بيريليئم
نظر ھيٺ مضمون ڪيميائي تت تي آهي. ٻين استعمالن جي لاءِ بيريليئم (سلجھائپ) ڏسو.بيريليئم
4Be | ||
|---|---|---|
| Beryllium | ||
 | ||
| ||
| حالت (STP تي) | سالڊ | |
| ايٽمي انگ (Z) | 4 | |
| ايٽمي وزن (A) | 9.01 | |
| گروپ | 2 | |
| سيريز | 2 | |
| بلاڪ | s-block | |
| اليڪٽران جي ترتيب | He + 2s2 | |
| اليڪٽران في شيل | 2,2 | |
| ايٽمي ريڊيس | 112 پيڪو ميٽر | |
| آئيونائزيشن انرجي | پهرين: 899.5
ٻئي: 1757.1 ٽئي: 14,848.7 ڪلو جول في مول | |
| آڪسائيڊيشن نمبر | عام: 2+، 0، 1+ | |
| گھاٽائي (20°C تي) | 1.845 گرام في ڪعبي سينٽي ميٽر | |
| وجود | شروع کان (primordial) | |
| اليڪٽرو نيگيٽيئٽي | 1.57 (پالنگ اسڪيل) | |
| Government طبيعي خاصيتون | ||
| • اُبلڻ جو نقطو | 2742°K (2469°C) | |
| • پگھلڻ جو نقطو | 1560°K (1287°C) | |
| • پگھرائڻ لاء حرارت | 12.2 ڪلو جول في مول | |
| • ٻاڦ جي حرارت | 292 ڪلو جول في مول | |
| • مولر گرميء گنجائش | 16.443 جول في مول.ڪيلون | |
بئريليئم (beryllium) ھڪ ڪيميائي عنصر آھي جنھن جي علامت "Be" ۽ ايٽمي نمبر "4" آھي. اهو هڪ اسٽيل-گرين، سخت، مضبوط، هلڪو ۽ ڀُرندڙ الڪلين زميني ڌاتو آهي. اهو هڪ 2+ valent عنصر آهي جيڪو قدرتي طور تي صرف معدنيات (minerals) ۾ ٻين عنصرن سان ميلاپ ۾ ملي ٿو. بيريليم ۾ وڌيڪ قيمتي پٿرن ۾ بيرل (اڪوامارين، زمرد، ڳاڙهو بيرل) ۽ ڪرائسوبيرل شامل آهن. اهو ڪائنات ۾ هڪ نسبتاً ناياب عنصر آهي، عام طور تي وڏي ايٽمي نيوڪليس اسپيليشن جي پيداوار جي طور تي ٿئي ٿو جيڪي ڪائناتي شعاعن سان ٽڪرائجي ويا آهن. تارن جي ڪور اندر، بيريليم ختم ٿي ويندو آهي ڇاڪاڻ ته اهو ڳري عنصرن ۾ ملائي ويندو آهي. بيريليم زمين جي ڪرسٽ جي وزن جي لحاظ کان تقريباً 0.0004 سيڪڙو ٺاهيندو آهي. دنيا جي سالياني بيريليم پيداوار 220 ٽن عام طور تي معدني بيريل مان ڪڍڻ سان تيار ڪئي ويندي آهي، هڪ ڏکيو عمل ڇاڪاڻ ته بيريليم آڪسيجن سان مضبوطي سان ڳنڍيل آهي.
ساخت جي ايپليڪيشنن ۾، اعلي لچڪدار سختي، حرارتي استحڪام، حرارتي چالکائي ۽ گهٽ کثافت (پاڻيءَ کان 1.85 ڀيرا) جو ميلاپ بيريليم کي جهاز جي اجزاء، ميزائلن، خلائي جهاز ۽ سيٽلائيٽس لاءِ هڪ گهربل ايرو اسپيس مواد بڻائي ٿو. پنهنجي گهٽ کثافت ۽ ايٽمي وزن جي ڪري، بيريليم ايڪس ريز ۽ آئنائيزنگ تابڪاري جي ٻين شڪلن لاءِ نسبتاً شفاف آهي؛ تنهن ڪري، اهو ايڪس ريز جي سامان ۽ پارٽيڪل ڊيڪٽرز جي اجزاء لاءِ سڀ کان عام ونڊو مواد آهي. جڏهن ايلومينيم، ٽامي (خاص طور تي مصر بيريليم ڪاپر)، لوهه، يا نڪل ۾ مصر جي عنصر طور شامل ڪيو ويندو آهي، ته بيريليم ڪيترن ئي جسماني خاصيتن کي بهتر بڻائي ٿو. مثال طور، بيريليم ڪاپر جي مصر مان ٺهيل اوزار ۽ جزا مضبوط ۽ سخت هوندا آهن ۽ جڏهن اهي اسٽيل جي مٿاڇري سان ٽڪرائيندا آهن ته چنگاري پيدا نه ڪندا آهن.
is a chemical element; it has symbol Be and atomic number 4. It is a steel-gray, hard, strong, lightweight and brittle alkaline earth metal. It is a divalent element that occurs naturally only in combination with other elements to form minerals. Gemstones high in beryllium include beryl (aquamarine, emerald, red beryl) and chrysoberyl. It is a relatively rare element in the universe, usually occurring as a product of the spallation of larger atomic nuclei that have collided with cosmic rays. Within the cores of stars, beryllium is depleted as it is fused into heavier elements. Beryllium constitutes about 0.0004 percent by mass of Earth's crust. The world's annual beryllium production of 220 tons is usually manufactured by extraction from the mineral beryl, a difficult process because beryllium bonds strongly to oxygen.
In structural applications, the combination of high flexural rigidity, thermal stability, thermal conductivity and low density (1.85 times that of water) make beryllium a desirable aerospace material for aircraft components, missiles, spacecraft, and satellites. Because of its low density and atomic mass, beryllium is relatively transparent to X-rays and other forms of ionizing radiation; therefore, it is the most common window material for X-ray equipment and components of particle detectors. When added as an alloying element to aluminium, copper (notably the alloy beryllium copper), iron, or nickel, beryllium improves many physical properties. For example, tools and components made of beryllium copper alloys are strong and hard and do not create sparks when they strike a steel surface. In air, the surface of beryllium oxidizes readily at room temperature to form a passivation layer 1–10 nm thick that protects it from further oxidation and corrosion.[1] The metal oxidizes in bulk (beyond the passivation layer) when heated above 500 °C (932 °F), and burns brilliantly when heated to about 2٬500 °C (4٬530 °F).[2]
The commercial use of beryllium requires the use of appropriate dust control equipment and industrial controls at all times because of the toxicity of inhaled beryllium-containing dusts that can cause a chronic life-threatening allergic disease, berylliosis, in some people.[3] Berylliosis is typically manifested by chronic pulmonary fibrosis and, in severe cases, right sided heart failure and death.[4]
حوالا
[سنواريو]- ↑ Hoover, Mark D.; Castorina, Bryan T.; Finch, Gregory L.; Rothenberg, Simon J. (October 1989). "Determination of the Oxide Layer Thickness on Beryllium Metal Particles" (en ۾). American Industrial Hygiene Association Journal 50 (10): 550–553. doi:. ISSN 0002-8894. PMID 2801503. https://www.tandfonline.com/doi/full/10.1080/15298668991375146.
- ↑ Maček, Andrej; McKenzie Semple, J. (1969). "Experimental burning rates and combustion mechanisms of single beryllium particles" (en ۾). Symposium (International) on Combustion 12 (1): 71–81. doi:. https://linkinghub.elsevier.com/retrieve/pii/S0082078469803930.
- ↑ Puchta, Ralph (2011). "A brighter beryllium". Nature Chemistry 3 (5): 416. doi:. PMID 21505503. Bibcode: 2011NatCh...3..416P.
- ↑ Chong, S; Lee, KS; Chung, MJ; Han, J; Kwon, OJ; Kim, TS (January 2006). "Pneumoconiosis: comparison of imaging and pathologic findings.". Radiographics 26 (1): 59–77. doi:. PMID 16418244.