7,326 چورس ڪلوميٽر |
| آبادي: | 852,995 [1] |
| ٻولي: | * |
| تعلقا: | 2 |
| يونين ڪائونسلون: | 51 |
ڊيرا اسماعيل خان ضلعو (اردو: ضلع ڈیرہ اسماعیل خان) پاڪستان جي صوبي خيبر پختونخوا جي ڊيره اسماعيل خان ڊويزن جو هڪ ضلعو آهي. هي صوبي جو سڀ کان ڏکڻيون ضلعو آهي. ان جي اُتر ۾ لڪي مروت ۽ ٽانڪ ضلعا آهن، جڏهن ته اوڀر ۽ ڏکڻ ۾ پنجاب صوبو لڳي ٿو. ان جي اولھ ۾ قبائلي علائقا آهن. ضلعي جي گاديءَ جو هنڌ ڊيره اسماعيل خان شھر آهي. ضلعي جي ايراضي 9,334 چورس ڪلوميٽر (3,604 چورس ميل) ۽ آبادي سال 2017ع جي مردم شماري جي مطابق 16,27,132 آهي.[1]
جاگرافي
[سنواريو]ڊيرا اسماعيل خان ضلعو اوڀر طرف پنجاب جي ضلعن بھکر ۽ ڊيرا غازي خان سان لڳل آھي. سنڌو نديءَ جي ڪناري سان ضلعي جا اڀرندي ڀاڱا زرخيز ٻرندڙ ميدانن جي ڪري نمايان آهن، جڏهن ته درياهه کان پري زمينون مٽيءَ تي مشتمل آهن، جيڪي برساتن جي ڪري ڪٽجي وڃن ٿيون. ضلعي جي ڏکڻ اولهه طرف ڏکڻ وزيرستان ضلعي جي هڪ پتلي پٽي آهي، جيڪا ڊي آءِ خان کي پاڙيسري صوبي بلوچستان ۾ ڪوه سليمان جبل کان جدا ڪري ٿي. اتر اولهه ۾ ٽانڪ ضلعو آهي.[2] ڊي آءِ خان، لڪي مروت ضلعي جي مروت پلین کان مٽيءَ ۽ سٽي پٿر جي ٽڪرن جي ڪري جدا ٿيل آهي، جيڪا اوڀر ۾ سليمان جبل کان سنڌو نديءَ تائين پکڙيل آهي، جنهن کي شيخ بدين جبل طور سڃاتو وڃي ٿو. رينج جي بلند ترين چوٽي شيخ بدين جبل آهي، جيڪا شيخ بدين نيشنل پارڪ طرفان محفوظ آهي. سنڌو درياهه جي ڀرسان چونا پٿر جي ٽڪرين جو هڪ ٽڪرو آهي، جنهن کي ڪافر ڪوٽ جبلن جي نالي سان سڃاتو وڃي ٿو، جتي ڪافر ڪوٽ جو قديم هندو ڪمپليڪس واقع آهي. ڊي آءِ خان کي پاڪستان جو مرڪز پڻ سمجهيو ويندو آهي، ڇاڪاڻ ته ان جي هنڌ ڀکر، اتر پنجاب جي ميانوالي، بلوچستان جي ژوب ۽ پاڪستان جي قبائلي علائقي ڏکڻ وزيرستان جي وچ ۾ آهي.
تاريخ
[سنواريو]اهو نالو لنگاھہ سلطنت جي نمائندی، ملڪ سهراب دوڊئي جي پٽ دوڊئي اسماعيل خان جي نالي تي رکيو ويو آهي، جنهن علائقي جو بنياد رکيو.[3]
قديم تاريخ
[سنواريو]مشهور نقشبندي درگاه خانقاه احمديه سعيديه هن ضلعي جي موسيٰ زئي شريف شهر ۾ واقع آهي جتي ڪيترن ئي نقشبندي صوفي بزرگن جون قبرون موجود آهن. هن درگاه جي بنياد حاجي دوست محمد قندهاري وڌي جيڪو شاه احمد سعيد مجددي مهاجر مدني جو وڏو خليفو هو. سنڌ جي نقشبندي بزرگ خواجه عبدالغفار نقشبندي، پير مٺا سائين جو سلسلو به هن درگاه سان ملي ٿو.
حوالا
[سنواريو]- ↑ "District and Tehsil Level Population Summary" (PDF). Pakistan Bureau of Statistics, Government of Pakistan website. Archived from the original (PDF) on 29 November 2020. Retrieved 27 October 2023.
- ↑ The District of Dera Ismail Khan, Trans-Indus. Retrieved 12 December 2017.
- ↑ Farooq Miana (20 April 2010). "Baloch tribes of the Saraiki Waseb". Waseb.org website. Retrieved 27 October 2023.